Έρχεται ο digital συνδικαλισµός: Πρόταση του υπουργείου για ηλεκτρονικό μητρώο

Ψηφιοποίηση σε δύο πυλώνες προωθεί το υπουργείο Εργασίας για τον µετασχηµατισµό του συνδικαλιστικού νόµου. Το πλαίσιο έθεσε ο ίδιος ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, στις προγραµµατικές του δηλώσεις στη Βουλή, όταν τάχθηκε υπέρ της στήριξης «του υγιούς και ακηδεµόνευτου συνδικαλισµού», που «συνιστά βασική αντηρίδα της δηµοκρατίας» όπως χαρακτηριστικά είπε. Την ίδια στιγµή, όµως, έκανε σαφή αναφορά στα δυσάρεστα γεγονότα που σηµάδεψαν το τελευταίο συνέδριο της ΓΣΕΕ, τα οποία, όπως είπε, «δεν τιµούν τον θεσµό». Για τη θεραπεία παλιών πληγών ανέφερε πως στον διάλογο µε τους κοινωνικούς εταίρους θα προταθούν παρεµβάσεις όπως:

• δηµιουργία ηλεκτρονικού µητρώου για συνδικαλιστικές οργανώσεις και συνδικαλιστικά στελέχη, «µε στόχο την αποτύπωση και την αντιµετώπιση του οργανωτικού κατακερµατισµού του συνδικαλισµού»,
• καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις διαδικασίες της απεργίας, «για την ανεµπόδιστη καθολική συµµετοχή και άσκηση του σχετικού δικαιώµατος».

Η συζήτηση για τον συνδικαλιστικό νόµο ανοίγει µετά τα έκτροπα του τελευταίου συνεδρίου της ΓΣΕΕ και την ακύρωση των αρχαιρεσιών που οδήγησαν στον διορισµό προσωρινής διοίκησης για πρώτη φορά µετά το 1985. Νωπές είναι ακόµη οι αλληλοκατηγορίες για «νοθείες» στις εκλογές των αντιπροσώπων αλλά και το έκρυθµο κλίµα σε Καλαµάτα και Ρόδο µετά τα όσα πρωτοφανή εκτυλίχθηκαν εκεί. Στον απόηχο του απόλυτου αδιεξόδου, οι προτάσεις για ψηφιακό «ξεκαθάρισµα» των µητρώων των συνδικάτων, υπό συγκεκριµένες όµως προϋποθέσεις, φαίνεται πως δεν συναντούν κατ’ αρχάς ισχυρές αντιστάσεις, τουλάχιστον σε ορισµένες κορυφαίες συνδικαλιστικές παρατάξεις.

Η συζήτηση, άλλωστε, δεν είναι καινούργια. Η δηµιουργία ηλεκτρονικού µητρώου των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι κάτι που έχει βρεθεί στο τραπέζι αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Οπως υπενθυµίζουν συνδικαλιστικοί κύκλοι, το συνδικαλιστικό βιβλιάριο προβλέπεται και στον αρχικό νόµο του 1982.

Διαχείριση των δεδομένων

Μια ηλεκτρονική εκδοχή του συνδικαλιστικού βιβλιαρίου θα ήταν, καθώς λέγεται, ένα µέτρο που θα µπορούσε να µπει στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου και να συζητηθεί. Σε κάθε περίπτωση, κρίσιµος συντελεστής στη συγκεκριµένη υπόθεση, όπως παρατηρούν έµπειρα συνδικαλιστικά στελέχη, είναι η διαχείριση των προσωπικών δεδοµένων των εν λόγω µητρώων και οι ρήτρες προστασίας που θα τεθούν στο τραπέζι. Κοινό ζητούµενο, ωστόσο, φαίνεται πως είναι να µπουν στο περιθώριο οι «οργανώσεις-σφραγίδες», να εκλείψουν οι αφορµές για αλληλοκατηγορίες περί «νοθειών» και να εξασφαλιστούν συνθήκες απόλυτης διαφάνειας στις διαδικασίες εντός των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ολα αυτά µένει, φυσικά, να αποδειχθούν από τις λεπτοµέρειες των ρυθµίσεων, από το πώς, το πού, για ποιους και µε ποιον τρόπο θα εφαρµοστεί το ηλεκτρονικό συνδικαλιστικό µητρώο. Πιο καινοφανής είναι η πρόταση για ηλεκτρονικές ψηφοφορίες σε συνδικαλιστικές διαδικασίες -π.χ. εκλογές συνδικάτων-, µεταξύ των οποίων και για απεργίες.

