Τσακλόγλου στο ethnos.gr: Τι αλλάζει για ασφαλισμένους με οφειλές και συνταξιούχους που εργάζονται

Διπλή ευνοϊκή παρέμβαση για τους συνταξιούχους που εργάζονται αλλά και τους ασφαλισμένους με οφειλές άνω των 20.000 ευρώ έρχεται το επόμενο διάστημα. Το πλαίσιο των νέων ρυθμίσεων σκιαγραφεί σε συνέντευξη του στο ethnos.gr ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου.

Όσον αφορά στις συντάξεις υπογραμμίζει πως το 2024 έρχεται και νέα αύξηση, που πιθανότατα θα βρίσκεται στην περιοχή του 3,4%-3,5%. Μάλιστα σημειώνει πως για τους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά υπάρχει και φέτος η πρόθεση χορήγησης έκτακτου βοηθήματος, πάντα βεβαίως σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές δυνατότητες της οικονομίας.

Παράλληλα ο κ. Τσακλόγλου αναφέρεται στη λειτουργία του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), επισημαίνοντας πως ήδη έχουν δημιουργηθεί πάνω από 210.000 «ατομικοί κουμπαράδες» νέων ασφαλισμένων με εισφορές συνολικής αξίας περίπου €50 εκατομμυρίων. «Έως το τέλος του έτους αναμένεται να οριστεί θεματοφύλακας, να ξεκινήσει η λειτουργία της Επενδυτικής Επιτροπής και να καθοριστεί η στρατηγική της κατανομής των επενδύσεων του Ταμείου» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Τέλος ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης αναφέρεται στους βασικούς στόχους της νέας τετραετίας, εστιάζοντας μεταξύ άλλων στην αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ και του κατώτατου μισθού στα 950. Αλλά και «σε ένα ισχυρό, συμπεριληπτικό και αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος που θα αμβλύνει τις ανισότητες με μόνιμα μέτρα στήριξης της μεσαίας τάξης και, ιδίως, των πιο αδύναμων, αλλά και με στοχευμένες πρωτοβουλίες που θα απαντούν σε έκτακτες δυσκολίες, όποτε αυτό είναι αναγκαίο» όπως υπογραμμίζει.

Στα σκαριά είναι μια νέα ρύθμιση για τους συνταξιούχους που εργάζονται και οι οποίοι αυτή τη στιγμή έχουν ένα «πέναλτι» στη σύνταξη τους 30%. Τι θα προβλέπει η νέα ρύθμιση και πότε θα ψηφιστεί;

Κυρία Κοκκαλιάρη, ας δούμε πρώτα τι ισχύει σήμερα. Ένας συνταξιούχος είτε δουλεύει μία ημέρα το μήνα είτε είναι πλήρως απασχολούμενος, βλέπει τη σύνταξή του να μειώνεται κατά 30% - κάτι πασιφανώς άδικο. Γι’ αυτό το λόγο επιδιώκουμε την αλλαγή της αρχιτεκτονικής του συστήματος παρακράτησης της σύνταξης στους εργαζομένους συνταξιούχους και εξετάζουμε εναλλακτικά, κατά το δυνατόν δημοσιονομικά ουδέτερα, σενάρια, ώστε να μη μειωθούν τα έσοδα του e-ΕΦΚΑ.

Όσοι συνταξιούχοι επιθυμούν να εργάζονται δεν θα βλέπουν πλέον τη σύνταξή τους μειωμένη κατά 30%. Σκοπός του μέτρου που θα ψηφιστεί το φθινόπωρο στη Βουλή, είναι η σύνταξη του απασχολούμενου συνταξιούχου να παραμένει ακέραιη και ταυτόχρονα θα εισαχθεί μια μικρή παρακράτηση υπέρ του e-ΕΦΚΑ στην πρόσθετη αμοιβή του από μισθωτή εργασία ή/και αυτοαπασχόληση. Πιθανότατα, η παρακράτηση αυτή θα γίνεται μέχρις ενός συγκεκριμένου ποσού. Το μέτρο αυτό θα ενθαρρύνει την απασχόληση των συνταξιούχων – κάτι που θα βελτιώσει τόσο το τρέχον βιοτικό τους επίπεδο, όσο και το μελλοντικό, μέσω των αντιστοίχων αυξήσεων στη σύνταξή τους.

Η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα πιο ευνοϊκό πλαίσιο για τους ασφαλισμένους, που έχουν οφειλές άνω των 20.000 ευρώ (ή άνω των 6.000 ευρώ στον ΟΓΑ) και θέλουν να βγουν στη σύνταξη. Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες αυτού του σχεδίου;

