Σύνοδος Κορυφής: Τι είδαμε και κυρίως τι δεν είδαμε στο κείμενο για την Τουρκία

Ένα ακόμη… κρίσιμο τρίμηνο στις ευρωτουρκικές σχέσεις ξεκινάει μετά τη Σύνοδο Κορυφής. Για ακόμη μία φορά, το κείμενο των συμπερασμάτων για την Τουρκία αποφεύγει να επιβάλει ισχυρές κυρώσεις στην Άγκυρα, παραπέμποντας τις κρίσιμες αποφάσεις για τον Μάρτιο.

Η Ελλάδα στην ουσία πήρε μια ακόμα «υποσχετική» ότι οι ηγέτες θα εξετάσουν την πορεία των γεγονότων που θα μεσολαβήσουν μέχρι να ξανασυντηθούν, με τον τρόπο που θα τα παρουσιάσουν στην έκθεσή τους ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ και η Κομισιόν. Παρόλο που η έκθεση θα λάβει υπόψη τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, αλλά και τις εμπορικές σχέσεις -ένα υπονοούμενο για την τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας -οι κυρώσεις θα αποτελέσουν ξανά ένα δύσκολο διακύβευμα ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ.

Από ευρωπαϊκής άποψης, οι αποφάσεις που ελήφθησαν ήταν ένα σημαντικό βήμα. Το είπαν η Καγκελάριος Μέρκελ και ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν, το συνομολόγησαν και οι πρόεδροι των ευρωπαϊκών θεσμών. Το εξέφρασε εύγλωττα και ο Έλληνας Πρωθυπουργός κατά τον απολογισμό της Συνόδου. «Για πρώτη φορά δόθηκε ρητή εξουσιοδότηση στον κ. Μπορέλ να καταγράψει στο χαρτί τις επιλογές και τα εργαλεία που έχει η ΕΕ για ν’ αντιμετωπίσει την τουρκική προκλητικότητα, ενώ έως τώρα η συζήτηση αυτή είχε γίνει μόνο σε προφορικό επίπεδο», είπε αφήνοντας σαφές υπονοούμενο για τον Ζ. Μπορέλ και εξηγώντας ότι δεν έχουν όλοι μέσα στη Σύνοδο Κορυφής την ίδια οπτική για το θέμα.

«Κάποιες χώρες είναι εντελώς αρνητικές στα μέτρα κατά της Τουρκίας. Αυτή τη φορά, σε ένα βαθμό αναθεώρησαν την άποψή τους. Αυτή όμως είναι η διαδικασια της ζύμωσης στα Συμβούλια, δεν κρίνεται με απόφαση στιγμής, είναι μια μάχη διαρκείας. Η Ελλάδα πορεύεται με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και αυτοπεποίθηση, δημιουργώντας μέτωπο συμμαχιών, που μας επιτρέπει να διεκδικούμε τα δίκαια αιτήματά μας. Γιατί δε φτάνει να έχεις δίκιο, πρέπει να πείθεις και τους άλλους για το δικό σου δίκιο», είπε απαντώντας σε ερώτηση του ethnos.gr/Open tv.

Αυτό όμως που δεν απάντησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν το σκέλος της ερώτησής μας για το αν εκ των υστέρων κρίνει ότι ήταν λάθος που η Ελλάδα δεν συντάχθηκε με την Κύπρο κατά την προηγούμενη Σύνοδο, στην απειλή της για βέτο στις κυρώσεις για τη Λευκορωσία αν δεν επιβάλονταν κυρώσεις και στην Τουρκία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αυτή η στάση, σε συνδυασμό με τις προκλήσεις του Προέδρου Ερντογάν στα Βαρώσια, έδωσε στην Κύπρο αυτή τη φορά μια διπλωματική νίκη: τη διεύρυνση της κυπριακής λίστας των κυρώσεων για τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

«Η στρατηγική Ελλάδας και Κύπρου σε όλα τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια, όπως και σε αυτό, είναι απολύτως ευθυγραμμισμένη κι αν η Κύπρος είναι ωφελημένη από τις σημερινές αποφάσεις, τότε και η Ελλάδα είναι χαρούμενη γι’ αυτό», είπε ο Πρωθυπουργός.

