Με χαμηλούς τόνους για υψηλούς στόχους στη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές

«Κατενάτσιο» παίζει η Αθήνα στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους και σύμφωνα με πληροφορίες έχει ήδη σταλεί από τους πιστωτές, διακριτικό μήνυμα να πέφτουν οι τόνοι στον εγχώριο δημόσιο διάλογο για τη χαλάρωση της λιτότητας για να μην «ερεθίζονται» αντανακλαστικά σε πλούσιες χώρες, όπως η Γερμανία, σε μια περίοδο που οι ίδιες αντιστέκονται στις πιέσεις για λιγότερο αυστηρή πολιτική στο εσωτερικό τους. 

Ούτως ή άλλων είναι δύσκολη άσκηση να αναθεωρηθεί τυπικά από μεγάλα ξένα κοινοβούλια η συμφωνία του 2015 για μικρότερους στόχους πλεονασμάτων από το 3,5% στο 2,5% το 2021 και το 2022, χωρίς βέβαια αυτό να προδικάζει, στην παρούσα φάση, ανατροπές. Το σίγουρο είναι πως η μάχη για περισσότερο δημοσιονομικό χώρο παίζεται σε πολλά επίπεδα και είναι επίσης δεδομένο πως τίποτα δεν πρόκειται να χαριστεί στην Ελλάδα με δεδομένο ότι η υφιστάμενη συμφωνία έχει μόνο δύο χρόνια ζωής ακόμη. Κάτι που για κάποιες «σκληροπυρηνικές» πτέρυγες στην ευρωζώνη φέρεται να λειτουργεί ως επιχείρημα. Από την ελληνική πλευρά, το κεντρικό επιχείρημα, το οποίο «ακούν» οι πιστωτές είναι ότι όλα που ζητούμε εμείς να γίνουν έχουν βασικό στόχο τη θωράκιση της μακροχρόνιας ανάπτυξης στη χώρα.

Όπως όλοι γνωρίζουν εάν αυτός ο στόχος δεν επιτευχθεί, τινάζεται στον αέρα όλη η προοπτική για δημοσιονομική σταθερότητα στη χώρα μεσο- μακροπρόθεσμα και αυτό είναι κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους καθώς είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ελλάδας με δάνεια περίπου 240 δισ. ευρώ. Αυτό φέρνει δυναμικά στο προσκήνιο το δίπολο ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, μεγάλα έργα και ιδιωτικοποιήσεις. Ένα σημαντικό στοιχείο, δε, που δεν περνά απαρατήρητο σε κανένα επίπεδο είναι η συστηματική υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων τα τελευταία χρόνια.

Επενδύσεις, επενδύσεις, επενδύσεις…

Με αυτό ως κεντρική ιδέα οι προτάσεις της Ελλάδας γύρω από την εξασφάλιση δημοσιονομικού χώρου μετατοπίζουν το βάρος τους γύρω από το πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτός για να στηριχθεί η ανάπτυξη ιδιωτικών επενδύσεων στη χώρα. Ο στόχος αυτός είναι κρίσιμος και βρίσκεται και στο επίκεντρο του σκεπτικού των μεγάλων ξένων οίκων αξιολόγησης, όπως αποτυπώνεται και στα όσα δηλώνει στην Ημερησία, κορυφαίο στέλεχος της Fitch. Έτσι οι προτάσεις που συζητούνται για παράδειγμα γύρω από την αξιοποίηση των εσόδων από τα ANFA&SMPs (επιστροφές εσόδων που είχαν κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης από ελληνικά ομόλογα) με τα έσοδα να υπολογίζονται περίπου σε 4 δισ. ευρώ σωρευτικά τα επόμενα χρόνια, περιστρέφονται σε μεγάλο βαθμό γύρω από την παροχή φορολογικών κινήτρων σε επιχειρήσεις που πραγματοποιούν αυξημένες επενδύσεις.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και προτάσεις για συγκεκριμένα έργα που είναι σε αρκετά ώριμη φάση προς υλοποίηση, στα αστικά κέντρα και την περιφέρεια, τα οποία θα πρέπει βέβαια να φέρουν την έγκριση και των θεσμών όπως περιγραφόταν και στο ανακοινωθέν του Eurogroup το Δεκέμβριο. Στο επίκεντρο θα βρίσκονται επενδύσεις σε τομείς και κλάδους που θα έχουν σχέση με ανάπτυξη υποδομών αλλά και με την ανάπτυξη κλάδων που βρίσκονται ψηλά στην προτεραιότητα των θεσμών όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, ο ψηφιακός μετασχηματισμός κ.α. Το θέμα αυτό προστίθεται στις συνολικές επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς για πρόσθετα πακέτα φοροελαφρύνσεων φέτος και τα επόμενα χρόνια προκειμένου να ξεμπλοκαριστεί μεγάλη ρευστότητα που βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια παγιδευμένη και αποκλεισμένη από την πραγματική οικονομία λόγω της υπερφορολογήσης.

«Φουντώνουν» οι συζητήσεις

Μέσα στις επόμενες μέρες οι διαβουλεύσεις και οι τηλεδιασκέψεις με τους τεχνοκράτες αναμένεται να ενταθούν καθώς θα πρέπει να κλείσουν βασικά θέματα για να «κλειδώσει» η έκθεση της Κομισιόν για την πέμπτη αξιολόγηση. Στόχος της Αθήνας είναι το περιεχόμενο της έκθεσης να είναι σε γενικές γραμμές ένα θετικό μήνυμα για την πρόοδο που συντελείται στη μεταμνημονιακή ελληνική οικονομία προκειμένου αυτή να επισφραγιστεί στο Eurogroupτης 16^ης Μαρτίου.

Το θετικό πνεύμα και η άμβλυνση των συστάσεων είναι σημαντικές καθώς ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας θα μπορέσει να συζητήσει επί της ουσίας των ελληνικών προτάσεων με καλύτερους όρους με τους Ευρωπαίους ομολόγους του για τις ελληνικές διεκδικήσεις. Υπενθυμίζεται ότι κατά τις συζητήσεις που έγιναν στην Αθήνα μέσα στον Ιανουάριο ο υπουργός Οικονομικών κατέθεσε κοστολογημένες προτάσεις στους επικεφαλής των θεσμών για τις ελληνικές διεκδικήσεις. Ο μεγάλος αντίπαλος στο πολυεπίπεδο αυτό projectπου κυνηγά η ελληνική πλευρά είναι φυσικά ο χρόνος και ο κίνδυνος, αυτός να «ροκανίζεται» από την πλευρά των πιστωτών προτού προκύψει μια συνολική πολιτική συμφωνία το αργότερο μέχρι το φθινόπωρο.

Η απειλή των καθυστερήσεων, ίσως όμως τελικά και μιας συνολικής συμφωνίας που δεν θα ανταποκρίνεται πλήρως σε όλες τις μεγάλες προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί μέχρι τώρα, δεν είναι πάντως κάτι που δεν προβληματίζει πολλές πλευρές στη διαπραγμάτευση. Με τα σημερινά δεδομένα και μετά τις δηλώσεις Τζεντιλόνι μέσα στην εβδομάδα που πέρασε το θέμα της αλλαγής χρήσης των εσόδων ANFA & SMPs είναι πιθανόν να αποφασιστεί τον Ιούνιο. Για το θέμα της αλλαγής στόχων, επιδίωξη που στηρίζουν οι Βρυξέλλες, υπό προϋποθέσεις, κρίσιμο διάστημα φαίνεται πως θα είναι το φθινόπωρο σε συνάρτηση με την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού του 2021.