Καταρχάς να διευκρινίσουμε πως η ρύθμιση αυτή θα αφορά αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες -για τους μισθωτούς δεν υπάρχει αντίστοιχο ζήτημα- οι οποίοι στερούνται του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος λόγω χρεών στον e-ΕΦΚΑ. Με το σημερινό καθεστώς, δυνατότητα έκδοσης σύνταξης παρέχεται στους αυτοαπασχολούμενους που θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης και δεν έχουν οφειλές ασφαλιστικών εισφορών προς τον e-ΕΦΚΑ που να υπερβαίνουν τις €20.000 (ή €6.000 για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ). Αναζητούμε μια δίκαιη λύση που θα δίνει διέξοδο σε όσους από αυτούς τους συμπολίτες μας οι οποίοι πραγματικά δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν, ώστε να μπορέσουν να απολαύσουν στο τέλος της ζωής τους, τη σύνταξη που δικαιούνται. Στο σχέδιο που επεξεργαζόμαστε, αφού γίνει αυστηρός έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και διαπιστωθεί αδυναμία πληρωμής, θα δίνεται η δυνατότητα έκδοσης σύνταξης και για οφειλές άνω των €20.000 (ή €6.000 για αγρότες) ως εξής: (i) με παρακράτηση όλου του ποσού σύνταξης για το ποσό της οφειλής που υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ μέχρι ένα συγκεκριμένο όριο που θα καθοριστεί, που σημαίνει ότι ο οφειλέτης συνταξιούχος θα έχει μεν δικαίωμα σύνταξης αλλά θα παρακρατείται το σύνολό της μέχρι το χρέος του να πέσει κάτω από το όριο των 20.000 ευρώ, και, (ii) με συμψηφισμό της εναπομένουσας οφειλής κάτω των 20.000 ευρώ με τμήμα της σύνταξης, σε 60 δόσεις, όπως ισχύει σήμερα.

Φέτος μετά από 12 χρόνια ξεπάγωσαν οι συντάξεις και δόθηκε μια αύξηση της τάξης του 7.75%. Την επόμενη χρονιά σε ποιο ύψος αναμένεται να κυμανθεί η αύξηση στις συντάξεις και τι θα γίνει με τους συνταξιούχους που έχουν προσωπική διαφορά ;

Πράγματι, φέτος για πρώτη φορά ύστερα από δώδεκα χρόνια αυξήθηκαν οι συντάξεις οριζόντια κατά 7,75% για όλους του συνταξιούχους χωρίς προσωπική διαφορά, ενώ υπήρχε και μέριμνα για όσους είχαν προσωπική διαφορά με τη χορήγηση προς αυτούς έκτακτου βοηθήματος. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το ετήσιο ποσοστό αύξησης των κύριων συντάξεων ισούται με το ήμισυ του αθροίσματος του ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ και του ποσοστού μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της προηγούμενης χρονιάς. Είναι ακόμα νωρίς για να κάνουμε ακριβείς προβλέψεις του ποσοστού αύξησης της ερχόμενης χρονιάς. Κατά την εκτίμησή μου και με δεδομένο ότι ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει αισθητά, η αύξηση των συντάξεων μάλλον θα βρίσκεται στην περιοχή του 3,4%-3,5%.

Σε ό,τι αφορά τους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά, υπάρχει και φέτος η πρόθεση χορήγησης έκτακτου βοηθήματος, όπως εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης στη Βουλή – πάντα, βεβαίως, σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές δυνατότητες της οικονομίας μας. Να τονίσω σε αυτό το σημείο ότι η ένταση του ζητήματος της προσωπικής διαφοράς μειώνεται με τον χρόνο, καθώς όσο αυξάνονται οι συντάξεις τόσο μειώνονται οι προσωπικές διαφορές. Ήδη, η προσωπική διαφορά έχει μηδενιστεί για πάνω από το ένα τέταρτο των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά.

Από την έναρξη της λειτουργίας του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) μέχρι τώρα πόσοι «ατομικοί κουμπαράδες» έχουν δημιουργηθεί για τους νέους ασφαλισμένους; Τι συντάξεις θα πάρουν όσοι υπάγονται στο νέο σύστημα ;

Η δημιουργία του ΤΕΚΑ είναι μια μεταρρύθμιση κομβικής σημασίας, της οποίας το θετικό αποτύπωμα εκτείνεται σε βάθος χρόνου. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση που αμβλύνει τις επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης στο ασφαλιστικό μας σύστημα, δημιουργεί κεφάλαια που θα επενδύονται και στην εγχώρια οικονομία συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, έχει προσδοκώμενο ύψος επικουρικής σύνταξης υψηλότερο αυτής του υφισταμένου συστήματος και δημιουργεί αντικίνητρα για ανασφάλιστη εργασία. Ο κάθε ασφαλισμένος γνωρίζει ανά πάσα στιγμή, μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής, το ποσό των σωρευμένων εισφορών του και αποδόσεων των επενδύσεών τους, στη βάση των οποίων θα υπολογιστεί η μελλοντική επικουρική του σύνταξη.

Ήδη έχουν δημιουργηθεί πάνω από 210.000 «ατομικοί κουμπαράδες» νέων ασφαλισμένων με εισφορές συνολικής αξίας περίπου €50 εκατομμυρίων. Έως το τέλος του έτους αναμένεται να οριστεί θεματοφύλακας, να ξεκινήσει η λειτουργία της Επενδυτικής Επιτροπής και να καθοριστεί η στρατηγική της κατανομής των επενδύσεων του Ταμείου.

