Wellness | 08.12.2024 13:27

Η μακροζωία είναι γενετική; Στην αναζήτηση του γονιδίου της μακροζωίας

Ελεάνα Παπαχαραλάμπους

Το να ζούμε περισσότερο δεν αφορά μόνο την ηλικία που αναγράφεται στα διαβατήριά μας. Έχει να κάνει με το να νιώθουμε δυνατοί και υγιείς όσο περισσότερο μπορούμε. Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να ελέγξουμε, όπως ο τρόπος ζωής μας, η διατροφή μας και οι καθημερινές μας επιλογές. Αλλά τι γίνεται με τις διαδικασίες που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε; Η γενετική, συμπεριλαμβανομένου του γονιδίου της μακροζωίας, παίζει τεράστιο ρόλο στη ζωή των ανθρώπων, αλλά πόσο επηρεάζουν τη μακροζωία; Εξηγούμε αυτό στο παρακάτω άρθρο.

Τι ακριβώς είναι η μακροζωία 

Η μακροζωία των ανθρώπων επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως η τοποθεσία, το φύλο, ο τρόπος ζωής, η γενετική και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Έχουμε παρατηρήσει μια σταθερή αύξηση στο μέσο όρο της παγκόσμιας προσδόκιμης ζωής, ξεπερνώντας τα 77 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2020. Αν και εντυπωσιακό, ορισμένα είδη ζώων, όπως η φάλαινα bowhead, ζουν περισσότερο από εμάς, με διάρκεια ζωής άνω των 200 ετών.

Παρά αυτές τις προόδους, τα προβλήματα που σχετίζονται με την ηλικία, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος, παραμένουν οι κύριες αιτίες ασθένειας και θανάτου. Για να βελτιωθεί η προσδόκιμη ζωή, η βιομηχανία μακροζωίας επικεντρώνεται στην κατανόηση του πώς διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν την υγεία μας. Αυτό περιλαμβάνει την εξερεύνηση της έννοιας των γονιδίων μακροζωίας.

Συνοπτικά, η μακροζωία αναφέρεται στο πόσο μπορούμε να ζήσουμε, επηρεαζόμενοι από πολλούς παράγοντες. Ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος, παραμένουν προκλήσεις και η βιομηχανία μακροζωίας στοχεύει στη βελτίωση της υγείας και στην επέκταση της διάρκειας ζωής.

Τι επηρεάζει τη μακροζωία 

Η κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν τη μακροζωία είναι κρίσιμη στην προσπάθειά μας για παρεμβάσεις που παρατείνουν τη ζωή. Τρία κύρια στοιχεία παίζουν ρόλο: ο τρόπος ζωής, το περιβάλλον και η γενετική. Η μακροζωία των ατόμων παραμένει θέμα συζήτησης καθώς η επιρροή κάθε παράγοντα δεν είναι σταθερή. Τα περιβάλλοντα μπορούν να αλλάξουν, οι τρόποι ζωής μπορούν να μεταβληθούν και ακόμη και τα γονίδια μπορούν να ενεργοποιηθούν ή να απενεργοποιηθούν μέσω της ρύθμισης των γονιδίων.

Ανάμεσα σε αυτούς τους παράγοντες, ο τρόπος ζωής είναι ο πιο ελεγχόμενος. Τα άτομα έχουν τη δύναμη να κάνουν επιλογές που προάγουν τη μακροζωία. Για παράδειγμα, η μείωση ή η διακοπή του αλκοόλ και του καπνίσματος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ασθενειών. Η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής, η τακτική άσκηση και ο επαρκής ύπνος συμβάλλουν στην καλύτερη υγεία και στη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι το περιβάλλον μας επηρεάζει επίσης την ευημερία μας.

Τα άτομα με υψηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση έχουν περισσότερες ευκαιρίες να έχουν πρόσβαση σε καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, διατροφή, εκπαίδευση και καθαρότερα περιβάλλοντα με άφθονους πράσινους χώρους. Αντίθετα, η διαβίωση σε υπερπληθυσμένες περιοχές ή η έκθεση σε μολυσμένο αέρα μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη χρόνιων προβλημάτων υγείας με την πάροδο του χρόνου. Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε και να βελτιστοποιήσουμε αυτούς τους περιβαλλοντικούς παράγοντες για να προάγουμε την υγεία και να παρατείνουμε την προσδόκιμη ζωή.

Τι γίνεται με τα γονίδια μακροζωίας; 

Μπορείτε (και πρέπει) να κάνετε το καλύτερο δυνατό για να κάνετε τις πιο έξυπνες επιλογές τρόπου ζωής. Ωστόσο, η γενετική είναι πιο περίπλοκη. Το DNA που βρίσκεται σε όλα τα κύτταρά μας κρατά το κλειδί για την ανάπτυξή μας, την επιβίωση και την αναπαραγωγή μας.

Το DNA είναι σαν ένα σχέδιο για το σώμα μας. Αποτελείται από χιλιάδες γονίδια που ελέγχουν την εμφάνισή μας και τη λειτουργία μας. Τα γονίδια καθορίζουν πράγματα όπως το χρώμα των μαλλιών, του δέρματος και των ματιών μας. Μπορούν επίσης να επηρεάσουν το αν είμαστε πιο επιρρεπείς σε ορισμένες παθήσεις υγείας. Μελετώντας τα γονίδιά μας, οι επιστήμονες μπορούν να μάθουν για το οικογενειακό μας ιστορικό και από πού προερχόμαστε.