Εδώ τα στοιχήµατα είναι πολλά: διασφάλιση του απορρήτου της ψήφου και του απορρήτου των στοιχείων των εργαζοµένων, διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας ψηφοφορίας είναι, για παράδειγµα, ζητήµατα που θα βρεθούν µοιραία στο τραπέζι. Μια αρχική προσέγγιση του θέµατος οδηγεί ειδικούς-εργατολόγους στη σκέψη πως η διαδικασία ηλεκτρονικής ψηφοφορίας θα µπορούσε ίσως να προωθηθεί κυρίως για τα πρωτοβάθµια σωµατεία, για τα οποία προσφάτως άλλαξε το καθεστώς της απαρτίας ως προϋπόθεση για τη λήψη απόφασης απεργίας. Υπενθυµίζεται πως µε διάταξη του 2018 απαιτείται πλέον παρουσία του 50% των οικονοµικά ενεργών µελών της πρωτοβάθµιας συνδικαλιστικής οργάνωσης στη γενική συνέλευση, ώστε να τεκµαίρεται απαρτία και να λαµβάνεται έγκυρη απόφαση για απεργία. Ανοιχτά εξέφρασε την αποδοχή της για τις προτάσεις του υπουργού Εργασίας, Γιάννη Βρούτση, η ∆ΑΚΕ ιδιωτικού τοµέα.

«Το ηλεκτρονικό µητρώο συνιστά την αυτονόητη, ηλεκτρονική, θεσµική µετεξέλιξη του συνδικαλιστικού βιβλιαρίου που προβλέπεται στον συνδικαλιστικό νόµο του 1982, αλλά ποτέ δεν εφαρµόστηκε καθολικά», αναφέρει η «γαλάζια» συνδικαλιστική παράταξη σε ανακοίνωσή της, προσθέτοντας πως το ηλεκτρονικό µητρώο «ενισχύει και θωρακίζει τη διαφάνεια στις αρχαιρεσίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων». Αναφορικά µε την ηλεκτρονική ψηφοφορία, η ΔΑΚΕ κάνει λόγο για «αναγκαιότητα καθιέρωσης και υπό προϋποθέσεις ενεργοποίησης αυτής της δυνατότητας µέσα από µια πλατφόρµα που θα εξασφαλίζει το αδιάβλητο, τη µυστικότητα της όλης διαδικασίας, τη µοναδικότητα/ταυτοπροσωπία του χρήστη/µέλους». Από την πλευρά της η ΓΣΕΕ, αντιδρώντας στις προγραµµατικές δηλώσεις της κυβέρνησης, ζήτησε στοχευµένα µέτρα προστασίας της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης: σταθερή και πλήρη εργασία για όλους, σεβασµό στα εργατικά δικαιώµατα και στις εργατικές κατακτήσεις, 751 ευρώ κατώτατο µισθό, επαναφορά στην αρµοδιότητα των εθνικών κοινωνικών εταίρων της ρύθµισης του κατώτατου µισθού, δίκαιο, βιώσιµο και καθολικό δηµόσιο σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης, σεβασµό των δηµοκρατικών θεσµών, της ελεύθερης συνδικαλιστικής δράσης και της άσκησης των συλλογικών εργατικών δικαιωµάτων.

Σε δηλώσεις για το θέµα προχώρησε και ο πρόεδρος της Α∆Ε∆Υ, Γιάννης Πάιδας: «Κατ' αρχάς η Α∆Ε∆Υ δεν έχει καµία σκιά και κανένα φαινόµενο παρατυπιών. Από την άλλη, οι σκέψεις που διατυπώθηκαν για τον συνδικαλιστικό νόµο έχουν και θετικά στοιχεία που το σύγχρονο συνδικαλιστικό κίνηµα πρέπει να εξετάσει. Το συνδικαλιστικό κίνηµα οφείλει να µην είναι στάσιµο, παρακολουθώντας τις εξελίξεις στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι µακριά από αγκυλώσεις». Ο διάλογος µε όλους τους κοινωνικούς εταίρους και φορείς, κατ’ αρχάς για την αναβάθµιση του συστήµατος «Εργάνη», ξεκίνησε ήδη και θα συνεχιστεί έως τις 15 Σεπτεµβρίου. Στόχος, καθώς λέγεται, είναι ο µετασχηµατισµός του πληροφοριακού συστήµατος και η διαλειτουργικότητά του µε άλλα συστήµατα, ώστε -µεταξύ άλλων στόχων- να χτυπηθεί και η υποδηλωµένη εργασία. Παρ’ όλα αυτά, µοιραία θα βρεθεί στο τραπέζι και το θέµα των προωθούµενων αλλαγών στον συνδικαλιστικό νόµο. Και προς το παρόν φαίνεται πως όλοι τηρούν στάση αναµονής.