Το ασφαλιστικό σύστημα έχει πια «νοικοκυρευτεί» ή ελλοχεύει ο κίνδυνος να ανοίξει εκ νέου η συζήτηση για αυξήσεις στα όρια ηλικίας και άλλες παρεμβάσεις;

Η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών, που έχει επίπτωση τόσο στα συνταξιοδοτικά συστήματα όσο και στην οικονομική ανάπτυξη. Με τον δείκτη γονιμότητας να έχει πέσει πολύ κάτω από τα 2,1 παιδιά ανά γυναίκα – όριο που απαιτείται ώστε να παραμείνει σταθερός ο πληθυσμός, εξαιρουμένης της διεθνούς μετανάστευσης - και με το προσδόκιμο ζωής να αυξάνεται σχεδόν δύο έτη ανά δεκαετία, η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζόμενους αυξάνει με ταχείς ρυθμούς. Στα διανεμητικά συνταξιοδοτικά συστήματα, όπου οι συντάξεις των συνταξιούχων πληρώνονται από τις εισφορές των εργαζομένων, οι επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης είναι προφανείς. Τα συστήματα αυτά δουλεύουν καλά όταν έχουμε πολλούς εργαζόμενους και λίγους συνταξιούχους. Όταν η αναλογία αντιστρέφεται τότε, αν οι κανόνες δεν τροποποιηθούν, το σύστημα καθίσταται μη βιώσιμο και δυσανάλογο μεγάλο βάρος μεταφέρεται στις νεότερες γενιές.

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες μελέτες, αν οι ήδη ψηφισμένοι κανόνες τηρηθούν, τότε το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι βιώσιμο. Ένα από τα μέτρα που έχουν υιοθετήσει πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης στο συνταξιοδοτικό σύστημα είναι ο αυτόματος μηχανισμός αναπροσαρμογής των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στη βάση του προσδόκιμου ζωής. Με δεδομένο όμως ότι το 2013 – λίγο μετά την ψήφιση του νόμου που συνέδεε τα όρια συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο της επιβίωσης - αυξήθηκε στη χώρα μας το όριο συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη, δεν προβλέπεται ενεργοποίηση του αυτόματου μηχανισμού στο άμεσο μέλλον. Αναμφίβολα, κάποια στιγμή όλες ανεξαιρέτως οι χώρες θα προβούν σε μια τέτοια κίνηση, αν δεν καταφέρουν να αναστρέψουν τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού τους.

Η κυβέρνηση πήρε στις πρόσφατες εκλογές μια ισχυρή εντολή να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Ποιες θεωρείτε πως θα είναι οι βασικές προκλήσεις της νέας τετραετίας;

Οι πολίτες έδειξαν με την ψήφο τους ότι εμπιστεύονται την αυτοδύναμη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία ξεπέρασε διαδοχικές εξωγενείς κρίσεις (πανδημία, ενεργειακή κρίση, ελληνοτουρκικά και μεταναστευτικές ροές), παρέμεινε προσηλωμένη στο μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα και έδωσε βάση στην οικονομική ανάπτυξη με κοινωνικό πρόσημο.

Οι βασικοί στόχοι της νέας τετραετίας είναι ο περαιτέρω μετασχηματισμός του παραγωγικού μας μοντέλου που θα στηριχθεί στο δίπολο δημοσιονομική ισορροπία και ανάπτυξη. Οι στόχοι μας είναι σαφείς: ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έως το τέλος του έτους, λογικά πρωτογενή πλεονάσματα στο πλαίσιο του νέου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, αύξηση του ποσοστού των επενδύσεων και των εξαγωγών στο ΑΕΠ, προσέλκυση ξένων επενδύσεων, δημιουργία πολλών ποιοτικών θέσεων εργασίας, περαιτέρω μείωση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και σημαντική υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας. Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένουμε αύξηση της παραγωγικότητας, ώστε στο τέλος της τετραετίας ο μέσος μισθός να φτάσει στα 1.500 ευρώ και ο κατώτατος μισθός στα 950 ευρώ.

Και βέβαια, ένα ισχυρό, συμπεριληπτικό και αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος που θα αμβλύνει τις ανισότητες με μόνιμα μέτρα στήριξης της μεσαίας τάξης και, ιδίως, των πιο αδύναμων, αλλά και με στοχευμένες πρωτοβουλίες που θα απαντούν σε έκτακτες δυσκολίες, όποτε αυτό είναι αναγκαίο. Τα επόμενα χρόνια θα συρρεύσουν στη χώρα μας πολύ σημαντικοί κοινοτικοί πόροι (επιδοτήσεις και δάνεια) από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα διαθρωτικά ταμεία. Για να παραμείνει η χώρα σε τροχιά σύγκλισης με την ΕΕ και να καλυφθεί το χαμένο έδαφος της προηγούμενης δεκαετίας, απαιτείται, όχι μόνο, αποτελεσματική απορρόφηση αυτών των πόρων αλλά και διαρκής προσήλωση σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν την χώρα ελκυστικό προορισμό επενδύσεων και, τελικά, εργασίας και διαβίωσης.