Τα πέντε ανοιχτά µέτωπα στις διαπραγµατεύσεις µε τους θεσµούς

Με καλές προθέσεις εκατέρωθεν αλλά µε τον προβληµατισµό για την τύχη του στόχου περί σηµαντικής επιτάχυνσης της ανάπτυξης τον επόµενο χρόνο να πλανάται στον αέρα ξεκινά αύριο στην Αθήνα µπαράζ συναντήσεων των επικεφαλής των θεσµών µε τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, έχοντας στο τραπέζι ορθάνοιχτο τον φάκελο της τέταρτης αξιολόγησης. Η συζήτηση διεξάγεται σε περιβάλλον προβληµατισµού για την ευρωπαϊκή αλλά και την παγκόσµια οικονοµία, µε υπαρκτή, µεταξύ άλλων, την ανησυχία ακόµη και για ύφεση στη γερµανική οικονοµία. Αν και το διεθνές περιβάλλον δεν είναι ιδιαίτερα υποβοηθητικό, οι κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης αποτιµώνται θετικά µέχρι τώρα στα κέντρα αποφάσεων στην Ευρώπη, ενώ είναι σηµαντική και η ραγδαία αποκλιµάκωση στο κόστος δανεισµού του ∆ηµοσίο.

Ωστόσο η ρευστότητα στο διεθνές περιβάλλον θα είναι παράγοντας πίεσης και συστάσεων για ακόµη µεγαλύτερες ταχύτητες σε κρίσιµα µέτωπα όπως, µεταξύ άλλων, οι αποκρατικοποιήσεις και οι µεγάλες επενδύσεις, µε δεδοµένη την ανάγκη της ελληνικής οικονοµίας να δώσει υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης 3%-3,5% την επόµενη διετία για να υποστηρίξει και την πολιτική συµφωνία για µείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσµατα από το 2020 και µετά.

Πολλές εκκρεμότητες

Την ίδια στιγµή, τα µέτωπα της τέταρτης αξιολόγησης, όπως λένε και πηγές σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είναι πολλά και όλα σε εκκρεµότητα, αφού πρακτικά η τρίτη αξιολόγηση άφησε πολλές εκκρεµότητες και λόγω των πολιτικών εξελίξεων και οι συναντήσεις θα είναι πυκνές τα επόµενα 24ωρα προκειµένου να δοθούν τελικές κατευθύνσεις µέχρι να φύγουν οι επικεφαλής των θεσµών στις 27 Σεπτεµβρίου. Η τεχνική προεργασία έχει ήδη γίνει τις τελευταίες εβδοµάδες και η προσοχή των θεσµών στις επικείµενες διαβουλεύσεις αναµένεται να επικεντρωθεί κυρίως σε πέντε «µέτωπα»:

1. Τα δηµοσιονοµικά. Με έµφαση στις προβλέψεις για το 2020 και το εάν θα απαιτηθούν νέες παρεµβάσεις προκειµένου να επιτευχθεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ. Η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να διαβεβαιώσει πως δεν θα υπάρξει πρόβληµα παρότι δροµολογείται τον επόµενο χρόνο σειρά φοροελαφρύνσεων 1,2 δισ. ευρώ για νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε συνδυασµό και µε τη µείωση του αφορολόγητου. Στην επιχειρηµατολογία της κυβέρνησης συγκαταλέγεται, µεταξύ άλλων, και το γεγονός ότι η επιτάχυνση της ανάπτυξης µέσω και της µείωσης των φορολογικών βαρών που έχει ήδη ξεκινήσει αλλά και µιας σειράς κινήσεων που δροµολογούνται για να επισπευσθούν µεγάλα έργα αναφοράς µαζί µε το προσεκτικό σκανάρισµα του προϋπολογισµού και ρεαλιστικές οροφές δαπανών θα θωρακίσουν τον προϋπολογισµό του 2020 και τον στόχο για 3,5% του ΑΕΠ. Κρίσιµη παράµετρος σε αυτό είναι φυσικά και η τύχη των SMPs & ANFA (0,6%-0,7% του ΑΕΠ) ως προς το πώς θα µπορούν να καταγραφούν και να χρησιµοποιηθούν τα συγκεκριµένα έσοδα. Το θέµα αναµένεται να συζητηθεί στο Eurogroup της 4ης ∆εκεµβρίου σε συνάρτηση φυσικά και µε την εξέλιξη της τέταρτης αξιολόγησης που αναµένεται να ολοκληρωθεί τυπικά µε τη δηµοσίευση της έκθεσης της Κοµισιόν περίπου στα τέλη Νοεµβρίου. Στην έκθεση αυτή θα περιλαµβάνεται και νέα έκθεση βιωσιµότητας του χρέους που θα ενσωµατώνει πλέον και τις νέες εξελίξεις στο κόστος δανεισµού του ελληνικού ∆ηµοσίου µετά τη ραγδαία αποκλιµάκωση που σηµειώνουν τα επιτόκια τους τελευταίους µήνες. Κλειδί, ωστόσο, αποτελούν οι προβλέψεις για την ανάπτυξη. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις ξένων παραγόντων, ο πήχης για φέτος αναµένεται να προσγειωθεί πέριξ του 1,9% και το κρίσιµο στοιχείο είναι πού θα κάτσει η µπίλια της πρόβλεψης για το 2020, που είναι κρίσιµη και για τη διαδικασία διαπραγµάτευσης σχετικά µε τη µείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσµατα. Για φέτος πάντως κυρίαρχη αίσθηση είναι πως δεν θα διατυπωθούν ουσιαστικές ενστάσεις για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισµού, µε µεγάλο ερώτηµα βέβαια εάν τελικά οι θεσµοί θα συναινέσουν στο ότι θα εξασφαλιστεί δηµοσιονοµικός χώρος για κάποιες έξτρα παροχές φέτος (αύξηση επιδόµατος θέρµανσης).
2. Τράπεζες. Οι εξελίξεις στον χώρο είναι στο επίκεντρο και αυτής της αξιολόγησης, καθώς τρέχουν τα σχέδια για επιτάχυνση της µείωσης των κόκκινων δανείων και της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισµών αλλά και οι νοµοθετικές πρωτοβουλίες. Τα θέµατα αυτά αναµένεται να τεθούν άµεσα στις συζητήσεις µε τους επικεφαλής των θεσµών τις επόµενες µέρες, ενώ θα αποτελέσουν και κοµβικό στοιχείο στη συνολική αξιολόγηση.
3. Μεγάλες επενδύσεις - ιδιωτικοποιήσεις. Στο στρατόπεδο των θεσµών οι κινήσεις που γίνονται για να τρέξουν µε ταχύτερο ρυθµό µεγάλες επενδύσεις αναφοράς και οι ιδιωτικοποιήσεις αντιµετωπίζονται µε ιδιαίτερα θετικό βλέµµα. Στην πρώτη γραµµή βρίσκονται εκ των πραγµάτων οι εξελίξεις στο Ελληνικό αλλά και στην επένδυση στο χρυσό στη Χαλκιδική, καθώς εδώ και καιρό η εκτίµηση των θεσµών είναι πως οι καθυστερήσεις, ειδικά σε αυτές τις δύο επενδύσεις, δίνουν αρνητικό σήµα στις αγορές. Οι εξελίξεις µέχρι σήµερα και το νέο χρονοδιάγραµµα για την εκκίνηση των εργασιών πρόκειται να εξεταστούν άµεσα, ενώ de facto πολύ µεγάλη βαρύτητα αναµένεται να δοθεί στο καυτό µέτωπο της ∆ΕΗ που αναµένεται να βρεθεί πολύ ψηλά στην ατζέντα.
4. Φορολογικό νοµοσχέδιο. Στο τραπέζι των θεσµών αναµένεται να βρεθεί ο σχεδιασµός των φοροελαφρύνσεων της επόµενης τετραετίας και το νέο φορολογικό νοµοσχέδιο, η κατάθεση του οποίου βρίσκεται σε εκκρεµότητα. Τα όρια και τα περιθώρια για τα µέτρα και για το πότε αυτά θα εφαρµοστούν βρίσκονται στην καρδιά των συζητήσεων για τα δηµοσιονοµικά, εν όψει και της κατάθεσης του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισµού για το 2020, το οποίο πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή στις 7 Οκτωβρίου. Το πιθανότερο είναι το νέο φορολογικό νοµοσχέδιο να ακολουθήσει µέσα στον ίδιο µήνα ή και λίγο αργότερα. Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισµού θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή µέχρι τις 21 Νοεµβρίου και να ψηφιστεί τον ∆εκέµβριο, ενώ σε εκκρεµότητα παραµένει και θα απαντηθεί τις επόµενες µέρες το εάν θα κατατεθεί φέτος νέο Μεσοπρόθεσµο Πλαίσιο ή εάν θα γίνει η κατάθεσή του µια και καλή τον επόµενο χρόνο.
5. Ρυθµίσεις - ληξιπρόθεσµα. Για ακόµη µία φορά οι θεσµοί αναµένεται να επιµείνουν στην ανάγκη να αποπληρωθούν πλήρως οι ληξιπρόθεσµες οφειλές του ∆ηµοσίου σε ιδιώτες, προκειµένου να διοχετευθεί πολύτιµη ρευστότητα στην αγορά αλλά και στη λήψη µέτρων και πρωτοβουλιών ώστε να αποτρέπεται η δηµιουργία νέας γενιάς ληξιπρόθεσµων. Στο τραπέζι θα βρεθεί και η ρύθµιση για τις 120 δόσεις και η εξέλιξή της µέχρι σήµερα, µε πιθανό αίτηµα για παράτασή της, το οποίο θα αξιολογηθεί από τους θεσµούς σε συνάρτηση µε την πορεία σε όλα τα µέτωπα και στις προβλέψεις για την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων τους τελευταίους µήνες του έτους.