Προστασία πρώτης κατοικίας: Το νέο πλαίσιο «ανάσα» για τους δανειολήπτες

Το πλαίσιο με βάση το οποίο διευρύνεται και βελτιώνεται το καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας περιέγραψε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ανακοινώνοντας την υπογραφή σήμερα Κοινής Υπουργικής Απόφασης, που αποσκοπεί στην κατάργηση των απαιτούμενων υποχρεωτικών δικαιολογητικών ώστε να καταστεί η διαδικασία ευκολότερη και ταχύτερη για τους πολίτες.

«Πλέον η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση οποιουδήποτε δικαιολογητικού. Καμία γραφειοκρατία και καμία διοικητική διαδικασία για τον πολίτη και πρωτίστως κανένα πρόσθετο έξοδο για τη συμμετοχή του πολίτη στη διαδικασία του νόμου» ενημέρωσε το Σώμα ο Χρήστος Σταϊκούρας, στο πλαίσιο της συζήτησης της Πράξης Νομοθετικού Περιεχόμενου στην Ολομέλεια στην οποία εντάσσονται τόσο το νέο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας όσο και η αύξηση του ποσού του επιδόματος θέρμανσης στα 68 εκατ. ευρώ που θα διατεθεί φέτος στους δικαιούχους.

«Η βελτίωση του πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας, καθώς και η ενίσχυση και η εμπροσθοβαρής αξιοποίηση του επιδόματος θέρμανσης, αποδεικνύουν ότι η σημερινή κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο λειτουργούν με όρους οικονομικής αποτελεσματικότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, με οδηγό το συμφέρον της χώρας και όλων των πολιτών της, ιδιαίτερα των μεσαίων και χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων της κοινωνίας. Η προσπάθειά μας συνεχίζεται, μεθοδικά και αποφασιστικά» τόνισε ο υπουργός Οικονομικών.

Υπογράμμισε δε τον διακηρυγμένο στόχο της κυβέρνησης και του υπουργείου Οικονομικών για την αντιμετώπιση του υψηλού ιδιωτικού χρέους, το οποίο διογκώθηκε τα τελευταία χρόνια, με την προστασία των πιο ευάλωτων νοικοκυριών που επλήγησαν από την κρίση, ενώ υπενθύμισε ότι προς αυτή την κατεύθυνση, τους τελευταίους τέσσερις μήνες, προχώρησαν συστηματικές και συντονισμένες ενέργειες προκειμένου να βελτιωθεί το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Όπως ανέφερε, στις 29 Αυγούστου υπεγράφη Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία καταργήθηκε το πιστοποιητικό βαρών, που αποτελούσε εμπόδιο στην υποβολή αιτήσεων από τους πολίτες. Δυστυχώς, όμως, όπως εξήγησε, παρά τη βελτίωση, εξαιτίας των πολλών αδυναμιών που προϋπήρχαν στο νομοθετικό πλαίσιο, τα προβλήματα παραμένουν, η διαδικασία δεν προχωράει με τους ρυθμούς που επιθυμεί το υπουργείο, παρά τις μικρές βελτιώσεις. Όπως ενημέρωσε, μέχρι το τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, είχαν δοθεί από τις τράπεζες μόλις 66 προτάσεις ρύθμισης σε σύνολο 31.217 χρηστών που είχαν ξεκινήσει τη διαδικασία προετοιμασίας της αίτησης.

«Εξετάσαμε τα προβλήματα και αναλαμβάνουμε πρόσθετες δράσεις. Εντοπίσαμε τις αδυναμίες, στην πράξη, του θεσμικού πλαισίου και νομοθετούμε μία σειρά βελτιώσεων. Οι βελτιώσεις που εισηγούμαστε στη Βουλή είναι το αποτέλεσμα όσων κατέθεσαν πολίτες-χρήστες της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. 

Και είναι αναμφίβολα θετικό η Πολιτεία να αποτελεί «καλό αγωγό» της κοινωνίας, να ακούει τα προβλήματα και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την εξεύρεση λύσεων» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σταϊκούρας.

Προσέθεσε δε ότι σκοπός των βελτιώσεων του σχεδίου νόμου η περαιτέρω διευκόλυνση των οφειλετών, ώστε περισσότεροι δικαιούχοι να μπορούν να ενταχτούν στις προστατευτικές πρόνοιες του νόμου και είπε συγκεριμένα ότι οι αλλαγές αφορούν τόσο σε νέες αιτήσεις που θα υποβληθούν όσο και σε αιτήσεις που έχουν ήδη υποβληθεί, αλλά δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.

