Επιχείρηση «φθηνή στέγη»: Τα κυβερνητικά σχέδια και η… πολιορκία των 20άρηδων

Με τις τιμές των ενοικίων να έχουν πάρει την ανηφόρα και το κύμα των ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά να ροκανίζει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς στην κυβέρνηση επεξεργάζονται ένα πλέγμα μέτρων με στόχο «φθηνή στέγη». Το βάρος θα πέσει στη στήριξη των νεότερων ζευγαριών και αναμένεται να υιοθετηθεί, ένα σύνθετο πλέγμα που θα συνδυάζει το παλαιότερο «μοντέλο» του τέως Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας με την εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών κρατών.

Υπολογίζεται πως αυτή την στιγμή υπάρχει ένα αποθεματικό κοντά στο 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ από εισφορές. Ωστόσο, για περίπου μια δεκαετία -λόγω των μνημονίων- τα στεγαστικά προγράμματα είχαν παγώσει και τώρα στόχος είναι να αξιοποιηθεί αυτό το αποθεματικό αλλά με σύγχρονο τρόπο.

Στο τραπέζι είναι τέσσερα συν ένα σενάρια:

- Η αξιοποίηση της παραδοσιακής «μεθόδου» της αντιπαροχής. Στο πλαίσιο αυτό θα εξεταστούν συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, με στόχο την αξιοποίηση της ανεκμετάλλευτης περιουσίας που έχει το δημόσιο (για παράδειγμα αναξιοποίητα οικόπεδα).

Στην πράξη όσοι αναλάβουν την ανάπτυξη θα κρατήσουν ένα κομμάτι της ακίνητης περιουσίας και το άλλο κομμάτι θα μισθώνεται σε ειδικές ομάδες (π.χ. νέα ζευγάρια, εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ άνεργοι). Η εκμίσθωση θα γίνεται με ελεγχόμενα ενοίκια - δηλαδή θα μπει ένα «ταβάνι» - ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε νέους αλλά και σε άλλες ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες να αποκτήσουν στέγη.

- Η χορήγηση κινήτρων για να αξιοποιηθούν διαμερίσματα που για διάφορους λόγους αυτή την στιγμή είναι κλειστά (για παράδειγμα επειδή χρειάζονται ανακαίνιση). Τα κίνητρα για το «λίφτινγκ» στα διαμερίσματα και την μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος θα αφορούν είτε τους νυν ιδιοκτήτες είτε τους υποψήφιους ενοικιαστές

- Η εφαρμογή του συστήματος rent to own, που έχει ήδη υιοθετηθεί σε ευρωπαϊκά κράτη. Και σε αυτή την περίπτωση το μέτρο θα αφορά κατά προτεραιότητα στοχευμένες ομάδες (νέους, ανέργους κ.α.). Ειδικότερα η κατοικία θα παραχωρείται αρχικά με χαμηλό ενοίκιο και μετά από κάποια χρόνια με συγκεκριμένες προϋποθέσεις οι ενοικιαστές θα μπορούν να αγοράσουν το σπίτι.

- Η υλοποίηση και «παραδοσιακών» στεγαστικών μέτρων, που έχουν εφαρμοστεί και στο παρελθόν από τον τ. ΟΕΚ. Μεταξύ αυτών είναι η επιδότηση ενοικίου ή και η επιδότηση επιτοκίου αλλά με βάση εισοδηματικά κριτήρια.

- Ένα ακόμα μέτρο που προκρίνεται αφορά στους φοιτητές, που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο της κατοικίας τους. Στο πλαίσιο αυτό το μοντέλο που εξετάζεται προβλέπει συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, προκειμένου να κατασκευαστεί φτηνή και ανταγωνιστική φοιτητική στέγη. Μάλιστα πρόσφατα ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε ένα τέτοιο σχέδιο, επισημαίνοντας πως «θα υπήρχε πολύ μεγάλη ζήτηση με ένα πολύ πιο χαμηλό ενοίκιο να μπορεί κανείς να έχει μία αξιοπρεπή φοιτητική στέγη εντός του χώρου του πανεπιστημίου»

Και μπορεί στην Ελλάδα να υπάρχει ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό ιδιοκτησίας και ιδιοκατοίκησης, ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοηθεί πως το 37% του πληθυσμού ξοδεύει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για έξοδα στέγης. Μάλιστα, ένας στους τρεις Έλληνες έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές που αφορούν την κατοικία.

Η «πολιορκία» των νέων στο δρόμο προς για κάλπες

Ένα στίγμα των επόμενων κινήσεων της κυβέρνησης για την στήριξη των νέων έδωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο συνέδριο της ΟΝΝΕΔ. Δεδομένο είναι πως στο «γαλάζιο» στρατόπεδο αναζητούν τρόπους να προσεγγίσουν τους 20άρηδες ένα δύσκολο κοινό, το οποίο πολιορκεί ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η κυβέρνηση «ποντάρει» σε ρυθμίσεις που έχουν ήδη ανακοινωθεί (όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού και η μείωση των εισφορών) αλλά και σε μια σειρά επιδοτούμενων προγραμμάτων (π.χ. πρόγραμμα «πρώτο ένσημο»). Παράλληλα εστιάζει και στο θέμα της ανάσχεσης του brain drain.

Πάντως, πρόκειται για μια δύσκολη μάχη, με δεδομένο πως τα ποσοστά ανεργίας στις νεότερες ηλικίες παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα. Μάλιστα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, τον Απρίλιο το ποσοστό ανεργίας των νέων κάτω των 25 ετών στη χώρα μας ήταν το υψηλότερο στην Ε.Ε. και άγγιξε το 36.8%.