Ανώτατο όριο σύνταξης: Ποιες είναι οι διευκρινίσεις και ποια τα παραδείγματα

Διευκρινίσεις για το ανώτατο όριο σύνταξης και οδηγίες για την εφαρμογή του παρέχει απόφαση του υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Νότη Μηταράκη, η οποία αναρτήθηκε στη «Διαύγεια». Συγκεκριμένα:

Α. Συντάξεις που υπάγονται στο ανώτατο όριο

Κάθε μηνιαία κύρια σύνταξη ή περισσότερες της μίας συντάξεις, λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, που χορηγούνται από τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4387/2016, συμπεριλαμβανομένων και των συντάξεων του πρώην ΟΓΑ, υπό την προϋπόθεση ότι μέρος του χρόνου ασφάλισης διανύθηκε ή ανάγεται έως και τις 31.12.2016.

Κάθε μηνιαία κύρια σύνταξη ή περισσότερες της μίας συντάξεις του ΕΦΚΑ, λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, που έχουν χορηγηθεί έως και τις 12.5.2016 ή ανατρέχουν στην ίδια ημερομηνία και που επανυπολογίστηκαν με βάση τα άρθρα 14 και 33 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν.

Ως σύνταξη ή άθροισμα συντάξεων για την εφαρμογή του ανωτάτου ορίου ορίζεται η μικτή μηνιαία σύνταξη/συντάξεις στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους προσαυξήσεις (π.χ. επίδομα τέκνων, προσωπική διαφορά των άρθρων 6 και 94 του ν. 4387/2016).

Τα ποσά των χορηγούμενων από τον ΕΦΚΑ επιδομάτων αναπηρίας, δηλαδή το εξωιδρυματικό επίδομα, το επίδομα απολύτου αναπηρίας και το επίδομα ανικανότητας, εξαιρούνται από την εφαρμογή του ανωτάτου ορίου και εξακολουθούν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν καθοριστεί, πριν από την εφαρμογή του ν. 4623/2019.

Β. Ποσό ανωτάτου ορίου μηνιαίας κύριας σύνταξης ή αθροίσματος κύριων συντάξεων

Ως ανώτατο όριο μηνιαίας κύριας σύνταξης ή συντάξεων ορίζεται το ακαθάριστο ποσό που αντιστοιχεί στο δωδεκαπλάσιο της πλήρους εθνικής σύνταξης της παραγράφου 6 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016 που αντιστοιχεί σε 20 χρόνια ασφάλισης, όπως το ποσό αυτής ισχύει κάθε φορά. Το ανώτατο όριο, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, ανέρχεται σε 4.608 ευρώ (= 12 x 384).

Γ. Έναρξη εφαρμογής του ανωτάτου ορίου

Το ανώτατο όριο σύνταξης, προκειμένου για συντάξεις που έχουν χορηγηθεί, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 και έχουν υπολογιστεί με βάση τις διατάξεις αυτές, εφαρμόζεται από την ημερομηνία έναρξης καταβολής τους.

Για όσους ελάμβαναν σύνταξη κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4387/2016 και των οποίων η σύνταξη επανυπολογίστηκε με βάση τις διατάξεις των άρθρων 14 και 33 του ν. 4387/2016, το ανώτατο όριο της κοινοποιούμενης διάταξης εφαρμόζεται από την ημερομηνία έναρξης καταβολής του νέου ποσού που προέκυψε από τον επανυπολογισμό της σύνταξης κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων αυτών, ήτοι την 1.1.2019, καθότι για το προγενέστερο χρονικό διάστημα, δηλαδή, μέχρι τις 31.12.2018, είχε εφαρμογή το άρθρο 13 του ν. 4387/2016 που έθετε συγκεκριμένο πολύ μικρότερο ανώτατο όριο σύνταξης ανάλογα με το αν ελάμβανε ο συνταξιούχος μία ή περισσότερες συντάξεις.

Και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις το υπερβάλλον του ανωτάτου ορίου καταβαλλόμενο ποσό μηνιαίας σύνταξης/συντάξεων αναζητείται άτοκα ως καλοπίστως εισπραχθέν και επιστρέφεται ως αχρεωστήτως καταβληθέν με παρακράτηση του 20% της καταβαλλόμενης σύνταξης, μέχρι την ολοσχερή εξόφληση του ποσού.

Δ. Κρατήσεις επί του νέου ανωτάτου ορίου και παραδείγματα περιορισμού σύνταξης στο νέο ανώτατο όριο

Επί του ακαθάριστου ποσού των 4.608,00 ευρώ, εφαρμόζεται αρχικώς η κράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) υπέρ ΑΚΑΓΕ – όπου αυτή επιβάλλεται – και η οποία ΕΑΣ αντιστοιχεί στο ποσό αυτό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 38 του ν. 3863/2010, όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 10 του αρθ. 44 του ν. 3986/2011, καθώς και η κράτηση της παρ. 11 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011.

Δηλαδή: 4.608 x 14% = 645,12 ευρώ.

Στη συνέχεια, στο εναπομείναν ποσό της σύνταξης, μετά την αφαίρεση της ΕΑΣ, παρακρατείται η εισφορά υγειονομικής περίθαλψης, ύψους 6% (άρθ. 44 του ν. 4387/2016).

