Η νέα ελληνο-τουρκική κρίση ονομάζεται «Θαλάσσια Πάρκα» - Οι φωνές στην Τουρκία και η στάση Ερντογάν

Οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις βρίσκονται μπροστά σε νέα δοκιμασία, σύμφωνα με την Τουρκία, με το «Θαλάσσιο Πάρκο» στο Αιγαίο. Με «σημαιοφόρο» την τουρκική αξιωματική αντιπολίτευση, έπειτα το υπουργείο Εξωτερικών, το υπουργείο Άμυνας, τον εκπρόσωπο του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ και τέλος τα τουρκικά ΜΜΕ και την πολιτική ανάλυση από τις αρχές Απριλίου έχει σηκωθεί κουρνιαχτός στην Τουρκία κατά της Ελλάδας, προδικάζοντας ότι η νέα ελληνοτουρκική κρίση είναι προ των πυλών.

«Το Θαλάσσιο Πάρκο έχει πλέον προστεθεί στη μακροχρόνια ένταση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για περιοχές δικαιοδοσίας στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο», υποστηρίζει το φιλοκυβερνητικό κανάλι εθνικιστικών θέσεων Χαμπέρ Γκλομπάλ.

Το υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε δεν θα δεχτεί τετελεσμένα, το υπουργείο Άμυνας είναι σε επαγρύπνηση, ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ Ομέρ Τσελίκ δήλωσε σαφώς ότι η Τουρκία θα εμποδίσει την Ελλάδα να προχωρήσει στην υλοποίησή τους, και η «πατριωτική» πολιτική ανάλυση, συνεπικουρούμενη από τα φιλο-κυβερνητικά τουρκικά ΜΜΕ, προσπαθεί να ανακαλύψει άλλες, ύποπτες πτυχές της κίνησης της Ελλάδας.

«Βήμα του γείτονα που δηλητηριάζει τις θετικές σχέσεις», αναφέρει η εφημερίδα Σαμπάχ, επαναφέροντας στο προσκήνιο την «άτακτη» Ελλάδα, που δεν υπακούει στις προειδοποιήσεις της Τουρκίας.

Άλλοι ειρωνεύονται την περιβαλλοντική ευαισθησία της Αθήνας, εξηγώντας ότι στόχος της Ελλάδας είναι να εκμεταλλευτεί το «περιβάλλον» για να διεκδικήσει μόνιμα δικαιώματα σε διαφιλονικούμενες περιοχές στο Αιγαίο! Μέσα από αυτή την κίνηση, η Ελλάδα, κατά τον Οκάν Μουντερίσογλου της Σαμπάχ, διαγράφονται βαθύτερα ζητήματα συμφερόντων και δικαιωμάτων που εγείρουν ερωτήματα και ανησυχίες.

Στις εφημερίδες διαπιστώνεται μία τουρκική «ταραχή», που προκαλούν οι ελληνικές προθέσεις για τα θαλάσσια πάρκα. Στον Τύπο διατηρείται ένα προ-σεισμικό κλίμα έντασης, με τους «ειδικούς» να ορίζουν καθημερινά στα τηλεοπτικά δίκτυα της Τουρκίας μέχρι που φτάνει η δικαιοδοσία της Ελλάδας στο Αιγαίο και να προδιαθέτουν την κοινή γνώμη για τις ύπουλες προθέσεις της Αθήνας πίσω από το πάρκο.

Ο Ερντογάν σε ρόλο «πυροσβέστη»

Ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP, υποναύαρχος εν αποστρατεία Γιανκί Μπαγτζίογλου, που ήγειρε πρώτος το θέμα των θαλάσσιων πάρκων καλεί σε αφύπνιση την κυβέρνηση και σε έμπρακτη απάντηση προς την Ελλάδα.

Αν και όλα αυτά αποτελούν μέρος της «κατάρας» των ελληνοτουρκικών σχέσεων, οι προσπάθειες προσέγγισης δεν φαίνεται να επηρεάζονται. Ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται να παίζει ρόλο «πυροσβέστη» και να δείχνει ακόμη και προσμονή για τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την περαιτέρω εξομάλυνση. Το αν θέσει ο Ερντογάν ζήτημα θαλάσσιων πάρκων στον Μητσοτάκη, θα εξαρτηθεί από την πίεση που θα έχει δεχτεί ο Τούρκος πρόεδρος από το εσωτερικό του μέχρι τότε.

Η νέα εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν

Η ουδετερότητα και η αποχή από την υπερβολική εμπλοκή στις εξελίξεις φαίνεται να γίνονται η ουσία της νέας εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας.

