Τα «όπλα» της Αθήνας στη διπλωματική μάχη της Πράγας και η… αμετανόητη Άγκυρα

Το τουρκικό κρεσέντο προκλήσεων προκαλεί σωρεία αντιδράσεων στην διεθνή σκηνή, ωστόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δείχνει αποφασισμένος να μείνει πιστός στα αναθεωρητικά του σχέδια. Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει μια όξυνση της έντασης από την πλευρά της Άγκυρας, με προκλητικές κινήσεις (όπως η προσπάθεια αναβίωσης του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου) αλλά και εμπρηστικές αναφορές (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις πολεμοχαρείς δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ).

Σήμερα Πέμπτη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα βρεθούν στην Πράγα για την Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, ωστόσο δεν αναμένεται να υπάρξει «ραντεβού». Με τα μέχρι τώρα δεδομένα θα βρεθούν στον ίδιο χώρο στην εναρκτήρια Ολομέλεια της Συνόδου που θα διαρκέσει περίπου μια ώρα (μάλιστα θα κάνει παρέμβαση μέσω τηλεδιάσκεψης ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι).

Η Σύνοδος της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας έχει διαρθρωθεί σε συζητήσεις ηγετών σε θεματικά τραπέζια και σε κάθε πάνελ θα συμμετέχουν 11 ηγέτες. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα είναι συμπρόεδρος σε θεματικό τραπέζι για την ενέργεια, την οικονομία και την κλιματική αλλαγή (μάλιστα στο ίδιο τραπέζι θα μιλήσει ο Γερμανός Καγκελάριος). Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρόκειται να είναι σε πάνελ για την ασφάλεια, στο οποίο θα μιλήσουν ηγέτες χωρών που υποστηρίζουν τις ελληνικές θέσεις (όπως της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου και της Κροατίας).

Κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως δεν υπάρχουν ενδείξεις προς την κατεύθυνση συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Από την ελληνική πλευρά έχει δηλωθεί επανειλημμένα ότι εάν ο Τούρκος πρόεδρος- ο οποίος έχει δυναμιτίσει το κλίμα με τις γνωστές του δηλώσεις- επιδιώξει κάποια συνάντηση με τον πρωθυπουργό, η ελληνική πλευρά θα το αξιολογήσει και θα ανταποκριθεί θετικά. Ωστόσο, τέτοια κίνηση από την τουρκική πλευρά δεν έχει γίνει. Αντιθέτως, συνεχίζονται καθημερινά οι προκλητικές δηλώσεις και ενέργειες και είναι σαφές στη διεθνή κοινότητα ποιος είναι αυτός που προκαλεί και απειλεί.

Το μεγάλο ερώτημα

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν στην Πράγα ο Τούρκος πρόεδρος θα φτάσει στο ακραίο σημείο να ξεδιπλώσει τα νέο-οθωμανικά του όνειρα μπροστά σε ένα ευρωπαϊκό ακροατήριο. Το πιθανότερο είναι να εφαρμόζει μια στρατηγική ανάλογη με αυτή που είχε υιοθετήσει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Δηλαδή να επιχειρήσει με ένα blame game να μεταθέσει ευθύνες για το αδιέξοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις στη χώρα μας. Στρατηγική που πρέπει πάντως να σημειωθεί πως δεν αποδίδει αποτελέσματα, όπως κατέστη σαφές από την ομοβροντία αντιδράσεων που έχουν προκαλέσει οι πρόσφατες κινήσεις της γειτονικής χώρας

Πάντως, είναι εμφανές πως η Άγκυρα θα συνεχίσει να πυροδοτεί εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή, όπως φάνηκε και από την προσπάθεια της να «αναβιώσει» το τουρκολιβυκό μνημόνιο μέσα από μια νέα συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες. Οι κινήσεις αυτές πάντως έχουν πυροδοτήσει την ξεκάθαρη απάντηση από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. αλλά και κράτη της ευρύτερης περιοχής, όπως η Αίγυπτος. Μάλιστα σαφή θέση για το θέμα πήρε χθες η Γερμανία , ενώ να σημειωθεί πως το υπουργείο Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασίλειου υπογράμμισε πως δεν τελεί υπό αμφισβήτηση η κυριαρχία των νησιών του Αιγαίου.

