Νέο εργασιακό νομοσχέδιο: Το νέο μοντέλο για το 8ωρο και τις υπερωρίες

Νέο μοντέλο για τις υπερωρίες και την διευθέτηση του χρόνου εργασίας, με πιλότο τον νόμο 3986 του 2011, φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που αναμένεται να μπει τον Νοέμβριο σε δημόσια διαβούλευση. Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απασχολούν, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, εργαζομένους ως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός 6μήνου εξοφλούν τις επιπλέον 2 ώρες πέραν του 8ώρου, με αντίστοιχη μείωση ωρών σε άλλες εργάσιμες ημέρες ή με ρεπό ή με ημέρες άδειας.

Οι συμψηφισμοί του χρόνου εργασίας μπορούν να λαμβάνουν χώρα για ένα 6μηνο εντός ενός έτους, που αναμένεται να είναι η περίοδος αναφοράς. Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο πλαίσιο αναμένεται να "πατάει" στην διάταξη του 2011 με την βασική διαφορά πως θα προβλεφθεί η προσφυγή του εργοδότη στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, όταν δεν επιτυγχάνεται επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση με το οικείο σωματείο για την διευθέτηση.

Η εξίσωση του συμψηφισμού

Ο σχετικός νόμος του 2011 προβλέπει πως επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο αυξημένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος να απασχολείται 2 ώρες την ημέρα επιπλέον των 8 ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα (εφόσον εφαρμόζεται σύστημα 5ήμερης απασχόλησης) αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου, που είναι η περίοδος μειωμένης απασχόλησης. Αντί της μείωσης των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους 6 μήνες σε διάστημα 12 μηνών, που είναι η περίοδος αναφοράς.

Για παράδειγμα, με το σύστημα αυτό, ένας εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται π.χ. για 1 ημέρα 10 ώρες και την επόμενη ημέρα να απασχολείται 6 ώρες, ώστε με συμψηφισμό να προκύπτει 8ωρο.

Αντίστοιχα ένας εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται π.χ. για 1 εβδομάδα 10 ώρες την ημέρα και την επόμενη εβδομάδα ή κάποια άλλη εβδομάδα εντός 6μήνου να απασχολείται 6 ώρες την ημέρα. Με το σύστημα αυτό θα έχει δουλέψει 50 ώρες την μια εβδομάδα και 30 ώρες την δεύτερη, ο μέσος όρος των οποίων είναι 40.

Ο  εργοδότης θα πρέπει να τηρεί και κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης τις προβλέψεις της εργατικής νομοθεσίας σχετικά με την υποχρεωτική ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση. Ρόλο – κλειδί στην εξίσωση της διευθέτησης παίζει ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας, ο οποίος στο 6μηνο δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 40 για εργαζόμενο με σύμβαση 5ήμερο 8ωρο.

Αν, ωστόσο, προκύπτει υπερεργασία ή υπερωρία στην περίοδο της μειωμένης απασχόλησης, ο μέσος όρος δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 48 ώρες. Στο ίδιο παράδειγμα, ο εργαζόμενος που δουλεύει 10 ώρες ημερησίως την μια εβδομάδα (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) πρέπει να εργαστεί 6 ώρες ημερησίως μια επόμενη εβδομάδα (περίοδος μειωμένης απασχόλησης) για να ισχύει η διευθέτηση. Αν εντός της περιόδου μειωμένης απασχόλησης προκύψει ανάγκη για υπέρβαση του συμφωνηθέντος μειωμένου εβδομαδιαίου ωραρίου, η οποία επιτρέπεται κατ΄ εξαίρεση, τότε κάθε επιπλέον ώρα πέραν των 6 θα αμείβεται με τα ισχύοντα για την υπερεργασία και την υπερωρία (20% για την πρώτη ώρα και 40% για τις επόμενες). Σε κάθε περίπτωση ο μέσος όρος δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 48 ώρες.

Σύμφωνα με το μοντέλο του 2011, κατά την διευθέτηση, ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας κατά την περίοδο του εξαμήνου, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ώρες της υπερεργασίας και των νόμιμων υπερωριών της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, παραμένει στις 40 ώρες (για όσους εργάζονται με 5ήμερο 8ωρο). Οι ώρες εργασίας ανά εβδομάδα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τις 48 ώρες, κατά μέσο όρο, σε περίοδο 6 μηνών, συμπεριλαμβανομένων και των ωρών υπερεργασίας και νομίμων υπερωριών της περιόδου μειωμένης απασχόλησης.

Στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας η τελική απόφαση

Το πράσινο φως για τους συμψηφισμούς των ωρών υπερεργασίας ή υπερωρίας με μείωση εργάσιμου χρόνου σε άλλη χρονική στιγμή εντός 6μήνου θα μπορεί να δίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, μετά από προσφυγή του εργοδότη, αν δεν είναι εφικτό να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση. Αυτή θα είναι και η βασική αλλαγή του νέου πλαισίου σε σχέση με το καθεστώς του 2011, με στόχο να καταστεί πιο ευέλικτη η εφαρμογή του πλαισίου και οι συμψηφισμοί των υπερωριών. Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας απαιτεί σήμερα επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση, ενώ θα προβλεφθεί ως επιπλέον βήμα η προσφυγή στο ΑΣΕ, το οποίο θα αποφασίζει.

Σημαντική αύξηση πλαφόν υπερωριών

Σημαντικά επίσης θα αυξηθούν τα πλαφόν των νόμιμων υπερωριών σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Σήμερα, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης είναι 48 ώρες ανά 6μηνο (90 ώρες το έτος) προκειμένου για εργαζόμενους σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες και 120 ώρες το έτος στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πλαφόν των 120 ωρών θα αυξηθεί και θα ισχύσει ενιαία και στη βιομηχανία.

Σήμερα, η αμοιβή για τις υπερωρίες που υπερβαίνουν το ετήσιο πλαφόν των 120 ωρών ετησίως νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης είναι το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 60%.