Ερωτηματικά για το νέο οργανόγραμμα του υπουργείου Εξωτερικών

Μιλώντας μετά το πέρας της συνεδρίασης του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) την περασμένη Τετάρτη, 13 Μαΐου, ο Νίκος Δένδιας αναφέρθηκε «στον νέο Οργανισμό του Υπουργείου Εξωτερικών». «Μιλήσαμε για τις καινοτομίες τις οποίες προτείνουμε και για το τι πρέπει να γίνει ώστε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών να μπει επιτέλους στον 21ο αιώνα», συνέχισε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, αναφερόμενος στον νέο Οργανισμό του ΥΠΕΞ, «έναν Οργανισμό που φιλοδοξούμε να δώσει εφόδια και φτερά στην ελληνική διπλωματία» όπως σημείωσε.

Ως φαίνεται, ωστόσο, μια από τις «καινοτομίες» που προτείνονται στο πλαίσιο αυτής της εσωτερικής αναδιάρθρωσης, προκειμένου «επιτέλους» το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών «να μπει στον 21ο αιώνα» όπως είπε ο αρμόδιος υπουργός (αφήνοντας όμως έτσι να εννοηθεί ότι εν έτει 2020 το ΥΠΕΞ παραμένει ακόμη κολλημένο στον προηγούμενο αιώνα), είναι και η κατάργηση των χωριστών Διευθύνσεων Τουρκίας (Α4) και Κύπρου (Α2) που πλέον ενοποιούνται και γίνονται μια Διεύθυνση παίρνοντας μάλιστα μαζί τους και τη Διεύθυνση Αραβικών Χωρών και Μέσης Ανατολής (Α6).

Σύμφωνα με το προσχέδιο του νέου Οργανισμού που έχει στη διάθεσή του το Εθνος, η Α΄ Γενική Διεύθυνση Πολιτικών Υποθέσεων του Υπουργείου αποκτά μια νέα Διεύθυνση: την Α2 Διεύθυνση Κύπρου, Τουρκίας, Αραβικών Χωρών και Μέσης Ανατολής. Σύμφωνα, πιο συγκεκριμένα, με το Άρθρο 36 του προσχεδίου, «Η Α2 Διεύθυνση ασκεί την αρμοδιότητά της, καθόσον αφορά στην Κύπρο, Τουρκία, Αραβικές Χώρες και Χώρες Βορείου Αφρικής και Μέση Ανατολή και αφορά και στις διμερείς σχέσεις. Η Α2 Διεύθυνση ασκεί την αρμοδιότητα της καθόσον αφορά και Ισραήλ, Παλαιστίνη, Ιορδανία, Λίβανος, Συρία, Αίγυπτος, Αλγερία, Λιβύη, Τυνησία, Μαρόκο, Μαυριτανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιράκ, Ιράν, Κατάρ, Κουβέϊτ, Μπαχρέϊν, Ομάν, Σαουδική Αραβία και Υεμένη.»

Ερωτηματικά για την κατάργηση των Διευθύνσεων Τουρκίας και Κύπρου 

Άνθρωποι με βαθιά γνώση και πολύχρονη πείρα στη διαχείριση των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής αντιμετωπίζουν ως «αδιανόητη», «απίθανη» και «αλλοπρόσαλλη» την κατάργηση της σημερινής χωριστής Διεύθυνσης Τουρκίας που αποτελεί μια «πολύ ειδική περίπτωση» όπως λένε, «ειδική» για προφανείς λόγους καθώς η ίδια η Τουρκία δεν σταματά από την πλευρά της να δρα ως απειλή («η μόνη απειλή» κατά κάποιους) έναντι της Ελλάδας.

Σημειώνεται ότι οι Διευθύνσεις Τουρκίας και Κύπρου ήταν άλλοτε, έως και τη δεκαετία του 1990, ενωμένες, ενώ ακόμη και μετά τον χωρισμό τους διατήρησαν πρακτικά την λειτουργική τους εγγύτητα καθώς άλλωστε βρίσκονταν και στον ίδιο όροφο του υπουργείου. Η πρόταση, ωστόσο, πλέον αυτές να ενωθούν και με τη Διεύθυνση  Αραβικών Χωρών και Μέσης Ανατολής προκαλεί ποικίλα ερωτηματικά.

Η Τουρκία ως «θέμα» και «ανοιχτό μέτωπο» για την Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποβαθμιστεί. Δεν είναι, με άλλα λόγια, απλώς μία ακόμη χώρα σε μια ευρύτερη περιοχή. Η ένταξή της, δε, σε ένα ευρύτερο περιφερειακό σχήμα χωρών εγείρει αμφιβολίες αναφορικά και με τη μελλοντική ικανότητα της νέας αρμόδιας Διεύθυνσης του ΥΠΕΞ να συνεχίσει κατά τρόπο στοχοπροσηλωμένο, λειτουργικό, εμβριθή και εμπεριστατωμένο να παρακολουθεί επαρκώς όλες τις εξελίξεις σε ένα μέτωπο το οποίο όμως εκ των πραγμάτων παράγει περισσότερες εξελίξεις από όσες μπορεί να καταναλώσει, έχοντας μάλιστα και ειδικό βάρος για την Ελλάδα.

Παράλληλα, άνθρωποι με γνώση των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής σημειώνουν ότι δεν νοείται η Κύπρος, μια χώρα κράτος-μέλος της ΕΕ, να εντάσσεται στην ίδια Διεύθυνση με χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Σημειώνουν, επίσης, ότι ειδικά η περιοχή ΜΕΝΑ (Μέση Ανατολή – Βόρεια Αφρική) τείνει να αντιμετωπίζεται από όλα τα υπουργεία Εξωτερικών ως μια κατηγορία από μόνη της.

Ερωτήματα εγείρονται, ωστόσο, και ως προς τους λόγους για τους οποίους το σχέδιο του νέου Οργανισμού του υπουργείου Εξωτερικών έπρεπε να αποτελέσει θέμα συζήτησης του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, σε μια περίοδο μάλιστα κατά την οποία τρέχουν τόσο πολλά θέματα διεθνώς…