Δηλαδή: 4.608 – 645,12 = 3.962,88 ευρώ.

3.962,88 x 6% = 237,77 ευρώ.

Συνεπώς, το καθαρό προ φόρου ποσό σύνταξης ή αθροίσματος συντάξεων, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 3.725,11 ευρώ.

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, για συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων που με βάση διατάξεις νόμων έχουν εξαιρεθεί από την ΕΑΣ, η εξαίρεση εξακολουθεί υφιστάμενη και επί του νέου ανωτάτου ορίου σύνταξης. Το ίδιο συμβαίνει και εφόσον υφίσταται εξαίρεση από την κράτηση για υγειονομική περίθαλψη.

Σε κάθε περίπτωση εφαρμογής του ανωτάτου ορίου σύνταξης ή συντάξεων, το καθαρό ποσό που καταβάλλεται στο συνταξιούχο προκύπτει, μετά τον υπολογισμό των νόμιμων κρατήσεων, όπως αυτές κάθε φορά ισχύουν. Έτσι, σε περίπτωση αυξομείωσης του ύψους των νομίμων κρατήσεων, μεταβάλλεται και το καταβαλλόμενο καθαρό ποσό.

Ακολουθούν παραδείγματα, βάσει του τρέχοντος συστήματος κρατήσεων:

Παράδειγμα 1:

α. Συνταξιούχος, μετά την 12.05.2016, λαμβάνει ακαθάριστο ποσό σύνταξης, ύψους 5.984 ευρώ (384 ευρώ εθνική και 5.600 ευρώ ανταποδοτική). Το ποσό αυτό υπερβαίνει το ακαθάριστο ανώτατο όριο των 4.608 ευρώ. Συνεπώς, ο συνταξιούχος θα λάβει ακαθάριστο μηνιαίο ποσό σύνταξης που ανέρχεται σε 4.608 ευρώ. Το καθαρό προ φόρου ποσό της καταβληθείσας σύνταξής του ανέρχεται στο ποσό των 3.725,11 ευρώ.

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθ. 120 του ν. 4623/2019, στην περίπτωση που καταβάλλεται στο συνταξιούχο το ποσό των 5.984 ευρώ, το ανώτατο όριο εφαρμόζεται από την ημερομηνία έναρξης καταβολής της σύνταξης και οι επιπλέον διαφορές αναζητούνται άτοκα ως καλοπίστως εισπραχθείσες και επιστρέφονται με παρακράτηση σε ποσοστό 20% της μηνιαίας καταβαλλόμενης σύνταξης (3.725,11 x 20% = 745,02 ευρώ) και μέχρι ολοσχερούς εξόφλησης.

β. Το ίδιο ως άνω ισχύει και στην περίπτωση που συνταξιούχος λαμβάνει ακαθάριστο ποσό σύνταξης, ύψους 5.984 ευρώ (384 ευρώ εθνική, 5.300 ευρώ ανταποδοτική και 300 ευρώ προσαύξηση του άρθ.30 του ν. 4387/2016).

Παράδειγμα 2:

Συνταξιούχος, πριν από τις 12.5.2016, λαμβάνει καθαρό προ φόρου ποσό κύριας σύνταξης, ύψους 3.000 ευρώ. Το ακαθάριστο ποσό της επανυπολογισθείσας σύνταξής του από 1.1.2019 ανέρχεται σε 5.984 ευρώ (384 ευρώ εθνική και 5.600 ευρώ ανταποδοτική).

Επ’ αυτού έχουν εφαρμοστεί οι παρακάτω κρατήσεις:

14% για την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) υπέρ ΑΚΑΓΕ (5.984 x 14%=5.146,24 ευρώ) και στο εναπομείναν ποσό 6% υπέρ υγειονομικής περίθαλψης (5.146,24 x 6%= 4.837,47 ευρώ).

Η προσωπική διαφορά ανέρχεται σε 1.837,47 ευρώ (4.837,47 – 3.000), η οποία καταβάλλεται ετησίως κατά το ένα πέμπτο σταδιακά και ισόποσα από 1.1.2019 (άρθ. 14 παρ. 2 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει). Ως εκ τούτου, το 2019, ο συνταξιούχος λαμβάνει καθαρό προ φόρου μηνιαίο ποσό σύνταξης, ύψους 3.367,49 ευρώ (3.000 + 1/5 x 1.837,47).

Το ποσό αυτό εξακολουθεί να καταβάλλεται στο συνταξιούχο καθόλο το έτος 2019, γιατί είναι μικρότερο του 3.725,11 ευρώ.

Για το 2020, ο εν λόγω συνταξιούχος, επειδή το ποσό της σύνταξης με την προσωπική διαφορά υπερβαίνει το ανώτατο όριο (3.000 + 2/5 x 1837,47 = 3.734,94 ευρώ), θα λάβει 3.725,11 ευρώ.

Παράδειγμα 3:

Στην περίπτωση συνταξιούχου που λαμβάνει περισσότερες της μίας κύριες συντάξεις, αυτές αθροίζονται, γίνονται οι κατά νόμο κρατήσεις και, όποιο ποσό υπερβαίνει το ανώτατο όριο, με βάση την κοινοποιούμενη διάταξη, περικόπτεται.