Να πάρουμε πίσω το Oσκαρ από τον Χοακίν Φίνιξ αφού δεν μίλησε για τη φτώχεια

Στην 92η απονομή των βραβείων Όσκαρ, ο 45χρονος Χοακίν Φίνιξ κέρδισε το βραβείο Α' Ανδρικού Ρόλου για τη σπαρακτική του ερμηνεία στην ταινία «Joker», σε σκηνοθεσία του Τοντ Φίλιπς. Όταν ανέβηκε στη σκηνή να παραλάβει το χρυσό αγαλματίδιο, είπε μερικά πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, πράγματα που δεν ακούγονται και συνέχεια -όσο να πεις- σε μία τέτοια βραδιά. Κάποιους τους συγκίνησε, άλλους τους ενθουσίασε και κάποιους άλλους μάλλον δεν τους άγγιξε καν. Γιατί; Επειδή δεν μίλησε για τη φτώχεια. 

Διαβάζω τις τελευταίες ώρες στο Διαδίκτυο δημοσιεύσεις σχετικά με τον επινίκιο λόγο του Φίνιξ που σημειώνουν, μεταξύ άλλων, ότι ήταν πολύ ωραία όσα είπε ο ηθοποιός ωστόσο, ανάμεσα σε εκείνα που δήλωσε για τα δικαιώματα όλων των μειονοτήτων και των ζώων, ουσιαστικά όλων εκείνων που δεν έχουν τη δημόσια εκπροσώπηση της οποίας χαίρει ένας λευκός, αστός, straight άνδρας στις ΗΠΑ (και στον κόσμο ολάκερο, δηλαδή), έλειψε η άμεση αναφορά στη γενεσιουργό αιτία όλων των παραπάνω: τη φτώχεια. 

Πράγματι, ο Φίνιξ δεν ανέφερε πουθενά στη διάρκεια της ομιλίας του τη λέξη «φτώχεια». Ας δώσω, όμως, κάπου εδώ κάποιες από τις λέξεις και φράσεις που ακούστηκαν από το στόμα του: «ανισότητα φύλου», «ρατσισμός», «δικαιώματα των queer, αυτόχθονων και των ζώων», «μάχη ενάντια στην αδικία». Δηλαδή, η μάχη ενάντια στην αδικία, δεν περιλαμβάνει και την εξάλειψη της φτώχειας; Παίζουμε με έννοιες και λέξεις για να βρούμε οπωσδήποτε κάτι μεμπτό; Προσπαθώ πολύ, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς λείπει από αυτό ή τι δεν είναι ευδιάκριτο ως προς τη θέση του Φίνιξ για τη ζωή στο σύνολό της. Είναι δείγμα «έλλειψης ταξικής συνείδησης» και «γλυκανάλατη» η ομιλία του Φίνιξ επειδή δεν έκανε ευθεία αναφορά στη φτώχεια και το ίδιο αταξικοί και γλυκανάλατοι όσοι χαμογελάσαμε ακούγοντάς τον; Μόνο εγώ εντοπίζω λογικό άλμα εδώ; 

Ναι, ο Φίνιξ είναι ένας πλούσιος και διάσημος που μίλησε εκ του ασφαλούς (;) για ζητήματα που αφορούν άμεσα άλλους. Κι αυτό γιατί ούτε αυτόχθονας είναι, ούτε queer (εξόσων γνωρίζουμε τουλάχιστον), ούτε γυναίκα που υφίσταται σεξισμό ούτε ζώο που δεν έχει φωνή για να καταδείξει την κακομεταχείριση του είδους του από τους ανθρώπους. Γιατί αυτά τα δεδομένα μειώνουν τη σημαντικότητα των όσων είπε; Γιατί έχουν βαρύτητα και περισσότερη ταξική συνείδηση μόνο τα λόγια όσων βιώνουν κάτι από τα παραπάνω και όχι όσων παίρνουν δημόσια θέση υπέρ αυτών; 

Έφταιξε, ακόμη, το ότι έκανε μια κάποια αυτοκριτική δημόσια και όχι έξω από τα φώτα της δημοσιότητας. Αλίμονο. Γιατί να μην φταίξει και αυτό; Μήπως είναι δύσκολο να μιλάς σε μια αίθουσα χωρητικότητας 3.400 ατόμων για το πόσο κόπανος έχεις υπάρξει στη ζωή σου; Όχι, ευκολάκι είναι, όλοι το γνωρίζουν αυτό. Εξάλλου, το ότι έκανε δημόσια αυτή την αυτοκριτική συνεπάγεται αυτόματα ότι δεν την έχει κάνει και στο σπίτι του, στο ντιβάνι του ψυχολόγου του ή οπουδήποτε αλλού. Σωστά; Μάλλον όχι. 

Εκτιμώ πολύ τους ανθρώπους στα προφίλ των οποίων είδα να φιλοξενούνται τέτοιου είδους αναρτήσεις. Τις διάβασα με προσοχή και προβληματίστηκα. Κατέληξα, όμως, ότι αυτή η ομιλία του Φίνιξ στα Όσκαρ, στο Χόλιγουντ, στην καρδιά της εμπορευματοποίησης και του θεάματος, είναι κάτι. Κι είναι επίσης κάτι που το βραβείο Α' Ανδρικού πήγε σε αυτόν τον ηθοποιό, για τον χαρακτήρα του Joker ο οποίος, όπως αποδόθηκε στην ταινία του Φίλιπς, ενέπνευσε μέχρι και εξεγερμένους ανά τον κόσμο, που φόρεσαν τη μάσκα του. Μια ομιλία σε μια βραδιά που επίσης ανέδειξε τα «Παράσιτα» ως την καλύτερη ταινία του 2019, ένα ξενόγλωσσο φιλμ που στηλιτεύει τον καπιταλισμό.

Προσωπικά, επιλέγω να δω τις αλλαγές σε έναν αμερικανικό - μέχρι το μεδούλι - θεσμό και όχι τις ελλείψεις. Αυτές θα υπάρχουν πάντα, ανάλογα και με το κριτήριο και τα «θέλω» του καθενός. Σημασία, για εμένα που με άγγιξε ο Φίνιξ, έχει ότι συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές και ότι άνθρωποι με αναγνωρισιμότητα και επιρροή τις αναδεικνύουν. Κι ας φαίνομαι μία ακόμη χίπστερ με έλλειψη ταξικής συνείδησης στα μάτια κάποιων.