Συμβάσεις 6,5 δισ. ευρώ ήταν προϊόν κλειστών διαγωνισμών και απευθείας αναθέσεων - Το 42% ανατέθηκαν με μόνο έναν υποψήφιο

Ανέμελο Πάσχα και ακόμα πιο ελεύθερο καλοκαίρι υπόσχεται η κυβέρνηση, η οποία αίρει το ένα μετά το άλλο τα περιοριστικά μέτρα για τη διασπορά του κορονοϊού, ενώ την ίδια στιγμή δίνει παρατάσεις μέσω αλλεπάλληλων τροπολογιών σε άσχετα νομοσχέδια στις απευθείας αναθέσεις προμηθειών και υπηρεσιών δημοσίων φορέων ελέω ...κορονοϊού.

Τελευταίο περιστατικό η τροπολογία που κατατέθηκε σε νομοσχέδιο του υπουργείου Ναυτιλίας και αφορά στην παράταση έως και το τέλος Ιουνίου της προθεσμίας απευθείας αναθέσεων για υπηρεσίες απολύμανσης στις συγκοινωνιακές εταιρείες της Αθήνας ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες) και ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες).

Και όλα αυτά ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), συμβάσεις περίπου 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ που υπεγράφησαν από την 1η Ιανουαρίου του 2020 έως και το τέλος Οκτωβρίου του 2021 ήταν προϊόν κλειστών διαγωνισμών (17,5% του συνόλου των δημοσίων συμβάσεων) ή απευθείας αναθέσεων (13,9% του συνόλου), εκ των οποίων μόλις 358 εκ. ευρώ συνδέονται με την πανδημία (1,7%). Αναλυτικός πίνακας και στοιχεία για τις συμβάσεις βρίσκονται  εδώ: https://ppp.eaadhsy.gr/index.php/el/?option=com_sppagebuilder&view=page&id=131 

Το ζήτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Παπαδημούλη

Το ζήτημα των δημοσίων συμβάσεων στη χώρα μας και τις μαζικές παρεκκλίσεις στην Ελλάδα, από τις ευρωπαϊκές διατάξεις έφερε με ερώτησή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο  Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Δημήτρης Παπαδημούλης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που επισυνάπτει, το 42% αυτών ανατέθηκαν στο πλαίσιο διαδικασιών με μόλις έναν υποψήφιο.

Ο κ. Παπαδημούλης σημειώνει ακόμη ότι «από το 2021, η ελληνική κυβέρνηση αύξησε τα όρια των απευθείας αναθέσεων», εισάγοντας «στο όνομα του κατεπείγοντος και συχνά χωρίς προηγούμενη γνώμη της ΕΑΑΔΗΣΥ, πληθώρα ρυθμίσεων, οι οποίες εισάγουν είτε εξαιρέσεις από διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, είτε αυτοτελή συστήματα δημοσίων συμβάσεων ειδικά για συγκεκριμένους φορείς μέσω εσωτερικών κανονισμών. Οι μεθοδεύσεις αυτές εγείρουν ζητήματα νομιμότητας και ασφάλειας δικαίου,ανοίγουν τον δρόμο για μαζικές απευθείας αναθέσεις και αυξάνουν τον κίνδυνο διασπάθισης δημοσίου χρήματος» επισημαίνει.

Να σημειωθεί ότι βάσει του πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς για το 2020, η Ελλάδα σημειώνει πολύ κακή επίδοση στην πλειονότητα των δεικτών που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά σε συμβάσεις, στις οποίες υπήρξε μόνο ένας πλειοδότης (42%) με τις χώρες με μεγαλύτερα ποσοστά να είναι μόλις 3, την Πολωνία (51%), τη Σλοβενία (47%) και την Τσεχία (43%).

Παράλληλα η Ελλάδα έχει μαζί με την Κύπρο ένα από τα υψηλότερα ποσοστά κατακύρωσης αναθέσεων με αποκλειστικό κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή (91%), ενώ μεγαλύτερα ποσοστά από τη χώρα μας συγκεντρώνει μόνο η Λιθουανία και η Σλοβακία με 94%, η Ρουμανία με 93% και η Ισλανδία με 92%.

Αντιθέτως, κατέχει ένα από τα μικρότερα ποσοστά (41% του συνόλου) στην υπογραφή συμβάσεων με μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, κάτι για το οποίο η Κομισιόν σημειώνει ότι «τα υψηλά ποσοστά είναι επιθυμητά δεδομένου ότι οι περισσότερες εταιρίες στην Ε.Ε. ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία».

Οι νέες παρατάσεις απευθείας αναθέσεων

Στο μεταξύ έως και τις 30 Ιουνίου 2022 θα μπορούν η ΟΣΥ και η ΣΤΑΣΥ να προβαίνουν στη διαδικασία απευθείας ανάθεσης, κατά παρέκκλιση κάθε σχετικής διάταξης της κείμενης εθνικής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, απολύμανσης, απολύμανσης με νεφελοψεκασμό και φύλαξης όλων των οχημάτων, υπηρεσιακών και εκτελούντων συγκοινωνιακό έργο, των αμαξοστάσιων, των κτιρίων, των γραφείων και πάσης φύσεως εγκαταστάσεων που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους καθώς επίσης και για την προμήθεια κάθε ενδεδειγμένου είδους ατομικής υγιεινής, μέσου συλλογικής προστασίας. Η χρονική διάρκεια των συμβάσεων αυτών δε θα μπορεί να υπερβαίνει τους 6 μήνες.

