Ερντογάν: «Με Μητσοτάκη είπαμε να προχωρήσουμε τις συνομιλίες χωρίς μεσάζοντες»

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων κατά την επιστροφή του από την έκτακτη σύνοδο κορυφής ηγετών του ΝΑΤΟ, την οποία χαρακτήρισε παραγωγική και επιτυχημένη από κάθε άποψη.

Ερωτηθείς για τις πολλαπλές επισκέψεις ηγετών στην Τουρκία, ο Ερντογάν απάντησε ότι: «Φυσικά, η Ρωσία-Ουκρανία αποτελεί το κύριο θέμα, αλλά με αυτές τις επισκέψεις έχουμε και την ευκαιρία να συζητήσουμε τις διμερείς μας σχέσεις. Συζητάμε επίσης τα προβλήματα της περιοχής».

«Κατά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε ποια βήματα θα μπορούσαμε να κάνουμε για την εξάλειψη των γνωστών προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στην επόμενη διαδικασία, είπαμε, ας κάνουμε τις διαπραγματεύσεις μας απευθείας, όχι με μεσάζοντες, ας κάνουμε τις συνομιλίες μας μέσω των ειδικών εκπροσώπων μας και ας το διατηρήσουμε έτσι», επεσήμανε.

«Μία από τις σημαντικότερες επισκέψεις ήταν η επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Χέρτζογκ. Σε αυτή τη διαδικασία θα λάβει μέρος κι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπένετ. Με την άφιξή του εδώ, ίσως μπορέσουμε να ξεκινήσουμε μια νέα διαδικασία στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ. Πιστεύουμε ότι αυτό θα έχει θετικές επιπτώσεις και στο παλαιστινιακό ζήτημα», συνέχισε και τόνισε:

«Εδώ, βέβαια, υπάρχει κυρίως το θέμα του τι μπορούμε να κάνουμε μαζί στην ανατολική Μεσόγειο. Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα στις διμερείς σχέσεις, νομίζω είναι το θέμα του φυσικού αερίου, το οποίο μπορεί να έρθει ξανά στο προσκήνιο. Για όλα αυτά, αφότου καθοριστεί ημερομηνία θα στείλουμε πρώτα τον υπουργό Εξωτερικών και τον υπουργό Ενέργειας στο Ισραήλ. Θα ξεκινήσουμε αυτές τις συνομιλίες με τους Υπουργούς Εξωτερικών και Ενέργειας που θα πάνε στο Ισραήλ».

«Ανοίγονται νέες πόρτες στην ενέργεια, αλλά δεν τις αποκαλύπτω»

«Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα ανοίξει νέες πόρτες για εμάς. Δεν θα τις αποκαλύψω αυτή τη στιγμή. Ας ελπίσουμε ότι με αυτές τις συνομιλίες που είχαμε, θα ανοίξουν μπροστά μας νέες πόρτες σε πολλούς διαφορετικούς τομείς ενέργειας, που όταν το ακούσετε, θα πείτε, "Από πού προήλθε αυτό;" Ας ελπίσουμε ότι αυτές οι συνομιλίες θα αποφέρουν ένα αποτέλεσμα. Κάναμε τις πρώτες συναντήσεις, ελπίζω οι φίλοι μας να συνεχίσουν τις συνομιλίες και θα τα εξηγήσουμε όλα στη συνέχεια».

Για τη σύνοδο του ΝΑΤΟ ο Ερντογάν είπε: «Συγκεντρωθήκαμε ως σύμμαχοι του ΝΑΤΟ σε μια περίοδο που συντελούνταν σοβαρές αλλαγές στο θέμα της παγκόσμιας ασφάλειας. Στη σύνοδο κορυφής είχαμε την ευκαιρία να αξιολογήσουμε διεξοδικά τις εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και τις επιπτώσεις του στους συμμάχους μας. Μοιραστήκαμε με τους συμμάχους μας τις πληροφορίες σχετικά με τις έντονες διπλωματικές προσπάθειες που συνεχίζουμε για την επίτευξη εκεχειρίας και ειρήνης. Τόνισα τη σημασία του ρόλου του ΝΑΤΟ από όταν η κρίση άρχισε να κλιμακώνεται. Έχω εκφράσει ανοιχτά τη θέση μου για τη διατήρηση της συνοχής του ΝΑΤΟ. Είπα ότι το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να διαβρωθεί στο βωμό των καθημερινών πολιτικών υπολογισμών. Η σύνοδός μας ήταν γόνιμη και επιτυχημένη από κάθε άποψη».

«Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίσαμε την παράταση της θητείας του αγαπητού μου φίλου, Γενικού Γραμματέα Στόλτενμπεργκ, για έναν ακόμη χρόνο. Αυτή ήταν μια απόφαση που υποστηρίξαμε σθεναρά. Μάλιστα, ήταν μια απόφαση που ελήφθη συναινετικά», είπε.

«Δεν πρέπει να υπάρχει εμπάργκο μεταξύ συμμάχων»

«Στο περιθώριο της συνάντησης, πραγματοποίησα διμερείς συναντήσεις με τον πρόεδρο της Γαλλίας, τους πρωθυπουργούς της Ιταλίας, της Εσθονίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Είναι προφανές ότι η ξεχωριστή θέση της Τουρκίας μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ και ο κρίσιμος ρόλος της στην περιοχή είναι απόλυτα κατανοητοί. Έχω αντιληφθεί και πιστεύω ότι τόσο οι σύμμαχοί μας όσο και ο κόσμος το γνωρίζουν περισσότερο αυτό τώρα», είπε και συνέχισε:

«Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Η συνάντηση των ηγετών στις Βρυξέλλες αποτέλεσε μια κρίσιμη καμπή στη διαδικασία που έπεται για τη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης. Όπως πάντα, η Τουρκία θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος του ΝΑΤΟ μέσω αυτών των συνόδων κορυφής. Προσεύχομαι στον Κύριό μου η επίσκεψη και οι επαφές μας να αποβούν ευεργετικές».

«Αυτή η κρίση έβγαλε στην επιφάνεια δύο θέματα»

«Πρώτα από όλα, αυτή η κρίση έφερε στην επιφάνεια δύο ζητήματα. Το πρώτο από αυτά είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής ασφάλειας, η βασική δομή του ΝΑΤΟ. Το έχουμε δει πολύ καθαρά. Δεύτερον, η Τουρκία είναι ένας απαραίτητος σύμμαχος για τη διασφάλιση της περιφερειακής ασφάλειας», είπε ο Ερντογάν και πρόσθεσε:

«Πολλοί από τους ηγέτες το εξέφρασαν αυτό τόσο στις διμερείς συναντήσεις όσο και στη σύνοδο κορυφής. Έχοντας προσφέρει τα πιο πολλά στο ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της 70χρονης ένταξής μας, η Τουρκία, σε αντίθεση με τους συμμάχους, ήταν μια χώρα που το έχει αποδείξει αυτό και στην ξηρά και στη θάλασσα και στον αέρα και στην άσκηση πολιτικής. Υπό το πνεύμα της αλληλεγγύης της συμμαχίας, θα συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που μας αναλογεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας. Η Τουρκία συνεχίζει με την ίδια αποφασιστικότητα και αξιοπιστία. Αποτελεί μάλιστα παράδειγμα σε αυτό. Αυτό μας το λένε είτε πολιτικοί ηγέτες είτε γραφειοκράτες και αισθανόμαστε υπερήφανοι για αυτό. Θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίησή μας. Από την άλλη, θεωρούμε ασφαλώς τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής έγκλημα κατά της ανθρωπότητας».