Το νέο πλαίσιο αναλυτικά 

1ον. Επιτρέπεται πλέον να υποβάλουν αίτηση για να προστατέψουν την 1η κατοικία τους και όσοι διαμένουν σε μισθωμένο ή παραχωρημένο ακίνητο εκτός της περιφερειακής ενότητας στην οποία βρίσκεται η κύρια κατοικία τους. Αφορά κυρίως όσους διαμένουν σε άλλη πόλη, δηλαδή όσους έχουν μετατεθεί εξαιτίας της εργασίας τους, όπως π.χ. αστυνομικοί, στρατιωτικοί, λιμενικοί, πυροσβέστες, τελωνειακοί, ιατροί, νοσηλευτές, δάσκαλοι, καθηγητές κ.λπ.

2ον. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν περισσότεροι του ενός ιδιοκτήτες, δίνεται η δυνατότητα προστασίας ολόκληρης της κατοικίας με αίτηση μόνο του ενός συνιδιοκτήτη. Αφορά για παράδειγμα συγγενείς των οποίων κάποιο εμπλεκόμενο μέλος ζει στο εξωτερικό και αδυνατεί να ενταχθεί στην πλατφόρμα, κληρονόμους που δεν έχουν αποδεχθεί την κληρονομιά του θανόντος, διαζευγμένα ζευγάρια που δεν επικοινωνούν πλέον κ.λπ.

3ον. Διευκολύνεται η υποβολή αιτήσεων σε περιπτώσεις οφειλετών που βρίσκονται αποδεδειγμένα σε διάσταση, ώστε να μην χρειάζεται η συνυπογραφή της αίτησης από το έτερο εν διαστάσει μέλος, ειδικά σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει επαφή μεταξύ των μελών. 

4ον. Προβλέπεται διάταξη ώστε να δικαιούνται της Κρατικής Επιδότησης όλοι οι συνιδιοκτήτες που αιτούνται της προστασίας της 1ης κατοικίας. Αυτό διευρύνει το προστατευτικό πεδίο σε περιπτώσεις που ένα δάνειο εμπλέκει ως συνοφειλέτες περισσότερα του ενός άτομα. 

5ον. Παρέχεται η δυνατότητα να συμμετέχει εγγυητής μικρότερης ηλικίας σε περιπτώσεις ηλικιωμένων οφειλετών που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν να ωφεληθούν από τη ρύθμιση των δόσεων σε βάθος 25-ετίας.  Έτσι, εάν ένας οφειλέτης είναι 70 ετών, τότε θα λάμβανε ρύθμιση 10-ετίας, αφού, σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές τραπεζικές οδηγίες, δεν παρέχεται ρύθμιση άνω του 80ου έτους. Πλέον μπορεί να ενταχθεί ένας νέος συνοφειλέτης / εγγυητής, μικρότερης ηλικίας, έτσι ώστε μαζί να λάβουν αποπληρωμή σε 25-ετία, που είναι το μέγιστο που παρέχει ο Νόμος.

6ον. Δίνεται η δυνατότητα στους οφειλέτες που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο από εταιρείες παροχής πιστώσεων, να ρυθμίζουν τις οφειλές τους και να προστατεύουν την 1ηκατοικία τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Ομοίως μπορούν να ρυθμίσουν και τα δάνειά τους που αγοράστηκαν ή ανατέθηκαν σε εταιρείες απόκτησης και διαχείρισης απαιτήσεων (funds / servicers)

7ον. Εάν χρειαστεί κάποια αίτηση να επανυποβληθεί λόγω ελλείψεων ή σφαλμάτων, διατηρείται η προστασία της 1ης κατοικίας στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επανυποβολή. Αυτό διευκολύνει τους οφειλέτες που προσήλθαν στην πλατφόρμα, αλλά προέβησαν εξ αμελείας σε σφάλματα. 

8ον. Εφόσον οι πολίτες επιθυμούν να αναθέσουν σε εξειδικευμένο δικηγόρο την προετοιμασία της αίτησής τους, μπορούν πλέον να το πράξουν, με χρηματοδότηση της αμοιβής του δικηγόρου από την τράπεζα που έχει την 1ηυποθήκη της κύριας κατοικίας του.

9ον. Σημειώνεται επίσης ότι σύμφωνα με τον Νόμο 4605/2019, αφότου ολοκληρωθεί η διαδικασία ρύθμισης του στεγαστικού δανείου μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ο πολίτης μπορεί - στη συνέχεια - να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο, με σκοπό τη ρύθμιση και των υπολοίπων οφειλών του (π.χ. λοιπά δάνεια χωρίς υποθήκη στην 1η κατοικία, ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, οφειλές προς ΔΕΚΟ κλπ).