Σχέδιο «Εστία»: Με συνταγή Κύπρου «θωρακίζονται» τα αδύναμα νοικοκυριά

Ένα νέο μοντέλο για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τον πλειστηριασµό, στη λογική του προγράµµατος «Εστία» που έχει υιοθετήσει η Κύπρος, αλλά µε αυστηρότερα κριτήρια, εξετάζει, µεταξύ άλλων, η κυβέρνηση.

Στο πρόγραµµα αυτό, το κράτος επιδοτεί το 1/3 της δόσης του «κόκκινου» δανείου, µε την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης πληροί συγκεκριµένα κριτήρια.
Ωστόσο, πηγές µε γνώση του θέµατος αναφέρουν στην «Η» ότι η ελληνική βερσιόν του «Εστία» θα έχει πιο αυστηρά κριτήρια, µε δεδοµένο ότι ο στόχος είναι να προστατευθούν τα πραγµατικά αδύναµα νοικοκυριά και να αποκλειστούν οι καθ’ έξιν κακοπληρωτές.

Οι τράπεζες το τελευταίο διάστηµα βρίσκονται σε επικοινωνία µε τον SSM, για την επόµενη µέρα µετά τον νόµο Κατσέλη (η ισχύς του οποίου λήγει στις 31 ∆εκεµβρίου), καθώς τάσσονται υπέρ της ύπαρξης µέριµνας για τα αδύναµα νοικοκυριά.

Στο πλαίσιο αυτό έχει πέσει στο τραπέζι και η επιδότηση τµήµατος της δόσης από τον κρατικό προϋπολογισµό. Να σηµειωθεί ότι αυτή η πρόβλεψη «καλύπτει» ήδη τους δανειολήπτες που έχουν υπαχθεί στον ν. Κατσέλη.

Οι τραπεζίτες επεξεργάζονται σχέδιο προστασίας από τον πλειστηριασµό αλά «Εστία», το σκεπτικό του οποίου έχει ως βάση τη σχέση αξίας δανείου και υποκείµενου ακινήτου (loan to value). Αν λοιπόν η αξία του δανείου είναι υψηλότερη από την τρέχουσα αξία του ακινήτου, η τράπεζα θα «κουρεύει» το υπερβάλλον ποσό, στη συνέχεια θα συµφωνεί µε τον δανειολήπτη νέα ρύθµιση, η δόση της οποίας θα επιδοτείται κατά το 1/3 από το κράτος.

Πιο συγκεκριµένα το Σχέδιο Προστασίας της Κύριας Κατοικίας Εστία, που έχει νοµοθετήσει η Κυπριακή ∆ηµοκρατία, προβλέπει:

• την ετήσια καταβολή, από κρατικό φορέα µέρους των δόσεων αποπληρωµής των αναδιαρθρωµένων εξυπηρετούµενων δανείων/πιστωτικών διευκολύνσεων που είναι εξασφαλισµένα µε πρώτη υποθήκη κύρια κ ατοικία, τα οποία κατά την 30ή Σεπτεµβρίου 2017 ήταν µη εξυπηρετούµενα.

• Η Τράπεζα/ Εταιρεία Εξαγοράς Πιστώσεων που θα συµµετάσχει στο Σχέδιο, θα προσφέρει στους δανειολήπτες τυποποιηµένη λύση αναδιάρθρωσης των ενυπόθηκων δανείων, µε προκαθορισµένους όρους.

Αναδιάρθρωση 

Σε ό,τι αφορά την αναδιάρθρωση των δανείων:

