Διαπραγµατευτικό µπρα ντε φερ: Κρίσιμες συζητήσεις κυβέρνησης-θεσμών

Θερμός προµηνύεται ο Μάιος, καθώς η τρίτη µεταµνηµονιακή αξιολόγηση δροµολογείται µετ’ εµποδίων και µε αναταράξεις. Κάτι οι διαφωνίες των θεσµών για τις 120 δόσεις (προς την Εφορία αλλά και τα ασφαλιστικά ταµεία), κάτι το «φούσκωµα» του θέµατος για το αφορολόγητο, προµηνύουν ένα απαιτητικό EuroWorking Group στις 2 Μαΐου, λίγο πριν από την προγραµµατισµένη κάθοδο των θεσµών στην Αθήνα, στις 6, 7 και 8 του ίδιου µήνα. Οι συζητήσεις που θα έχει η ελληνική κυβέρνηση µε τους θεσµούς είναι κρίσιµες από όλες αυτές τις απόψεις και θα καθορίσουν και το πλαίσιο στο οποίο πρόκειται να «κλειδώσει» µέσα στον Μάιο το νέο τριετές µεσοπρόθεσµο πλαίσιο για τη δηµοσιονοµική πολιτική.

Το νέο αυτό πλαίσιο µπορεί να αποτελέσει για την κυβέρνηση, υπό προϋποθέσεις, την πλατφόρµα στην οποία θα αποτυπωθούν ο δηµοσιονοµικός χώρος και τα όρια των πιθανών παροχών/ελαφρύνσεων για τα επόµενα χρόνια, εν όψει εθνικών εκλογών. Πρόκειται για ένα δύσκολο πλαίσιο, καθώς αφενός φέτος ο δηµοσιονοµικός χώρος είναι περιορισµένος, αφετέρου µια σηµαντική παραδοχή ίσως µεταβληθεί επί τα χείρω: Ο ρυθµός ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας αποδεικνύεται κατώτερος των αρχικών εκτιµήσεων, ενώ η αναµενόµενη επιβράδυνση στην οικονοµία της Ευρωζώνης το πιθανότερο είναι να επηρεάσει και την ανάπτυξη στην Ελλάδα -σε κάποιο βαθµό- την επόµενη διετία. Ταυτόχρονα, όσον αφορά στα δηµοσιονοµικά περιθώρια πρέπει να σηµειωθεί πως ήδη στις εκθέσεις τους οι θεσµοί προειδοποιούν για τους δυνητικούς κινδύνους στους επόµενους προϋπολογισµούς από δικαστικές αποφάσεις για αναδροµικά και δώρα.

Τα θέµατα αυτά συνθέτουν µια λεπτή και δύσκολη άσκηση, καθώς βρισκόµαστε σε µια ευαίσθητη περίοδο, στην τελική ευθεία για τη διπλή εκλογική αναµέτρηση των ευρωεκλογών και των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την ώρα που «τρέχουν» παράλληλα τρία µεγάλα σχέδια: Η αποπληρωµή µέρους των ακριβών δανείων του ∆ΝΤ (για την οποία πρέπει να ληφθούν εγκρίσεις και από Κοινοβούλια άλλων χωρών στην Ευρωζώνη), η οριστικοποίηση της εκταµίευσης των κερδών που είχαν οι κεντρικές τράπεζες από ελληνικά οµόλογα και µια έξοδος του ∆ηµοσίου στις αγορές µε νέο οµόλογο. Η «γκρίνια» γύρω από τις 120 δόσεις είναι ενδεικτική του κλίµατος που επικρατεί εδώ και µήνες στους κύκλους των θεσµών, που δεν βλέπουν µε καλό µάτι παντός τύπου ρυθµίσεις, θεωρώντας πως ενισχύουν την κουλτούρα της µη πληρωµής και αυξάνουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Αυτή η αίσθηση κυριάρχησε και στις µακροσκελείς διαπραγµατεύσεις για το νέο πλαίσιο προστασίας για την πρώτη κατοικία και επεκτάθηκε και στις δύο ρυθµίσεις για τα ασφαλιστικά ταµεία και την Εφορία.

Ερωτήματα

Την ίδια στιγµή, πρέπει να επισηµανθεί η απορία που εξέφραζαν πηγές στην Ευρώπη για τον χρόνο που επέλεξε ο πρωθυπουργός να µιλήσει -µε σχετικά ρητό τρόπο, σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη- για το θέµα της µη µείωσης του αφορολόγητου, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι σε λίγες εβδοµάδες ευρωπαϊκές χώρες θα κληθούν στα Κοινοβούλιά τους να εγκρίνουν την πρόωρη αποπληρωµή του ∆ΝΤ, σε µια τεταµένη πολιτική συγκυρία. ∆εν είναι λίγοι εκείνοι στην Ευρωζώνη που θα µπορούσαν να υποστηρίξουν -εφόσον η ελληνική κυβέρνηση «σηκώνει» το θέµα του αφορολόγητου- πως η Ελλάδα υπαναχωρεί από δεσµεύσεις που έχει αναλάβει. Αρα, µε βάση αυτό το σκεπτικό δεν θα έπρεπε να αποδυναµωθεί ο ρόλος του ∆ΝΤ ή/και να παραιτηθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισµός Στήριξης από το δικαίωµα να απαιτήσει ισόποση αποπληρωµή και δικών του δανείων προς την Ελλάδα.

∆εν είναι τυχαίοι, άλλωστε, οι ιδιαίτερα χαµηλοί τόνοι που κρατά το οικονοµικό επιτελείο, και ειδικά ο υπουργός Οικονοµικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, γύρω από το θέµα, όπως φάνηκε και στις πρόσφατες δηλώσεις του στην Ουάσιγκτον. Από την πλευρά της, η Κοµισιόν φροντίζει πριν από τις ευρωεκλογές να παρουσιάσει ένα πιο φιλικό προφίλ, µε τον αντιπρόεδρό της σε συνέντευξή του µέσα στην εβδοµάδα να τονίζει πως η γενική άποψη στις Βρυξέλλες για τη µείωση του αφορολόγητου είναι πως πρόκειται για προνοµοθετηµένο µέτρο και εάν υπάρχει δηµοσιονοµικός χώρος πέρα από την επίτευξη δηµοσιονοµικών στόχων, «τότε είµαστε ανοιχτοί να συζητήσουµε πώς θα χρησιµοποιηθεί ο χώρος αυτός», όπως συνέβη και µε τις συντάξεις.Υπό αυτό το πρίσµα, η αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Εξαµήνου, στις αρχές Ιουνίου, για τα µεσοπρόθεσµα δηµοσιονοµικά σχέδια της Ελλάδας λαµβάνει ιδιαίτερη βαρύτητα, µε επόµενο σταθµό τον αναλυτικό δηµοσιονοµικό σχεδιασµό για το 2020 που θα αποτυπωθεί στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισµού για την επόµενη χρονιά, που, εκτός απροόπτου, πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή την πρώτη ∆ευτέρα του Οκτωβρίου.