Διαμεσολάβηση

«Από την αρχή κάναμε μεγάλες προσπάθειες για να τελειώσει ο πόλεμος. Συνεχίσαμε αυτές τις προσπάθειες κι εγώ προσωπικά σε επίπεδο ηγετών και ο υπουργός των Εξωτερικών μας είχε πολλές συναντήσεις με ομολόγους του. Μάλιστα έφερε στην Αττάλεια τους υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Στη συνέχεια έκανε μια επίσκεψη στη Μόσχα και μια επίσκεψη στο Λβιβ. Πέραν αυτού, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας είχε πολλές επαφές με ομολόγους του. Αυτά συνεχίζουν. Φυσικά, όλα αυτά αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα της ικανότητας της Τουρκίας να λειτουργεί ως εγγυητής και μεσολαβητής», συνέχισε ο πρόεδρος της Τουρκίας κα πρόσθεσε:

«Υπάρχουν 6 κεφάλαια που διαπραγματεύονται Ρωσία και Ουκρανία. Όμως καμία πλευρά δεν αποδέχεται και τα 6 αυτά κεφάλαια. Φαίνεται ότι υπάρχει συναίνεση στα 4 εξ αυτών. Ένα από αυτά έχει να κάνει με το ΝΑΤΟ. Στην αρχή, η Ουκρανία δεν το συζητούσε καν αυτό το θέμα, αλλά αργότερα ο Ζελένσκι άρχισε να δηλώνει ότι υποχωρεί από την ένταξη στο ΝΑΤΟ».

«Ένα άλλο θέμα, ειδικά το θέμα της αποδοχής των ρωσικών ως επίσημης γλώσσας. Ο Ζελένσκι το αποδέχτηκε επίσης. Τα Ρωσικά είναι μια γλώσσα που μιλούνται σχεδόν παντού στην Ουκρανία. Δεν υπάρχει πρόβλημα και σε αυτό το σημείο. Ένα άλλο ζήτημα είναι ο αφοπλισμός. Φυσικά, η Ουκρανία είναι κράτος, οπότε δεν τίθεται θέμα αποδοχής 100% του αφοπλισμού. Αλλά και σε αυτό το θέμα υπήρχε σύγκλιση. Με άλλα λόγια, η ουκρανική πλευρά δήλωσε ότι και εκεί θα μπορούσαν να γίνουν ορισμένες παραχωρήσεις», είπε ο Ερντογαν και πρόσθεσε:

«Το τέταρτο αφορά τη συλλογική ασφάλεια. Η Ουκρανία επέδειξε επίσης θετική προσέγγιση ως προς αυτό. Αλλά, φυσικά, η Ουκρανία είναι επιφυλακτική στο θέμα της Κριμαίας και του Ντονμπάς. Τελικά όμως έκανε ένα καλό βήμα στο θέμα του Ντονμπάς, κατά τη γνώμη μου. Αυτό μπορούμε να το ονομάσουμε έξυπνη ηγεσία και είπε, «πρέπει να πάω σε δημοψήφισμα για αυτό το θέμα». Κι αυτό το θέμα κόπηκε εκεί».

«Θα μιλήσω με Ζελένσκι και Πούτιν»

«Θα συνομιλήσω με τον Ζελένσκι σήμερα. Μάλλον μπορεί να έχω και μία συνομιλία με τον Πούτιν ξανά το Σαββατοκύριακο ή στις αρχές της εβδομάδας. Σε αυτές τις συνομιλίες, θα κάνουμε μαζί τους μια αποτίμηση των συνομιλιών στο ΝΑΤΟ και να πούμε ότι ‘τώρα εσύ πρέπει να γίνεις ο αρχιτέκτονας του βήματος που πρέπει να γίνει για την ειρήνη’. Πρέπει να αναζητήσουμε έναν τρόπο να εξομαλύνουμε αυτήν την κατάσταση λέγοντας "Κάνε ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο"».