• Η τράπεζα, η οποία θα έχει προηγουµένως υπογράψει Μνηµόνιο Συναντίληψης µε τον κρατικό φορέα, θα έχει την υποχρέωση να αναδιαρθρώσει τα δάνεια που πληρούν τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια, σε ένα ποσό το οποίο θα ισούται µε το χαµηλότερο µεταξύ (α) του υπολοίπου του δανείου κατά την ηµεροµηνία αναδιάρθρωσης και (β) της αγοραίας αξίας της κύριας κατοικίας όπως αυτή θα προκύπτει από την εκτίµηση. Οποιαδήποτε µετρητά ή καταθέσεις που υπερβαίνουν το 20% των καθαρών περιουσιακών στοιχείων του νοικοκυριού θα πρέπει να χρησιµοποιούνται για τη µείωση των υποχρεώσεων του δανειολήπτη προς την τράπεζα.
• Στην περίπτωση που το µη εξυπηρετούµενο δάνειο του δανειολήπτη εξασφαλιζόταν και από άλλες εµπράγµατες εξασφαλίσεις, η τράπεζα θα προσφέρει επιπρόσθετο αναδιαρθρωµένο δάνειο σε ένα ποσό το οποίο θα ισούται µε το χαµηλότερο µεταξύ (α) του εναποµείναντος υπολοίπου του δανείου κατά την ηµεροµηνία αναδιάρθρωσης (µετά το αναδιαρθρωµένο δάνειο που εξασφαλίζεται µε την πρώτη κατοικία), και (β) της αγοραίας αξίας των εµπράγµατων εξασφαλίσεων µειωµένης κατά ένα ποσοστό αποµείωσης.
• Στην περίπτωση όπου παραµένει υπόλοιπο του δανείου κατά την ηµεροµηνία αναδιάρθρωσης, το οποίο δεν εξασφαλίζεται από άλλες εµπράγµατες εξασφαλίσεις, θα παραµένει παγοποιηµένο και θα καθίσταται απαιτητό από την τράπεζα, σε περίπτωση αθέτησης των αναδιαρθρωµένων υποχρεώσεων του δανειολήπτη. Στην περίπτωση πλήρους αποπληρωµής του αναδιαρθρωµένου δανείου, το παγοποιηµένο ποσό διαγράφεται οριστικά.
• Σε όλες τις περιπτώσεις, ένα ποσό της τάξης του 5% τουλάχιστον του οφειλόµενου δανείου θα παραµένει παγοποιηµένο και θα καθίσταται απαιτητό από την τράπεζα σε περίπτωση αθέτησης των αναδιαρθρωµένων υποχρεώσεων του δανειολήπτη.
• Το επιτόκιο του αναδιαρθρωµένου δανείου για τα πρώτα 7 χρόνια αποπληρωµής του θα είναι µεταβλητό, βασιζόµενο στο Euribor 6 Μηνών πλέον περιθωρίου 2,50%. Το συνολικό επιτόκιο (Euribor 6 Μηνών + περιθώριο) του αναδιαρθρωµένου δανείου δεν µπορεί να ξεπερνά το 3,5%.
• Το επιτόκιο για την υπόλοιπη διάρκεια αποπληρωµής του δανείου θα είναι µεταβλητό, βασιζόµενο στο Euribor ™ Μηνών, πλέον περιθωρίου 2%,
• Οι υπάρχουσες εξασφαλίσεις-εγγυήσεις των δανείων θα διατηρούνται, αλλά δεν θα ζητούνται επιπρόσθετες εγγυήσεις από τους δανειολήπτες. € Οι όροι αναδιάρθρωσης των δανείων θα είναι οµοιόµορφοι για όλους τους δανειολήπτες εξαιρουµένης της διάρκειας αποπληρωµής, η οποία δεν θα ξεπερνά τα 25 έτη και η οποία θα συναρτάται µε την ηλικία του δανειολήπτη. Αν κάποιος δανειολήπτης έχει ηλικία µεγαλύτερη των 65 ετών θα παραχωρείται επιµήκυνση αποπληρωµής για πέντε έτη. ∆ηλαδή αν ένας δανειολήπτης κατά την αναδιάρθρωση είναι 67 ετών, το δάνειο θα επιµηκύνεται για άλλα πέντε έτη, µέχρι την ηλικία των 72 ετών.
• Ο κρατικός φορέας θα καταβάλλει στην τράπεζα το 1/3 της δόσης, καθ’ όλη τη διάρκεια αποπληρωµής του αναδιαρθρωµένου δανείου, µε την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης θα συνεχίσει να καταβάλλει τα υπόλοιπα 2/3. Σε περίπτωση που ο δανειολήπτης διακόψει την καταβολή της δικής του συνεισφοράς και τερµατίσει την εξυπηρέτηση του αναδιαρθρωµένου δανείου του, τότε η σύµβαση θα ακυρώνεται και o κρατικός φορέας θα σταµατά να καταβάλλει το 1/3 της δόσης.
• Ο κρατικός φορέας θα καταβάλλει την επιδότηση στο τέλος κάθε έτους. Πριν από την καταβολή της επιδότησης οι τράπεζες θα επιβεβαιώνουν γραπτώς την καταβολή των 2/’3 των δόσεων από τον δανειολήπτη.
• Στη σύµβαση που θα υπογράφεται µεταξύ κρατικού φορέα και δανειολήπτη, θα περιλαµβάνεται ρητή πρόνοια ότι στην περίπτωση που ο οφειλέτης σταµατήσει να πληρώνει τη δόση που του αναλογεί, η κατοικία θα µπορεί να εκποιηθεί και ο κρατικός φορέας θα έχει ίδια προτεραιότητα µε τη συµµετέχουσα τράπεζα (pari passu) όσον αφορά την ανάκτηση του καταβληθέντος ποσού επιδότησης. 

