Αντιπροσωπεία ΤΕΕ: Το «Εξοικονομώ Αυτονομώ» δεν είναι λοταρία

Με αντιδράσεις από το σύνολο του τεχνικού κόσμου, διαμαρτυρίες από τους πολίτες, αλλά και ερωτήσεις στη Βουλή έκλεισε ο πρώτος κύκλος του «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», το οποίο θα συνεχιστεί πλέον μετά τα Χριστούγεννα στις εναπομείνασες Περιφέρειες.

Η Αντιπροσωπεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), η λεγόμενη και «Βουλή των μηχανικών» με ψήφισμά της ασκεί σφοδρή κριτική στα κριτήρια υποβολής αιτήσεων στο πρόγραμμα και κυρίως στη χρονική προτεραιότητα (στην Κρήτη η πλατφόρμα έκλεισε σε μόλις 14 λεπτά) και προτείνει τη ριζική αναδιαμόρφωσή τους. Προειδοποιεί μάλιστα ότι «σε περίπτωση που το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν επιθυμεί να ακούσει τις προτάσεις μας και να συνδιαμορφώσει το πρόγραμμα μαζί με τον Τεχνικό κόσμο, θα σταματήσει να υποστηρίζει την υλοποίησή του».

Το ψήφισμα της Α/ΤΕΕ αναδεικνύει επιγραμματικά βασικές κατευθύνσεις που σταθερά το ΤΕΕ προτείνει στην Πολιτεία και συγκεκριμένα ουσιαστική αξιολόγηση των αιτήσεων με διαφανείς και αυτοματοποιημένες διαδικασίες ελέγχου και εποπτείας, κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας, διαρκή ισχύ του προγράμματος, διεύρυνση των επιλέξιμων παρεμβάσεων με στόχο την ανθεκτικότητα των κτιρίων, ενίσχυση του άξονα καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας.

Παράλληλα ασκεί έντονη κριτική, στο πλαίσιο των μηνυμάτων από τη βάση των μηχανικών, για ατυχείς δηλώσεις των αρμοδίων, για κακή επιλογή επιμονής στη διατήρηση της χρονικής προτεραιότητας υποβολής και για το πώς επηρεάζει αρνητικά το πρόγραμμα στην παρούσα του μορφή την αγορά συνολικά αλλά και τους μηχανικούς ειδικότερα: «Παρακολουθούμε έναν παντελώς ανορθολογικό αγώνα ταχύτητας και ένα εξοντωτικό ράλι πληκτρολόγησης για τους μηχανικούς, όπου στο τέλος κερδίζει αυτός που θα κάνει τα περισσότερα clicks στο ίδιο χρονικό διάστημα» επισημαίνεται στο ψήφισμα, ενώ σημειώνεται πως «το ζητούμενο δεν είναι ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση γρηγορότερα, αλλά ποιος έχει την μεγαλύτερη ανάγκη και ποιες είναι εκείνες οι παρεμβάσεις που εξυπηρετούν καλύτερα τους εθνικούς ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους».

Οι μηχανικοί τονίζουν ότι η όλη διαδικασία με τις καθυστερήσεις στην έκδοση των πιστοποιητικών μετατρέπεται σε... λοταρία.

Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα η Αντιπροσωπεία του Τ.Ε.Ε., κρίνει ότι:

Η διατήρηση της χρονικής προτεραιότητας υποβολής, ως βασικού κριτηρίου για την ένταξη στο Πρόγραμμα, το υπονομεύει εκ βάθρων. Το μείζον δεν είναι οι «fast track» διαδικασίες, αλλά η ανάγκη για διαφανείς διαδικασίες με ουσιαστικά κοινωνικά κριτήρια αλλά και αξιολόγηση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων που προκρίνονται σε κάθε αίτηση.

Η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας πρέπει να αποτελέσει βασική παράμετρο του προγράμματος. Όταν το ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα που αδυνατεί να έχει επαρκή θέρμανση στο σπίτι του είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, τότε το ζητούμενο δεν είναι ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση γρηγορότερα, αλλά ποιος έχει την μεγαλύτερη ανάγκη και ποιες είναι εκείνες οι παρεμβάσεις που εξυπηρετούν καλύτερα τους εθνικούς ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Με αντικειμενικά κριτήρια, όπως το σύνολο του Τεχνικού κόσμου έχει υποδείξει στην Κυβέρνηση. Ώστε να μπορεί κάποιος που έχει χαμηλά εισοδήματα και δεν μπορεί να θερμανθεί, να μπορεί τελικά να θωρακίσει ενεργειακά την κατοικία του.