Υπόσχεση Μπάιντεν για F-16

«Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας διεξάγει τις συζητήσεις μας για τα F-16 με τους ομολόγους του και από αυτή τη στιγμή συνεχίζεται η θετική διαδικασία. Υπάρχουν θετικές προσεγγίσεις για τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών. Από την άλλη, υπάρχει μια θετική προσέγγιση για νέες αγορές. Ο Μπάιντεν μου είπε: ‘Θα παρουσιάσω τη θετική μου πρόταση στο Κογκρέσο για αυτό το θέμα και θα το παρακολουθώ το θέμα’. Υπήρχαν δηλώσεις προς την κατεύθυνση. Ελπίζω ότι αν το αποτέλεσμα είναι προς αυτή την κατεύθυνση, αν τελειώσει, τότε θα έχουμε την ευκαιρία να ολοκληρώσουμε γρήγορα τον εκσυγχρονισμό των F-16 που διαθέτουμε και να αγοράσουμε και καινούρια».

Νάρκες στη Μαύρη Θάλασσα

«Όσον αφορά το θέμα των ναρκών, έχουν ληφθεί όλες οι προφυλάξεις από εμάς σχετικά με αυτό το θέμα. Η γνώμη τόσο του υπουργού Εθνικής Άμυνας όσο και του αρχηγού του πολεμικού ναυτικού είναι ότι δεν πλέουν και τόσο αδέσποτες. Επιπλέον, αυτές οι νάρκες κλειδώνουν μόνες τους. Εκτός αυτού, το πολεμικό μας ναυτικό έχει λάβει κάθε προφύλαξη. Διατηρούμε τις επαφές μας τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία σχετικά με το αεροσκάφος A400m. Μας δίνουν κάθε είδους εγγυήσεις. Λένε, ‘είμαστε σε επαφή μαζί σας και θα σας στείλουμε αυτά τα αεροπλάνα μόλις είναι εντάξει’».

Συνάντηση Μπάιντεν και S-400

Στην ερώτηση τί ειπώθηκε σε αυτή τη σύντομη συνομιλία με τον Μπάιντεν και στο γιατί οι ΗΠΑ επαναφέρουν επίμονα και πεισματικά αυτό το θέμα των S-400, o Ερντογάν απάντησε:

«Καταρχάς, έχουμε την ίδια θέση και σήμερα. Όπως έχουμε πει αυτή η υπόθεση των S-400 έχει κλείσει για εμάς εξαρχής. Αυτό το θέμα έχει κλείσει για εμάς. Αποτελούν αμυντική περιουσία μας. Εξάλλου, ο υπεύθυνος επικοινωνίας μας έχει ήδη δώσει την απαραίτητη απάντηση με όσα έγραψε στη Wall Street Journal. Αυτή η απάντηση τους αρκεί. Δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι  περισσότερο από αυτό. Γιατί αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να δημιουργούν χαμό. Σε αυτό επικεντρώνονται: ‘στο πώς μπορούμε να χτυπήσουμε την Τουρκία από εδώ και να την βάλουμε σε μπελάδες’. Αλλά επεμβαίνουμε άμεσα, δεν μπορούν να βγάλουν κάτι από αυτό».

«Η πόρτα μας ανοιχτή στις παγκόσμιες εταιρείες»

«Από την άλλη, όχι μόνο αμερικανικές εταιρείες, αλλά και πολλά brands και όμιλοι από όλον τον κόσμο εγκαταλείπουν τη Ρωσία. Φυσικά η πόρτα μας είναι ανοιχτή σε όσους έρχονται στη χώρα μας. Ας έρθουν. Πέρα από αυτό, αν υπάρχουν ορισμένα κεφάλαια που θέλουν να έρθουν στη χώρα μας και να φέρουν τις εγκαταστάσεις τους εδώ, φυσικά δεν τους κρατάμε την πόρτα κλειστή. Η πόρτα μας είναι ανοιχτή και σε αυτούς».

