Αναδρομικά: Πότε πληρώνει για τους δικαιούχους - Ποιους αφορά

Αναδρομικά έρχονται για νέoυς συνταξιούχους, που έχουν αποχωρήσει μετά τον Μάιο του 2016 με διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει η πόρτα της συνταξιοδότησης με ευνοϊκούς όρους θεμελίωσης για χιλιάδες ασφαλισμένους.

Τα αναδρομικά αφορούν ασφαλισμένους με παράλληλο χρόνο σε δύο πρώην Ταμεία, οι οποίοι θα πρέπει κατά περιπτώσεις να λάβουν προσαύξηση για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης που είχαν διανύσει στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, εφόσον φυσικά ο χρόνος αυτός έχει πληρωμένες εισφορές (κατά κύριο λόγο αφορά «παλαιούς» ασφαλισμένους που είχαν πρωτοασφαλιστεί πριν από τις 31/12/1992).

Πρόσφατη εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας αποσαφηνίζει με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους το νέο καθεστώς για ασφαλισμένους που είχαν διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση «ξεκλειδώνοντας» και τη διαδικασία για τον υπολογισμό της προσαύξησης.

Ειδικότερα και σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες από ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, οι τελευταίες οδηγίες που δόθηκαν με εγκύκλιο του υφυπουργού Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Τάσου Πετρόπουλου, για το νέο καθεστώς της διαδοχικής και παράλληλης ασφάλισης όπως διαμορφώνεται με τον νόμο Κατρούγκαλου είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές και ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης αλλά και ως προς τη θεμελίωση δικαιώματος, καθώς ανοίγουν τον δρόμο σε ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων -π.χ. μάνες ανηλίκων, χήρους πατέρες κ.ά.- ώστε να βγουν νωρίτερα στη σύνταξη.

Ως προς το ποσό της σύνταξης ευνοημένοι είναι:

• Ασφαλισμένοι με διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση που έχουν λάβει σύνταξη αλλά ο χρόνος της παράλληλης ασφάλισης δεν έχει προσμετρηθεί στο ποσό της σύνταξης ως προσαύξηση. Πρόκειται για κατηγορίες ασφαλισμένων που έχουν λάβει απόφαση συνταξιοδότησης με επιφύλαξη για τον υπολογισμό του χρόνου της παράλληλης ασφάλισης. Αυτές οι κατηγορίες συνταξιούχων θα πρέπει τώρα να λάβουν το ποσό της προσαύξησης που δικαιούνται για τον χρόνο της παράλληλης ασφάλισης κατά τον οποίο έχουν καταβάλει διπλές εισφορές, αναδρομικά από τη στιγμή της αίτησης της συνταξιοδότησης. Για τη διαδικασία με την οποία θα γίνει αυτό αναμένονται οδηγίες από τον ΕΦΚΑ, ενώ θεωρείται πιθανό ο επανυπολογισμός του ποσού που θα έχει θετικό πρόσημο, να γίνει αυτόματα από το Ταμείο. Εξαιρούνται όσοι έχουν λάβει δυο ανταποδοτικές συντάξεις επειδή θεμελίωναν αυτοτελές δικαίωμα και στους δυο φορείς στους οποίους ήταν παράλληλα ασφαλισμένοι (π.χ. ΙΚΑ και ΟΑΕΕ ή Δημόσιο και ΕΤΑΑ κ.λπ.) καθώς έχουν αξιοποιήσει πλήρως όλο τον χρόνο ασφάλισής τους.
• Ασφαλισμένοι με διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση οι οποίοι έχουν λάβει σύνταξη αυτοτελώς από το ένα Ταμείο και δεν έχουν αιτηθεί τον συνυπολογισμό του χρόνου από τον δεύτερο φορέα επειδή με το προϊσχύον καθεστώς δεν τους συνέφερε (για παράδειγμα δεν πληρούσαν το όριο ηλικίας του τελευταίου φορέα και δεν θα μπορούσαν να λάβουν σύνταξη ή είχαν οφειλές πάνω από το επιτρεπόμενο όριο για τη λήψη της σύνταξης). Αυτές οι κατηγορίες ασφαλισμένων μπορούν τώρα να «αναγνωρίσουν» τον χρόνο που είχαν στο δεύτερο Ταμείο -ο οποίος χανόταν με το παλαιό καθεστώς- προκειμένου να λάβουν μια προσαύξηση στη σύνταξή τους.
• Η εν λόγω προσαύξηση υπολογίζεται με τον μαθηματικό τύπο του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή 0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς και για όλο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο υπάρχει πληρωμένη παράλληλη ασφάλιση. Ο υπολογισμός αυτός μπορεί να οδηγήσει σε μια αρκετά γενναία προσαύξηση. «Κατά τον υπολογισμό της σύνταξης, λαμβάνονται υπόψη όλοι οι χρόνοι ασφάλισης και δεν νοείται μη συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επίμαχη εγκύκλιο.