Αυτό ορίζει η τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του υπουργείου Ναυτιλίας για τον «εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για τη δραστηριοποίηση των πλοίων αναψυχής και των τουριστικών ημερόπλοιων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής και άλλες διατάξεις».

Στην αιτιολογική έκθεση επισημαίνεται ότι η προτεινόμενη ρύθμιση «αποτελεί ένα αναγκαίο μέτρο» καθώς με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η αντιμετώπιση της αδυναμίας καθαριότητας, απολύμανσης και φύλαξης των οχημάτων και εγκαταστάσεων των ανωνύμων εταιρειών Οδικές Συγκοινωνίες Α.Ε (Ο.ΣΥ. Α.Ε.) και Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε (ΣΤΑ.ΣΥ. Α.Ε.) καθώς και της αδυναμίας προμήθειας μέσων ατομικής και συλλογικής προστασίας, όπως οι μάσκες τύπου ΚΝ95 ΕΕΡ2.

Το υπουργείο σημειώνει ότι με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα μετά τη λήξη των αντίστοιχων συμβάσεων να αναθέσουν τις αναγκαίες για τη δημόσια υγεία υπηρεσίες δεδομένου ότι – όπως παραδέχεται – 2 χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας είναι ακόμα «σε εξέλιξη, δυνάμει του άρθρου 35 του ν. 4903/2022 (Α’ 46), διαγωνιστική διαδικασία για την προμήθεια των συσκευών απολύμανσης του εσωτερικού ατμοσφαιρικού αέρα των μέσων εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου μεταφοράς επιβατών, η τοποθέτηση των οποίων υπολογίζεται ότι θα απαιτήσει χρόνο τουλάχιστον έξι (6) έως οκτώ (8) μηνών, προκύπτει ότι η προτεινόμενη ρύθμιση διασφαλίζει ότι τα οχήματα συγκοινωνιακού έργου μεταφοράς επιβατών δε θα παραμένουν ακάλυπτα από απολυμάνσεις και νεφελοψεκασμούς. Παράλληλα και δεδομένης της υποχρεωτικότητας χρήσης μασκών ατομικής προστασίας στα μέσα μαζικής μεταφοράς, κρίνεται απαραίτητη η προτεινόμενη ρύθμιση και για προμήθεια των εν λόγω μέσων προστασίας μέσω διαδικασίας απευθείας ανάθεσης».

Σε άλλο σημείο μάλιστα αναφέρεται στις καθυστερήσεις περάτωσης των διαγωνιστικών διαδικασιών για την προμήθεια των συσκευών απολύμανσης και τη συνακόλουθη αναγκαία εγκατάστασή τους.

Οπως σημειώνεται στην έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η οποία συνοδεύει την τροπολογία, από τη ρύθμιση αυτή θα προκύψει δαπάνη του προυπολογισμού της ΟΣΥ και της ΣΤΑΣΥ, η οποία για άλλη μία φορά δεν προσδιορίζεται καθόλου, καθώς όπως σημειώνεται, το ύψος της «εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα (αριθμός και διάρκεια των συναπτομένων συμβάσεων κ.λπ.)».

Νίκος Παππάς: «Αχρηστία και απευθείας ανάθεση», το σύνθημα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών

Για «πάρτι με δημόσιο χρήμα», το οποίο συνεχίζεται κάνει λόγο σε δήλωσή του με αφορμή την κατάθεση της τροπολογίας ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς.

Στην «κανονικότητα Μητσοτάκη», όπως σημειώνει ο τομεάρχης, η κυβέρνηση της Ν.Δ.:

• Ξηλώνει τα μέτρα υγειονομικής προστασίας του πληθυσμού από τον κορονοϊό, όταν καθημερινά μετράμε δεκάδες ανθρώπινες απώλειες.

• Αρνείται να λάβει σοβαρά μέτρα στήριξης της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας, των εργαζομένων και των νοικοκυριών.

• Αλλά παρατείνει τις απευθείας αναθέσεις χιλιάδων ευρώ, στις οποίες προχωρούν υπουργεία και οργανισμοί.

«Μετά από δύο χρόνια πανδημίας, με μια νέα τροπολογία, η ΟΣΥ και η ΣΤΑΣΥ θα συνεχίσουν να σκορπούν δημόσιο χρήμα, κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας περί δημόσιων συμβάσεων, για την καθαριότητα, την απολύμανση και τη φύλαξη λεωφορείων, τρόλεϊ, μετρό, ηλεκτρικού, τραμ και των εγκαταστάσεων των Οργανισμών. Παίρνουν (εκ νέου) ελευθέρας για την προμήθεια μασκών και γαντιών, χωρίς να έχουν ολοκληρώσει έναν σχετικό διαγωνισμό. Δυστυχώς, το πάρτι με το δημόσιο χρήμα συνεχίζεται. Το σύνθημα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι σαφές: «Αχρηστία και απευθείας ανάθεση», καταλήγει ο κ. Παππάς.