Ωρα μηδέν στην ελληνική Οικονομία - Το σχέδιο με τους δύο βασικούς πυλώνες

Στην επόμενη ημέρα της πανδημίας του κορονοϊού και την θέση της ελληνικής οικονομίας στο νέο περιβάλλον που θα έχει δημιουργηθεί παγκοσμίως στρέφουν την προσοχή τους αναλυτές και οικονομολόγοι σε μία προσπάθεια να τιμολογήσουν εγκαίρως τα συν και τα πλην. Η κυβέρνηση επιδιώκει την ταχεία επανεκκίνηση της οικονομίας, μετά την απόσυρση των περιοριστικών μέτρων, με στόχο μια γρήγορη ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο του έτους που είναι πολύ κρίσιμο για την απορρόφηση των δυσμενών επιπτώσεων σε επιχειρήσεις και εργαζομένους.

Στο βασικό σενάριο που δεν έχουμε δυσάρεστες εκπλήξεις το φθινόπωρο, το σχέδιο θα στηριχθεί σε δύο μεγάλους πυλώνες: Ο πρώτος είναι η αξιοποίηση στο μέγιστο βαθμό της φθηνής ρευστότητας που παρέχει η ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε επιχειρήσεις, νοικοκυριά και δημόσιο. Ο δεύτερος είναι η επιτάχυνση μεγάλων δημοσίων έργων με ισχυρό πολλαπλασιαστικό όφελος στην οικονομία, με όσο το δυνατόν ταχύτερο ρυθμό για να στηριχθεί η απασχόληση αλλά και να μεταδοθεί μήνυμα στο εξωτερικό ότι η ελληνική οικονομία κτυπήθηκε αλλά δεν έχασε την δυναμική προ κρίσης.  

Η Νέα Κανονικότητα 

Με περιορισμένη ορατότητα, σχετικά με το εάν η  πανδημία θα καμφθεί και εξαλειφθεί σε μερικούς μήνες ή θα επανέλθει δριμύτερη το φθινόπωρο, η κυβέρνηση ποντάρει στο «μαξιλάρι ρευστότητας» που κτίστηκε μεν με θυσίες αλλά δεν είναι ανεξάντλητο, και στην αναβαθμισμένη εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, ελπίζοντας σε μια ταχεία, απότομη, ανάκαμψη και όχι σε μια παρατεταμένη κρίση. Η επιτυχημένη αντιμετώπιση της πανδημίας και το ενδεχόμενο η Ελλάδα να είναι μια από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που θα επαναφέρει σε λειτουργία κομμάτια της οικονομίας της, την φέρνουν μεν σε πλεονεκτική θέση και στις "οθόνες" των επενδυτών. 

Δεν αποτρέπουν όμως την πραγματική επιδείνωση των αριθνμών, την ύφεση ίσως και σε διψήφια ποσοστά, ούτε εξασφαλίζουν συγκράτηση της ανεργίας που παίρνει την ανηφόρα για ποσοστά άνω του 20% - 25%, φέτος δημιουργώντας μια γενιά τουλάχιστον 100.000 νέων ανέργων στην προσεχή διετία.  Η μεγάλη βαρύτητα του τουρισμού και της ναυτιλίας στο ελληνικό ΑΕΠ - αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 της οικονομίας άμεσα και έμμεσα- θα πλήξει σημαντικά την ελληνική οικονομία ελέω της χαμηλής ζήτησης, εσωτερικής και εξωτερικής. Το κόστος για την οικονομία θα είναι μεγάλο, αλλά δεν  μπορεί ακόμη αποτιμηθεί καθώς όπως λένε και στην ομάδα του Χρήστου Σταϊκούρα, "κάθε μέρα μετράει". 