Για παράδειγμα, έστω γυναίκα παλαιά ασφαλισμένη (πρωτοασφαλίστηκε πριν από τις 31/12/1992) που έχει 25 χρόνια ασφάλισης στον ΟΑΕΕ και εντός αυτής της 25ετίας ήταν και για 20 χρόνια παράλληλα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ.

Κερδίζει χρόνια

Αν εντός της 20ετίας του ΙΚΑ συμπλήρωσε τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ως μάνα ανηλίκου (είχε παιδί που ήταν ανήλικο μέχρι 31/12/2012 και πριν την ενηλικίωση του παιδιού συμπλήρωνε συνολικά 5.500 ημέρες ή 18,4 έτη ασφάλισης) μπορεί να χρησιμοποιήσει τον χρόνο αυτό μαζί με τον χρόνο στον ΕΦΚΑ για θεμελίωση με τις διατάξεις ΙΚΑ.

Μπορεί έτσι να κερδίσει αρκετά χρόνια και να βγει νωρίτερα στη σύνταξη, ενώ ο χρόνος του ΟΑΕΕ που δεν θα χρησιμοποιηθεί για τη θεμελίωση θα χρησιμοποιηθεί ολόκληρος για να προσαυξήσει τη σύνταξή της με έναν υψηλό επιπλέον συντελεστή αναπλήρωσης στο 37,5%. Εφόσον η ίδια δεν είχε συμπληρώσει τις προϋποθέσεις του πρ. ΙΚΑ για να συνταξιοδοτηθεί ως μάνα ανηλίκου, μπορεί να κάνει χρήση και του μη παράλληλου χρόνου στο πρώην ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ ώστε να συμπληρώσει τις απαιτούμενες 5.500 ημέρες ασφάλισης θεμελιώνοντας δικαίωμα με τις προϋποθέσεις του πρώην ΙΚΑ. Σε αυτή την περίπτωση ωστόσο πρέπει να πληρούνται οι ηλικιακές προϋποθέσεις του τελευταίου φορέα, που αν είναι ο πρ. ΟΑΕΕ θα πρέπει να είναι 60 ετών.

1 Ασφαλισμένος στο ΝΑΤ και στον ΟΑΕΕ

Ασφαλισμένος στο πρώην ΝΑΤ από το 2002 έως 31.12.2017 (15 χρόνια) και στον πρώην ΟΑΕΕ από το 2009 έως 31.12.2018 (9 χρόνια), υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ έχοντας συμπληρώσει το 57ο έτος της ηλικίας του. Ο εν λόγω ασφαλισμένος έχει διαδοχικό χρόνο ασφάλισης. Δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει χρήση των διατάξεων περί διαδοχικής ασφάλισης επειδή έχει θεμελιώσει αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα πλήρους σύνταξης με τις διατάξεις του πρώην ΝΑΤ.

Πριν από την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου ο εν λόγω ασφαλισμένος θα λάμβανε μία σύνταξη από το πρώην ΝΑΤ και θα ανέμενε τη θεμελίωση του δεύτερου συνταξιοδοτικού του δικαιώματος από τον πρώην ΟΑΕΕ στο 67ο έτος της ηλικίας του.