Ένα ακόμη σημείο που λείπει από τα συμπεράσματα είναι η αναφορά στο εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία. Η Καγκελάριος Μέρκελ ξεκαθάρισε ότι έγινε συζήτηση, αλλά το σωστό μέρος για να λυθεί το ζήτημα είναι στο ΝΑΤΟ και σε συνεργασία με τις ΗΠΑ. Ακόμη μία καθυστέρηση, αλλά για ένα ζήτημα που οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες δε θέλουν να συζητήσουν καν. Πιστεύουν ότι εμπάργκο όπλων μπορεί να γίνει μόνο υπό τον ΟΗΕ ή σε επίπεδο διμερών σχέσεων και αδυνατούν να αντιληφθούν γιατί η ελληνική πλευρά το «ανεβάζει» τόσο ψηλά στην ατζέντα.

«Το έθεσα μετ’ επιτάσεως και σ’ αυτή τη Σύνοδο Κορυφής. Αρχίζουμε και κερδίζουμε τη μάχη – την οποία θα συνεχίσουμε – για το δίκαιο των επιχειρημάτων μας, καθώς, από τη στιγμή που η Τουρκία συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι εξαγωγές οπλικών συστημάτων υπονομεύουν την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών», απάντησε από την πλευρά του ο Έλληνας Πρωθυπουργός.

Ευρωπαίοι, which side are you on?

Η Γερμανία, αλλά και Βουλγαρία ήταν οι πιο ένθερμες χώρες απέναντι στην Άγκυρα αυτή τη φορά. Ο Μπόικο Μπορίσοφ έπαιξε το ρόλο του υποστηρικτή των θέσεων του Βερολίνου ότι οι τομεακές κυρώσεις μπορεί να έχουν τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα και Ουγγαρία συμφώνησαν αλλά δεν χρειάστηκε να τοποθετηθούν.

Από την άλλη πλευρά, υπέρ των αιτημάτων Ελλάδας και Κύπρου, πρωτοστάτησαν η Αυστρία και η Γαλλία. Αυτές μίλησαν και για το υπόλοιπο μπλοκ που είχε σχηματιστεί υπέρ των κυρώσεων: Σλοβενία, Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία και χώρες της Βαλτικής δεν τοποθετήθηκαν στη συζήτηση. Προφανώς προτίμησαν να μιλήσουν σε άλλα θέματα που τους «έκαιγαν» περισσότερο.

Πάντως, εντύπωση προκαλεί η στάση του Γάλλου Προέδρου Μακρόν. Δεν είναι μόνο που υπαναχώρησε σε αυτή τη Σύνοδο ως προς τη μαχητικότητα κατά της Τουρκίας και των προκλήσεών της στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο ίδιος άλλωστε παραδέχθηκε ότι την τελευταία εβδομάδα ήταν σε στενή επαφή με την Καγκελάριο Μέρκελ. Προφανώς πείστηκε ότι ο φόβος του μπούμερανγκ των κυρώσεων αλλά και για το μεταναστευτικό ήταν πολύ πιο κρίσιμα ζητήματα σε αυτή τη φάση. Ωστόσο, ο Μακρόν έκανε πίσω και σε σχέση με την πολυσυζητημένη στρατηγική αυτονομία για την Ευρώπη που διεκδικεί. Πώς αλλιώς εξηγείται το γεγονός ότι η ΕΕ παραδέχεται ανοιχτά ότι θα περιμένει την ανάληψη των καθηκόντων του Τζο Μπάιντεν για να αποφασίσει για την Ανατολική Μεσόγειο;