Κορονοϊός: Σε αναστολή το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ - Πόσο άσχημα εξελίσσεται η κρίση

Μοιάζει σαν χθες, όταν οικονομολόγοι, πολιτικοί, αναλυτές και δημοσιογράφοι μιλούσαν για το Brexit και την εμπορική σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας ως δυνητικές απειλές για την παγκόσμια οικονομία. Τέτοιες ανησυχίες μοιάζουν πλέον εκτός (μίας διαφορετικής) πραγματικότητας, αυτής που έφερε ο κορονοϊός, σύμφωνα με τα όσα καταγράφει η DW σε άρθρο της με τίτλο «Καθώς ο κορονοϊός προκαλεί μια παγκόσμια οικονομική κρίση, πόσο άσχημα θα μπορούσε να εξελιχθεί;».

Όταν οι υγειονομικές αρχές στη Γουχάν κατέγραφαν δεκάδες περιπτώσεις πνευμονίας άγνωστης αιτίας στις 31 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, δεν θα μπορούσε κανείς να προβλέψει το οικονομικό χάος που θα ακολουθούσε στην παγκόσμια οικονομία μέχρι τις 31 Μαρτίου, 2020 - το τέλος του πρώτου τριμήνου του οικονομικού έτους. Πράγματα που θα είχαν έμοιαζαν αδύνατα πριν από μερικές εβδομάδες είναι πλέον πραγματικότητα, όλα εξαιτίας του κορονοϊού, COVID-19.

Οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές έχουν καταρρεύσει κατά περίπου 30% από την αρχή του έτους στις περισσότερες πλούσιες χώρες του κόσμου. Ο αριθμός των Αμερικανών που αναζητούν επιδόματα ανεργίας για πρώτη φορά έχει διπλασιαστεί φτάνοντας τα 7 εκατομμύρια, αριθμός ρεκόρ μέσα σε δύο εβδομάδες. Η Κίνα, η οποία επιβαρύνθηκε το πρώτο τρίμηνο, παρουσίασε ιδιαίτερα άσχημα δεδομένα για το μήνα Φεβρουάριο. Ορισμένες προβλέψεις δείχνουν ότι το ΑΕΠ της χώρας για το πρώτο τρίμηνο θα μειωθεί κατά 10%.

Δεν είναι μόνο οι παγκόσμιες βιομηχανικές δυνάμεις όπου ο αντίκτυπος είναι αρνητικός. Η Ιρλανδία, μια ανοιχτή οικονομία με χαμηλή κατασκευαστική βάση, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις παγκόσμιες «αναταράξεις». Στις αρχές Ιανουαρίου, είχε ποσοστό ανεργίας 4,8%, το χαμηλότερο σε 13 χρόνια. Μέχρι το τέλος Μαρτίου, εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός έχει διογκωθεί σε ένα αδιανόητο ποσοστό που θα αγγίζει το 17%, αποτέλεσμα όλων των εργαζομένων που απολύθηκαν όταν  εστιατόρια, παμπ και πολλές άλλες επιχειρήσεις έκλεισαν.

Τα μισά χρήματα του κόσμου

Ενώ η συνεχιζόμενη διακοπή λειτουργίας και η αβεβαιότητα θα μπορούσαν να χειροτερέψουν, είναι αυτό αρκετό για να συμβεί μια παγκόσμια ύφεση; Αναμφίβολα, αναφέρει το δημοσίευμα της DW, αν και θα πρέπει να περιμένουμε λίγο περισσότερο μέχρι να επιβεβαιωθούν τα επίσημα οικονομικά στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο. Το ερώτημα είναι αν η πανδημία θα οδηγήσει σε μια μεγάλη οικονομική κρίση και θα ξεπεράσει την κρίση του 2009. 

«Αν κοιτάξετε το ποσοστό της παγκόσμιας οικονομίας που επηρεάζεται από τις διακοπές λειτουργίας των επαγγελματικών κλάδων παγκοσμίως, είναι πιθανώς περίπου το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ και αυτό δεν περιλαμβάνει ακόμη την Κίνα», δήλωσε στην DW ο Μπεν Μάι, οικονομολόγος της Oxford Economics.  Παρόλο που προειδοποιεί ότι η εκτίμησή του δεν βασίζεται σε απτά δεδομένα για να καταλήξει σε αυτόν τον αριθμό, υπογραμμίζει την κλίμακα του προβλήματος των παρατεταμένων διακοπών για την παγκόσμια οικονομία.

Μπορεί να αποφευχθεί μια χρηματοπιστωτική κρίση;

Δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κάποιος τον οικονομικό αντίκτυπο που θα έχουν βραχυπρόθεσμα οι κλειστές επιχειρήσεις και οι διάφοροι περιορισμοί της κοινωνικής απομάκρυνσης που εισάγουν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Τα στοιχεία από την Κίνα δείχνουν στον κόσμο τι περιλαμβάνει η επόμενη δόση των οικονομικών δεδομένων. Όσο περισσότερο διαρκούν οι διακοπές, τόσο περισσότερες ζημιές γίνονται. Και κανείς δεν ξέρει ακριβώς πόσο καιρό θα συνεχίσουν. «Όποιος λέει ότι ξέρει πόσο καιρό θα κρατήσουν τα lockdowns στην πραγματικότητα δεν ξέρει», λέει ο Μάι.

Ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους των παρατεταμένων διακοπών λειτουργίας είναι ότι η κρίση εξελίσσεται σε οικονομική κρίση, η οποία συνεπάγεται μεγάλη πιστωτική κρίση, όπως συνέβη το 2009. Ο Μάι πιστεύει ότι είναι απίθανο, εν μέρει λόγω της αποφασιστικής και ταχείας δράσης που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο παρέχοντας εγγυήσεις δανείων, επιπλέον ρευστότητα, ευκολότερη πρόσβαση σε πιστώσεις για εταιρείες καθώς και πληρωμές και άλλα μέτρα για να προστατευτούν επιχειρήσεις και άτομα.

Οι τράπεζες, οι οποίες έφεραν το κύριο βάρος για τη χρηματοπιστωτική κρίση το 2009, θεωρούνται ειρωνικά ως δυνητικοί σωτήρες στη σημερινή κατάσταση, με τις κυβερνήσεις να τους ζητούν να λειτουργήσουν ως «μηχανισμός μετάδοσης» για να διασφαλίσουν ότι τα χρήματα θα φτάσουν στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να τους «κρατήσει στη ζωή» μέχρι τα πράγματα να γίνουν καλύτερα.

Τερματισμός των διακοπών

Αυτό μας φέρνει πίσω στο ζήτημα των διακοπών και το πόσο καιρό θα διαρκέσουν. Ο Μάι είναι αισιόδοξος ότι θα λήξουν νωρίτερα από ό, τι περιμένουν πολλοί, δείχνοντας και πάλι το παράδειγμα της Κίνας. «Οι επιπτώσεις των lockdown στην Κίνα ήταν τεράστιες», λέει. «Αλλά υπάρχουν και καλά νέα, καθώς αυτά τα lockdown έχουν τελειώσει ή τουλάχιστον χαλαρώσει και έχουμε δει μια σύγκλιση προς αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί πιο φυσιολογικό επίπεδο δραστηριότητας».

Πιστεύει ότι ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο από ένα lockdown που θα επεκταθεί μέχρι το καλοκαίρι είναι ότι καθώς το ξέσπασμα του ιού σταδιακά τεθεί υπό έλεγχο σε διάφορες χώρες, οι περιορισμοί θα αρθούν σταδιακά, δίνοντας στα πράγματα την ευκαιρία να επιστρέψουν σταδιακά στο φυσιολογικό.

Άλλοι έχουν ακόμα πιο αισιόδοξες απόψεις. «Το κύριο σενάριο μας είναι ότι η οικονομική δραστηριότητα θα αρχίσει να ανακάμπτει στο δεύτερο εξάμηνο του 2020 και δεδομένης της σημερινής ενθάρρυνσης της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, η παγκόσμια οικονομία θα έχει πολύ ευνοϊκές συνθήκες για να επιταχυνθεί και πάλι όταν η επιδημία του ιού τελειώσει». δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής στρατηγικής της Danske Bank, Henrik Drusebjerg.

Μικρότερος κόσμος;

Πολλοί μοιράζονται την πεποίθηση, ότι θα υπάρξει μια οικονομική έκρηξη μετά τον κορονοϊό. Αν και πότε και με ποιο κόστος κανείς δεν μπορεί να πει, ούτε καν οι κορυφαίοι ιολόγοι του κόσμου. Όταν γράφτηκε το συγκεκριμένο άρθρο, ο αριθμός των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων του COVID-19 σε όλο τον κόσμο υπερέβη το 1 εκατομμύριο. Ωστόσο, υπάρχει και ένα άλλο, ελαφρώς πιο απαισιόδοξο σενάριο για το πώς μπορεί να είναι η παγκόσμια οικονομία μόλις περάσει η κρίση, σύμφωνα με τον Μάι.

Πριν να σαρώσει ο κορονοϊός τον κόσμο, πράγματα όπως ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας και ένα Brexit χωρίς συμφωνία θεωρήθηκαν ως σοβαρές απειλές για την παγκόσμια οικονομία. Ο Μάι αναφέρει ότι υπάρχει πιθανότητα, εάν περάσει η τρέχουσα κρίση, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής να απομακρυνθούν από τέτοιες επικίνδυνες στρατηγικές. Ωστόσο, βλέπει επίσης την προοπτική μιας ακόμα πιο προστατευτικής συμπεριφοράς, ως αποτέλεσμα ορισμένων ζητημάτων που προκάλεσε η πανδημία.

«Μπορεί να είναι μια εύλογη στρατηγική να πούμε: Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουμε αυτές τις τεράστιες αλυσίδες εφοδιασμού που φτάνουν σε όλο τον κόσμο, πρέπει να κάνουμε πράγματα στο σπίτι», λέει. «Και αυτό είναι κάτι που θα αγκαλιάσει την αφήγηση του Trump και του Brexit».