Το πολύ κρίσιμο όμως ερώτημα παραμένει έαν η κρίση θα μετεξελιχθεί τελικά σε κρίση χρέους, μια νέα δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα, ειδικά εάν απαιτηθεί παρατεταμένη χρήση μέτρων στήριξης σε ένα δυσμενές σενάριο.  Μπορεί οι αποπληρωμές χρέους να είναι σημαντικά περιορισμένες το 2020 και 2021, οπότε ο κίνδυνος αδυναμίας πληρωμών παραμένει αδύναμος. Όμως, η άνοδός του χρέους άνω του 200% του ΑΕΠ εξαιτίας του κορονοϊού, θα απαιτήσει νέες μελέτες βιωσιμότητας, ενώ θα τεστάρει την θέση της χώρας στις διεθνείς αγορές, καθώς θα αυξηθεί, μοιραία η διάθεση αποφυγής ανάληψης ρίσκου, φρενάροντας και την δυναμική αναβαθμίσεων.   

"Η Ελλάδα δεν είναι η χώρα που θα τρέξει πρώτη για βοήθεια στον ESM", λένε υψηλόβαθμα στελέχη, δεν είναι ούτε επισπεύδουσα ούτε όμως και μόνη της καθώς, σε αντίθεση με την κρίση χρέους του 2010, σήμερα είναι σε χειρότερη θέση και προέχουν  χώρες όπως η Ιταλία που πρέπει να αποπληρώνει περίπου 20 δισ. ευρώ χρέους το μήνα!  Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μετά από δέκα χρόνια βαριάς κρίσης, η Ελλάδα δεν απειλείται πάλι με δημοσιονομικό εκτροχιασμό, ακόμη και χωρίς δική της υπαιτιότητα. 

Όλα για την ανάπτυξη 

Εδώ, το κλειδί είναι η ταχεία ανάκαμψη και η αύξηση του ΑΕΠ με τον ταχύτερο δυνατό ρυθμό, ο μοναδικός τρόπος για να ξεφύγει η χώρα από την απειλή μιας νέας περιόδου μνημονιακών εξαρτήσεων, καθώς μετά την κρίση, η Ευρώπη θα καταστήσει σαφές πως τίποτα δεν παρέχεται δωρεάν.  Από την άλλη, η αναβαθμισμένη διπλωματικά θέση της χώρας μετά το "σφράγισμα των συνόρων" που απέτρεψε νέα κύματα προσφύγων και μεταναστών να "πιέσουν" την Κεντρική Ευρώπη μόλις ένα μήνα πριν το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης, έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για την χώρα και έχει ενισχύσει την εικόνα στην διεθνή επενδυτική κοινότητα.

Αυτό σε συνδυασμό με την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού θα μπορούσε, εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, να κεφαλαιοποιηθεί και σε οικονομικό επίπεδο, εφόσον υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση, γρήγορα αντανακλαστικά και προτεραιοποίηση. Ας μην ξεχνάμε ότι ο κορονοϊός είναι η τρίτη κατά σειρά κρίση που χτυπά τη χώρα τα τελευταία 10 χρόνια, (οικονομική, μεταναστευτικό,πανδημία). Ούτε επίσης το ότι η Ευρώπη, για πολλοστή φορά, αρνείται την αμοιβαιοποίηση χρέους, που θα "ατσάλωνε" όλες τις χώρες. 

Σε αυτό το μέτωπο, πολύ κρίσιμη θα είναι η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών αν και οι προσδοκίες είναι χλιαρές. Το πολιτικό αυτό έλλειμμα, δυστυχώς όμως το «βλέπουν» οι αγορές. Τα ιταλικά ομόλογα, οι μεγάλοι ασθενείς, έχασαν το σύνολο των κερδών που είχαν καταγράψει μετά την ανακοίνωση του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ καθώς εντείνονται ο ανησυχίες των επενδυτών για την δημοσιονομική βιωσιμότητα χωρών, όπως η Ιταλία. Και μπορεί εμείς να είμαστε σε καλύτερη θέση, αλλά δεν είμαστε ακόμη....Ελβετία.