Μετά τις τελευταίες γενικές εκλογές, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμπιστεύτηκε το τιμόνι της εξωτερικής πολιτικής στον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος υιοθετώντας μια πιο διπλωματική προσέγγιση, προσπαθεί να επεκτείνει τα όρια της διαμεσολάβησης σε διεθνείς κρίσεις, όπως στην Ουκρανία, την Αφρική, τη Γάζα. Μια πολιτική που θεωρείται, ωστόσο, από την κοινή γνώμη της Τουρκίας έως και παθητική ή αντιφατική όσο δεν διακόπτει όλους τους δεσμούς με το Ισραήλ (κυρίως οικονομικούς). Την ίδια στάση έχει επιδείξει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στο ζήτημα Ιράν-Ισραήλ.

Γιατί η Τουρκία κινείται ήπια εδώ κι ένα χρόνο;

Η ριζική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας ξεκίνησε πολύ πριν από την τρέχουσα κρίση στη Γάζα. Από το 2023, παρατηρείται μια εμφανής αλλαγή στον τόνο και την προσέγγιση του ίδιου του Τούρκου προέδρου στις διεθνείς σχέσεις. Πρώτη ορατή αλλαγή: Σταμάτησε μαχαίρι τα «Έι!». Απέναντι σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Ελλάδα και παντού. Ο Τούρκος πρόεδρος κατέβασε τους τόνους, λείανε τη γλώσσα του, ξέχασε πολλές βαριές κουβέντες που είχε πει κι άνοιξε την αγκαλιά του ακόμη και στους ‘ξεγραμμένους’ αντιπάλους στη Σ.Αραβία, τα ΗΑΕ και την Αίγυπτο.

Επιδόθηκε σε μία «ανταλλακτική» εξωτερική πολιτική, αλλά υπό ένα πιο εξορθολογισμένο πλαίσιο. Παράδειγμα η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, που μπορεί να καθυστέρησε, προσπαθώντας να επιτύχει μία δίκαιη ‘εξοπλιστική’ διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ, αλλά η επικύρωση ήρθε.

Η πρώτη επίσκεψη του Ερντογάν στο Ιράκ μετά από 13 χρόνια αποτελεί ένα ακόμα σημάδι της ήπιας πολιτικής. Η επίσκεψή του δεν φέρνει μόνο συμβολικά αποτελέσματα, αλλά αναδεικνύει και τη στρατηγική σκέψη πίσω από αυτήν. Εκτός από την υπογραφή σημαντικών συμφωνιών, όπως η Αναπτυξιακή Οδός, η πραγματική αποστολή του Ερντογάν είναι να λάβει την έγκριση της Βαγδάτης για επιχειρήσεις κατά του ΡΚΚ στα βόρεια της χώρας το καλοκαίρι, συνεργαζόμενος πλέον με τον ιρακινό στρατό.

Ο Τούρκος πρόεδρος κάνει πλέον deal. Δεν πολεμά όπως πριν.

Αναγκαία στροφή

Η γενεσιουργός αιτία της αλλαγής της εξωτερικής πολιτικής είναι αδιαμφισβήτητα τα οικονομικά προβλήματα. Ο Τούρκος πρόεδρος έκανε την ανάγκη φιλοτιμία με τις ΗΠΑ, συμφιλιώθηκε με τις χώρες του Κόλπου και την Αίγυπτο, έστειλε σήματα ειρήνης στη Συρία, επισκέφτηκε την Αθήνα και σταμάτησαν οι υπερπτήσεις στο Αιγαίο και αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις με το Ισραήλ μέχρι που η Γάζα ήρθε να ταρακουνήσει λίγο την ισορροπία.

Τότε η τουρκική κυβέρνηση είχε δύο επιλογές μπροστά της: είτε να επιστρέψει στα κλασικά αντανακλαστικά της εξωτερικής πολιτικής Ερντογάν, είτε να συνεχίσει την πορεία που είχε ήδη χαράξει. Προτίμησε το δεύτερο και ο Ερντογάν δεν επέστρεψε στη θυμική, επιθετική και αντιδραστική εξωτερική πολιτική.

«Επειδή δεν υπάρχει πλέον ένας κόσμος που να μπορεί να το ανεχθεί, ούτε η Τουρκία έχει την οικονομική και πολιτική δύναμη να το αντέξει», λέει ο Γιλντιράι Ογούρ στην εφημερίδα Καράρ.

Έτσι, το δόγμα Νταβούτογλου «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» τελικά έπειτα από περίπου 15 χρόνια κατάφερε να πάρει σάρκα και οστά.

Ωστόσο, απάντηση στο ερώτημα πόσο καιρό η κυβέρνηση μπορεί να διατηρήσει αυτή τη στάση και αν οι ψηφοφόροι, που έχουν συνηθίσει σε έναν διαφορετικό Ερντογάν, θα ικανοποιηθούν από αυτήν, δεν υπάρχει.