Θα επιμείνει ο Ερντογάν στον δρόμο προς τις κάλπες

Ωστόσο, παρά το ό,τι τα αναθεωρητικά σχέδια της τουρκικής πλευράς δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα στη Δύση είναι εμφανές πως στο δρόμο προς τις κάλπες του 2023 ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα επιμείνει τον ίδιο δρόμο. Άλλωστε με σειρά εμπρηστικών δηλώσεων Τούρκοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά.

Πρωτοφανείς ήταν οι δηλώσεις χθες του Χουλουσί Ακάρ που έκανε νέες εμπρηστικές αναφορές στην χώρα μας, υπενθυμίζοντας το 1922 και λέγοντας μεταξύ άλλων «διαβάστε την ιστορία, θυμηθείτε. Αν σκέφτεστε κάτι τέτοιο, λέμε: “Μην ξεχάσετε να κολυμπήσετε”». Μάλιστα άνοιξε εκ νέου θέμα αποστρατικοποίησης νησιών, αναφέροντας παράλληλα «το πολεμικό ναυτικό και η πολεμική Αεροπορία μας έχουν λάβει σαφείς οδηγίες σχετικά. Αποκλείεται να δείξουμε κατανόηση και να κάνουμε υποχωρήσεις σε αυτό το θέμα. Ανεξάρτητα από το ποιος είναι πίσω τους, είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο, ακόμη κι αν χρειαστεί να πεθάνουμε ή να γίνουμε μάρτυρες».

Με την Αθήνα να δίνει ηχηρή απάντηση σε αυτό το άνευ προηγούμενου ρητορικό παραλήρημα της τουρκικής πλευράς. Η Ελλάδα είναι έτοιμη να υπερασπιστεί την επικράτειά της, την κυριαρχία της, τα κυριαρχικά της δικαιώματα, την ύπαρξή της, με όλα τα νόμιμα διαθέσιμα μέσα σημείωσε εμφατικά ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Η διπλωματική «φαρέτρα» της Αθήνας

Με μια εκστρατεία ενημέρωσης εταίρων και συμμάχων απαντά η Αθήνα στις τουρκικές κινήσεις, εκπέμποντας μήνυμα εγρήγορσης και μηδενικής ανοχής στην αμφισβήτηση της εθνικής μας κυριαρχίας.

Ο πρωθυπουργός θα ενημερώσει αύριο στην άτυπη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τους ηγέτες της Ε.Ε. για τις τελευταίες εξελίξεις και την κλιμάκωση της ακραίας ρητορικής της τουρκικής ηγεσίας. Θα αναφερθεί στην πρόσφατη συμφωνία της Άγκυρας με την κυβέρνηση της Τρίπολης και το άκυρο τουρκολιβυκό μνημόνιο, υπογραμμίζοντας τους κινδύνους της συμπεριφοράς της Άγκυρας για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή, σε μια κρίσιμη συγκυρία.

Αυτό που τονίζεται από την ελληνική πλευρά είναι πως ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε πως αναθεωρητικά όνειρα δεν βρίσκουν υποστηρικτές στην διεθνή σκηνή. Και επισημαίνεται ιδιαίτερα ο σταθεροποιητικός ρόλος της χώρας μας στην περιοχή, τη στιγμή που η γειτονική χώρα ανοίγει το ένα μέτωπο μετά το άλλο στην Ανατολική Μεσόγειο

Με την Άγκυρα να κάνει διαρκώς βήματα κλιμάκωσης της έντασης η Αθήνα παρακολουθεί τις κινήσεις αυτές και προετοιμάζει παράλληλα την απάντησή της. Αναφορικά με το τουρκολιβυκό μνημόνιο η εκτίμηση είναι πως σε αυτή τη φάση οι Τούρκοι τεστάρουν τα νερά, όσο και αν η Λιβύη είναι κρίσιμη περιοχή για τις ευρύτερες επιδιώξεις της Άγκυρας. Πολλά πάντως θα κριθούν και από την επίσκεψη που ετοιμάζεται να κάνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην αφρικανική χώρα το Νοέμβριο.

Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα βρίσκεται σε εγρήγορση, προκειμένου να αναδείξει σε όλα τα διεθνή fora το κρεσέντο προκλήσεων της Άγκυρας. Να σημειωθεί πως ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Νίκος Δένδιας προχώρησε σε ένα γύρο ενημερώσεων των πρέσβεων των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ την Κυριακή θα μεταβεί στο Κάιρο για να συναντηθεί με τον Αιγύπτιο ομόλογο του.