Μετά την έκδοση του ν. 4387/2016 όλοι οι χρόνοι ασφάλισης λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό της σύνταξης και δεν νοείται μη συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές. Αν ο ασφαλισμένος υποχρεούνταν να κάνει χρήση των διατάξεων του άρθρου 19 της διαδοχικής ασφάλισης, περί κρίσης αρμοδιότητας και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης της τελευταίας δραστηριότητας (πρώην ΟΑΕΕ), το αίτημα θα απορριπτόταν και δεν θα εξεταζόταν με τις διατάξεις του προηγούμενου ασφαλιστικού φορέα (ΝΑΤ) εφόσον δεν πληροί το ηλικιακό όριο του τελευταίου (ο πρώην ΟΑΕΕ δεν χορηγεί σύνταξη στο 57ο όριο ηλικίας). Ο ασφαλισμένος δεν θα μπορούσε να λάβει σύνταξη παρόλο που θα είχε ήδη θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης πραγματοποιείται ως εξής:

• μία εθνική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης από 2002-2018 για 17 χρόνια (χρόνος ασφάλισης ΝΑΤ και ΕΦΚΑ από 01.01.2017)
• μία ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης από 2002 - 2018 σύμφωνα με τον μέσο όρο των συνταξίμων αποδοχών από το 2002 έως το 2018, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα εισοδήματα από το ελευθέριο επάγγελμα των ετών 2017 και 2018 και ποσοστό αναπλήρωσης για 17 έτη
• προσαύξηση σύνταξης για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης του πρώην ΟΑΕΕ (2009-2016).

2 Στο Δημόσιο με χρόνο ασφάλισης και στο ΙΚΑ

Ασφαλισμένος πατέρας ανήλικου παιδιού ο οποίος διορίζεται τον Ιούνιο 1986 μόνιμος υπάλληλος στο Δημόσιο. Εχει προγενέστερο χρόνο ασφάλισης και στο ΙΚΑ κατά τα έτη 1980-1985. Υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ το έτος 2018 στην ηλικία των 52 ετών.

Έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με μόνο τον χρόνο του Δημοσίου (με τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις του έτους 2011, με 25 έτη ασφάλισης και 52ο έτος ηλικίας) και δεν επιθυμεί να κάνει χρήση των διατάξεων περί διαδοχικής ασφάλισης και δεν παραιτείται από την αξιοποίηση του χρόνου του πρώην ΙΚΑ.

Ως εκ τούτου, ο χρόνος ασφάλισης στο ΙΚΑ θα ληφθεί υπόψη στην προσαύξηση του ποσού της σύνταξης ως εξής:

• μία εθνική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης από 1986-2018 (32 έτη)
• μία ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης από 1986-2018, σύμφωνα με τον μέσο όρο των συνταξίμων αποδοχών από 2002 έως 2018 και τα ποσοστά αναπλήρωσης που αντιστοιχούν για 32 έτη, και
• προσαύξηση σύνταξης για τον χρόνο του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τα έτη 1980-1985.

3 Μηχανικός έκτακτος υπάλληλος στο Δημόσιο

Ασφαλισμένος στο πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ από το 1981, προσλαμβάνεται ως έκτακτος υπάλληλος-μηχανικός στο Δημόσιο την 01.06.1985 και μονιμοποιείται το 1995. Τα έτη 01.01.1993 - 31.12.1994 τα αναγνωρίζει στο Δημόσιο με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 17 και 20 του ν. 2084/1992). Επίσης, κάνοντας χρήση των διατάξεων των άρθρων 17 και 36 του ν. 4387/2016, ο ασφαλισμένος από 01.01.2017 καταβάλλει μία 3 ασφαλιστική εισφορά κατά τα προβλεπόμενα για τους δημοσίους υπαλλήλους.

Το έτος 2018, έχοντας συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας του, υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης. Αφού δεν θεμελιώνει αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα, ελέγχεται εάν συνταξιοδοτείται δυνάμει των προβλεπομένων στο άρθρο 19 του ν. 4387/2016. Εστω ότι, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 19 περί αρμοδιότητας, καθορίζεται ότι θα συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις του Δημοσίου.

Ως εκ τούτου, ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης πραγματοποιείται ως εξής:

μία εθνική σύνταξη για τον διαδοχικό χρόνο ασφάλισης 1981-2018 (38 έτη)

μία ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης (1981-2018), λαμβάνοντας υπόψη τον μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών από το 2002 έως το 2018 και τα ποσοστά αναπλήρωσης για 38 έτη, προσαύξηση σύνταξης για τα έτη ασφάλισης στο πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ (1985-2016) με τον σχετικό συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% (εάν ο ανωτέρω ασφαλισμένος δεν αναγνώριζε τα έτη 1993-1994 με τις σχετικές διατάξεις, δεν θα έπαιρνε την προσαύξηση γι’ αυτά τα έτη).