Όχι μόνο αυτό. Τα γονίδιά μας επηρεάζουν επίσης την υγεία και τη διάρκεια ζωής μας. Ένα οικογενειακό ιστορικό ασθενειών μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία μας σε παρόμοιες καταστάσεις, ενώ η ηλικία στην οποία πέθαναν οι γονείς μας μπορεί να επηρεάσει τη δική μας μακροζωία.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί μερικοί άνθρωποι ζουν περισσότερο από άλλους; Αποδεικνύεται ότι τα γονίδιά μας παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της διάρκειας ζωής μας. Στην πραγματικότητα, περίπου το 25% της διακύμανσης στη διάρκεια ζωής μπορεί να αποδοθεί στη γενετική μας σύνθεση. Έτσι, αν προέρχεστε από μια οικογένεια με ιστορικό μακροζωίας, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε κληρονομήσει κάποια από αυτά τα γονίδια μακροζωίας. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να εξετάζουν αν οι παράγοντες του τρόπου ζωής συμβάλλουν επίσης στην εξίσωση.

Σε μια προηγούμενη μελέτη, οι ερευνητές συνέκριναν τα ποσοστά επιβίωσης των συζύγων των γυναικών που έζησαν μέχρι τα 100 χρόνια με αυτά των αδελφών αυτών των γυναικών. Παραδόξως, οι αδελφοί έζησαν περισσότερο από τους συζύγους, παρόλο που μοιράζονταν το ίδιο περιβάλλον για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι η γενετική ασκεί ισχυρότερη επιρροή στη διάρκεια ζωής από το περιβάλλον.

Για να εντοπίσουν τις συγκεκριμένες παραλλαγές γονιδίων που είναι υπεύθυνες για τη μακροζωία, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δύο προσεγγίσεις. Πρώτον, συνέκριναν τα γονίδια των ατόμων με μεγάλη διάρκεια ζωής με αυτά των νεότερων ατόμων που ζουν στην ίδια περιοχή. Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν την αλληλούχιση του γονιδιώματος. Ανακαλύφθηκε ότι δεν υπάρχει μόνο ένα "γονίδιο μακροζωίας". Αντίθετα, πιστεύεται ότι πολλοί συνδυασμοί γονιδίων παίζουν ρόλο στον έλεγχο της υγείας και της διάρκειας ζωής μας.

Μην χάνετε την ελπίδα σας ακόμα! Ενώ αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στη μακροζωία, όποιος επιθυμεί μια μακρά ζωή δεν πρέπει να χάνει την ελπίδα του. Απλώς επειδή τα γονίδια του παππού σας δεν είναι "αρκετά καλά" δεν σημαίνει ότι δεν θα ζήσετε μια μακρά και υγιή ζωή. Ας δούμε συνήθειες που θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι νομίζετε.

Μην τρώτε υπερβολικά 

Η σχέση μεταξύ πρόσληψης θερμίδων και μακροζωίας είναι αυτή τη στιγμή ένα θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος. Για παράδειγμα, έρευνες που διεξήχθησαν σε ζώα δείχνουν ότι η μείωση της κανονικής πρόσληψης θερμίδων κατά 10-50% μπορεί να αυξήσει τη μέγιστη διάρκεια ζωής.

Επιπλέον, αρκετές μελέτες που επικεντρώνονται σε ανθρώπινους πληθυσμούς γνωστούς για τη μακροζωία τους έχουν επίσης βρει συσχετίσεις μεταξύ της χαμηλότερης πρόσληψης θερμίδων, της μεγαλύτερης διάρκειας ζωής και του μειωμένου κινδύνου ασθενειών.

Τρώτε άφθονα λαχανικά και φρούτα

Η κατανάλωση μιας ποικιλίας φυτικών τροφών όπως φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, σπόροι, δημητριακά ολικής αλέσεως και φασόλια μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των πιθανοτήτων να αρρωστήσετε και να αυξήσει τις πιθανότητες να ζήσετε μια μακρύτερη ζωή.

Για παράδειγμα, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε φυτά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου και να μειώσει την πιθανότητα ανάπτυξης καταστάσεων όπως ο καρκίνος, το μεταβολικό σύνδρομο, οι καρδιακές παθήσεις, η κατάθλιψη και η εγκεφαλική επιδείνωση.

Η κατανάλωση μιας διατροφής πλούσιας σε φυτικές τροφές μπορεί να έχει πολυάριθμα θετικά αποτελέσματα στην υγεία σας. Αυτά τα αποτελέσματα αποδίδονται στα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά και τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν άφθονα στα φυτά, συμπεριλαμβανομένων των πολυφαινολών, των καροτενοειδών, του φυλλικού οξέος και της βιταμίνης C. Για να υποστηρίξετε τη μακροζωία και τη συνολική σας ευεξία, σκεφτείτε να ενσωματώσετε επιστημονικά αποδεδειγμένα αντιγηραντικά συμπληρώματα και βιταμίνες στην καθημερινή σας ρουτίνα.

Πρόσφατες μελέτες για τα γονίδια και τη μακροζωία δείχνουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το δυναμικό είναι τεράστιο! Η απόκτηση περισσότερων γνώσεων σε αυτόν τον τομέα αυξάνει τις πιθανότητές μας να ζήσουμε μια ζωή υψηλότερης ποιότητας.

γονίδιαμακροζωία