«Κατασκευάζουμε τον πυρηνικό μας σταθμό με τη Ρωσία»

«Αξιολογούμε τις κατευθύνσεις που δίνει ο ΟΗΕ όσον αφορά τις κυρώσεις, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι δεν είναι δυνατόν να παραμερίσουμε τις σχέσεις μας με τη Ρωσία κάνοντας όλα αυτά τα βήματα. Το έχω εξηγήσει εδώ και πολύ καιρό. Αγοράζουμε περίπου το μισό του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούμε από τη Ρωσία» ανέφερε ο Ερντογάν και υποστήριξε:

«Εξάλλου, σήμερα κατασκευάζουμε το πυρηνικό εργοστάσιό μας στο Άκουγιου με τη Ρωσία. Δεν μπορούμε να το παραβλέψουμε αυτό. Όταν το λέω αυτό στον Μακρόν, μου λέει ‘έχεις δίκιο’. Άρα δεν μπορεί να γίνει κάτι εκεί».

«Υπάρχουν θέματα ευαίσθητα και πρέπει να τα δούμε με προσοχή. Καταρχάς, δεν μπορώ να αφήσω το λαό μου στο έλεος του χιονιού το χειμώνα. Πρέπει να τον προστατεύσουμε. Εμείς είμαστε ένα κράτος με πληθυσμό 85 εκατομμυρίων κατοίκων. Ασκούμε τα καθήκοντά μας ανάλογα. Επί του παρόντος, έχουμε στείλει περίπου 56 φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας στην περιοχή για τους Ουκρανούς. Έχουν φαγητό, ρούχα, φάρμακα. Αυτά εξακολουθούν να αυξάνονται».

Κοινό βήμα από Τουρκία-Γαλλία-Ιταλία

«Όσον αφορά αυτό που είχε πει ο Μακρόν, το ΝΑΤΟ δεν ήταν εγκεφαλικά νεκρό. Ήταν μια πολύ ατυχής δήλωση. Μετά από αυτή την ατυχή δήλωση, ο Μακρόν είναι σήμερα ένας από τους ηγέτες που διαδραματίζουν τον πιο ενεργό ρόλο στο ΝΑΤΟ. Αρκετά επιμελής. Βλέπω τον Μακρόν πολύ ενεργό, να συνομιλεί με την Ουκρανία, τη Ρωσία και άλλες χώρες.

Υπάρχουν και κάποια βήματα που πρέπει να κάνουμε μεταξύ Τουρκίας και Γαλλίας. Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για να επανεξετάσουμε αυτά τα βήματα, τις σχέσεις Τουρκίας-Γαλλίας, ακόμη και να αναζωογονήσουμε τα βήματα που κάναμε ως Τουρκία-Γαλλία-Ιταλία. Ελπίζω ότι θα ξεκινήσουμε δυναμικά αυτή τη νέα διαδικασία μετά τις εκλογές», διευκρινίζοντας ότι θα συζητήσουν για το αντι-πυραυλικό σύστημα Eurosam, την κοινοπραξία Γαλλίας-Ιταλίας.

Συζητήσαμε αυτό το θέμα με τον Ντράγκι όπως το συζητήσαμε και με τον Μακρόν. Ο Ντράγκι έθεσε επίσης αυτό το θέμα στη συνάντησή του με τον Μακρόν μετά από μένα».

«Θα μιλήσω τηλεφωνικά με Μπάιντεν»

«Όσο για τον Μπάιντεν, τον ρωτήσαμε για μια συνάντηση έστω στο πόδι σε αυτή τη σύνοδο κορυφής. Το επόμενο διάστημα θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε κάποια θέματα μαζί του μέσω τηλεφωνικής διπλωματίας. Αλλά φυσικά ο υπουργός Εθνικής Άμυνας συζήτησε το θέμα των F-16 με τον ομόλογό του. Η συντριπτική πλειοψηφία των ηγετών είναι υπέρ της αποκλιμάκωσης. Όλοι θέτουν θέμα κατάπαυσης του πυρός το συντομότερο δυνατό. Ελπίζω ότι θα το πετύχουμε μέσω της αλληλεγγύης μεταξύ μας. Εάν μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό, θα προσφέρουμε πραγματικά τη μεγαλύτερη υπηρεσία στην ανθρωπότητα».