Οι όροι και οι προϋποθέσεις της ένταξης

1. Η αγοραία αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 350.000 ευρώ, όπως θα προκύψει από τον µέσο όρο δύο εκτιµήσεων, µίας για λογαριασµό της τράπεζας (ή της εταιρείας Εξαγοράς Πιστώσεων) και µίας για λογαριασµό του δανειολήπτη (εκτός αν αποδέχεται να γίνει εκτίµηση µόνο από την τράπεζα), που θα πραγµατοποιούνται από ανεξάρτητους εκτιµητές. Το κόστος για τις υπηρεσίες του κάθε εκτιµητή θα καταβάλλεται από το πρόσωπο που τον διόρισε. ∆ιαθέσιµες πρόσφατες εκτιµήσεις της υποθηκευµένης κύριας κατοικίας (12 µηνών πριν από την ηµεροµηνία της αίτησης συµµετοχής στο Σχέδιο) γίνονται αποδεκτές.
2. Στις 30 Σεπτεµβρίου 2017 τουλάχιστον το 20% του υπολοίπου των συνολικών δανείων του δανειολήπτη ήταν µη εξυπηρετούµενο για περισσότερες από 90 ηµέρες. Να σηµειωθεί ότι δάνεια που έχουν τύχει αναδιάρθρωσης από τις 30 Σεπτεµβρίου 2017 και µετά δεν δύναται να ενταχθούν στο Σχέδιο.
3.  Οι δανειολήπτες θα πρέπει να πληρούν συγκεκριµένα κοινωνικοοικονοµικά κριτήρια ώστε να καθίστανται δικαιούχοι της χορηγίας, όπως: Το συνολικό ακαθάριστο ετήσιο οικογενειακό εισόδηµα του δανειολήπτη δεν θα πρέπει να υπερβαίνει: τις 60.000 ευρώ για ζευγάρι µε τουλάχιστον τέσσερα εξαρτώµενα άτοµα, τις 55.000 για ζεύγος µε τρία εξαρτώµενα άτοµα, τις 50.000 ευρώ για ζεύγος µε δύο εξαρτώµενα άτοµα, τις 45.000 ευρώ για ζεύγος µε ένα εξαρτώµενο άτοµο, τις 35.000 ευρώ για ζευγάρι χωρίς εξαρτώµενα άτοµα και τις 20.000 ευρώ για µονήρη νοικοκυριά.Ως οικογενειακό εισόδηµα νοείται το εισόδηµα όλων των µελών της οικογένειας του δανειολήπτη. Στην περίπτωση όπου ο δανειολήπτης είναι νοµική οντότητα, ως οικογενειακό εισόδηµα νοείται το εισόδηµα όλων των µελών της οικογένειας του κύριου µετόχου. Επίσης τα υπόλοιπα καθαρά περιουσιακά στοιχεία του νοικοκυριού, εξαιρουµένης της κύριας κατοικίας, δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν σε τιµές αγοράς το 80% της αγοραίας αξίας της κύριας κατοικίας, όπως αυτή θα προκύψει από την εκτίµηση (µέγιστο οι 250.000 ευρώ). Ο όρος «νοικοκυριό» περιλαµβάνει τα µέλη της οικογένειας του δανειολήπτη.
4. Απαραίτητη προϋπόθεση για ένταξη στο Σχέδιο είναι ο δανειολήπτης να έχει δώσει γραπτή ρητή συγκατάθεση για: πρόσβαση του κρατικού φορέα σε οποιαδήποτε στοιχεία έχει ήδη υποβάλει ο δανειολήπτης σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυµα, κατά την εφαρµογή των διαδικασιών που καθορίζονται στον Κώδικα Συµπεριφοράς (της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου) και να προσκοµίσει όποια επιπλέον στοιχεία του ζητηθούν. Οποιαδήποτε επιβεβαίωση και διασταύρωση οικονοµικών στοιχείων από τον κρατικό φορέα θα γίνεται µε αυστηρή εφαρµογή των ευρωπαϊκών κανονισµών για την προστασία των προσωπικών δεδοµένων.
5. Οι δανειολήπτες οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις θα µπορούν να αιτηθούν τη συµµετοχή τους στο Σχέδιο εφόσον προηγουµένως η τράπεζα έχει συµφωνήσει να παράσχει τους ίδιους όρους αναδιάρθρωσης σε όλους τους δανειολήπτες που είναι δυνητικοί δικαιούχοι της χορηγίας και έχει υπογράψει το σχετικό Μνηµόνιο Συναντίληψης µε τον κρατικό φορέα. ∆ιευκρινίζεται ότι στα επιλέξιµα δάνεια περιλαµβάνονται και όσα δάνεια έχουν χορηγηθεί από τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα και θα περιέλθουν στην ιδιοκτησία του κράτους µετά την αναδιάρθρωσή της.