Αυτό που υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας – σημειώνει η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ - και του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού είναι η αύξηση της χρηματοδότησης, ώστε να είναι ικανή να καλύψει το σύνολο των αναγκών για τη δημιουργία ενός προγράμματος ανοικτού, με τακτές ημερομηνίες ορόσημο για την αξιολόγηση των προτάσεων, στο οποίο οι πολίτες θα μπορούν να υποβάλουν τις αιτήσεις τους, λαμβάνοντας υπόψη και τις δικές τους δυνατότητες.

Χαρακτηρίζουν τουλάχιστον ανεξήγητη τη μη ποιοτική αξιολόγηση στη βάση της βέλτιστης αξιοποίησης των κονδυλίων από το τρέχον πρόγραμμα (όπως εξοικονομούμενη ενέργεια ανά m² προς τον ζητούμενο προϋπολογισμό από τον υποψήφιο ωφελούμενο), ώστε σε πιθανή αναμόρφωση του προϋπολογισμού ή οριστικοποίησης των δικαιούχων και των αντίστοιχων προϋπολογισμών να μπορέσουν περισσότεροι πολίτες να ενταχθούν.

«Η κυβερνητική πολιτική δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά υπηρεσιών και στην αγορά υλικών και εμπορευμάτων με εποχική έξαρση ζήτησης. Αφήνει απροστάτευτο τον οικογενειακό προϋπολογισμό εκθέτοντας τον στη δυναμική μιας αγοράς που βρίσκεται σε lockdown και προσπαθεί να βγάλει τα “σπασμένα” μιας ολόκληρης χρονιάς», τονίζεται.

Η προσπάθεια του ΥΠΕΝ να ρίξει τις ευθύνες για την όποια ταλαιπωρία και τις απορρίψεις των αιτήσεων στους μηχανικούς είναι τουλάχιστον ατυχής για το σύνολο των μηχανικών. Όταν στις αρχές Ιουλίου του 2020 εξήγγειλε το νέο «Εξοικονομώ», αλλά χρειάστηκε να φθάσουμε στις 26.11.2020, μόλις δυο βδομάδες πριν την έναρξη του προγράμματος (11.12.2020) για να ανακοινώσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά με την υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΕΣΠΑΕΝ/112232/1033 (ΦΕΚ Τεύχος B’ 5229/26.11.2020), τότε το πρόβλημα δεν είναι σίγουρα οι μηχανικοί.

Η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ θίγει και το ζήτημα της διαφάνειας ύστερα από τις πολλές καταγγελίες που έχουν προηγηθεί από μηχανικούς και ζητεί συγκεκριμένα από το υπουργείο να:

• ανασχεδιάσει το πρόγραμμα ακούγοντας τον τεχνικό κόσμο και τις προτάσεις του.

• Δώσει στη δημοσιότητα αναλυτικά τα στατιστικά στοιχεία που έχει στην διάθεση του, αναφορικά με το πότε κατατέθηκε χρονικά η πρώτη αλλά και η τελευταία αίτηση αλλά και τους ακριβείς χρόνους κατάθεσης των λοιπών αιτήσεων που καταχωρήθηκαν εμπρόθεσμα στο σύστημα, για κάθε περιφερειακό πρόγραμμα του Εξοικονομώ – Αυτονομώ.

• Να αποκλειστεί από την υπαγωγή, αν εντοπιστεί κάθε αίτηση που εισήχθη με ενδεχόμενη παράκαμψη του ηλεκτρονικού συστήματος με αθέμιτα μέσα.

• Να ελεγχθεί με ανεξάρτητο φορέα ο διαχειριστής του ηλεκτρονικού συστήματος.

Στις προτάσεις που θα καταθέσει στο αρμόδιο υπουργείο η Αντιπροσωπεία του Τ.Ε.Ε. Περιλαμβάνεται:

1. Η υιοθέτηση της ουσιαστικής αξιολόγησης των αιτήσεων με διαφανείς και αυτοματοποιημένες διαδικασίες ελέγχου και εποπτείας.

2. Η διαρκής ισχύς του προγράμματος μέχρι εξαντλήσεως των πόρων και η συνεχής αξιολόγηση και ανατροφοδότησή του με τους απαιτούμενους πόρους για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών αλλά και του Εθνικού Ενεργειακού Σχεδιασμού για το Κλίμα.

3. Η διεύρυνση των προτεινόμενων παρεμβάσεων με συμπερίληψη των κτιριακών ενισχύσεων και της αντισεισμικής θωράκισης των κατασκευών.

4. Η δημιουργία λίστας επιλαχόντων δικαιούχων, ώστε να μη δημιουργείται φόρτος έτοιμων προτάσεων από πρόγραμμα σε πρόγραμμα.

5. Η ενίσχυση του ρόλου του Μηχανικού (συμβούλου, μελετητή, επιβλέποντα, ελεγκτή) και αύξηση των αμοιβών του.

Ερωτήσεις από την αντιπολίτευση

Τη δημιουργία ενός προγράμματος ανοικτού, με ενισχυόμενο προϋπολογισμό, στο οποίο οι πολίτες θα μπορούν να υποβάλουν τις αιτήσεις τους λαμβάνοντας υπόψη και τις δικές τους δυνατότητες, προτείνει με ερώτησή της προς τον υπουργό Περιβάλλοντος, Κωστή Χατζηδάκη, την οποία συνυπογράφουν 33 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, η Πέτη Πέρκα.

Στο κείμενο της ερώτησης προτείνεται επίσης ως εναλλακτική η ύπαρξη μιας πλατφόρμας ανοιχτής για προκαθορισμένο και γνωστό χρονικό διάστημα και με τη δυνατότητα από την ίδια «δεξαμενή» αιτήσεων να εντάσσονται σε επόμενο χρόνο οι επιλαχόντες.

Στην ερώτηση γίνεται αναφορά σε καταγγελίες σχετικά με διαμόρφωση ολιγοπωλιακών συνθηκών από τοπικά μεγαλογραφεία που μισθώνουν χρήστες του συστήματος ανά την Ελλάδα με στόχο την εισαγωγή όσο το δυνατόν περισσότερων αιτήσεων μέσα στο ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο του συστήματος.

«Εξάλλου, το γεγονός επιβεβαιώνεται και από σχετικές διαφημιστικές καταχωρήσεις μεγάλων εταιριών – ομίλων (π.χ. Praktiker κ.α.). Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι τα μικρά τεχνικά γραφεία καλούνται να δουλέψουν για να αμειφθούν με πιθανότητες joker» τονίζεται στο κείμενο της ερώτησης.

Οι βουλευτές επισημαίνουν ότι προέκυψαν αρκετά τεχνικά προβλήματα, λόγω της ταυτόχρονης χρήσης της πλατφόρμας από χιλιάδες ενδιαφερομένους, όπως επίσης και κάποια απρόβλεπτα γεγονότα (πχ η διακοπή ρεύματος στο Ναύπλιο, με αποτέλεσμα να μην κατατεθεί τελικά καμιά αίτηση).

Με βάση τα παραπάνω, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ερωτούν τον αρμόδιο υπουργό αν είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης να ανασχεδιάσει και να βελτιώσει το ‘Εξοικονομώ – Αυτονομώ’. Επίσης, αν έχουν ελεγχθεί οι καταγγελίες σχετικά με τη διαμόρφωση ολιγοπωλιακών φαινομένων από συγκεκριμένους συμβούλους και σχετικά με αυτό ζητείται ο αριθμός των εγκεκριμένων αιτήσεων ανά σύμβουλο και ανά IP σε κάθε Περιφέρεια.

Για ... click away «Εξοικονομώ» της Κυβέρνησης της ΝΔ κάνει λόγο το Κίνημα Αλλαγής σε ερώτηση που κατέθεσε η κοινοβουλευτική ομάδα με πρωτοβουλία του αρμόδιου Τομεάρχη Γιώργου Αρβανιτίδη, ζητώντας να τεθούν περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια επιλογής στον επόμενο κύκλο του Προγράμματος «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» από το νέο έτος, ώστε να διορθωθούν οι μεγάλες ανεπάρκειες του τρέχοντος.

Οι βουλευτές επισημαίνουν ότι «αντί να προάγονται οι κοινωνικά και οικονομικά αποδοτικότερες ενεργειακές δράσεις, επιβραβεύονται οι γρηγορότεροι και αρχειοθετούνται οι περισσότεροι. Το ζητούμενο όμως δεν θα έπρεπε να είναι η ταχύτητα υποβολής της αίτησης, αλλά οι πραγματικές ανάγκες των πολιτών και των κτηρίων για άμεση ενεργειακή αναβάθμιση και αυτονόμηση».