Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ: Ικανοποίηση στην Αθήνα για την εκλογή – Τι είναι και πως λειτουργεί

Την περίοδο 2025 – 2026 θα καταλάβει τη θέση του μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η Ελλάδα, μετά τη σημερινή ψηφοφορία. Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασαν την ικανοποίησή τους γι αυτή τη εξέλιξη. Εκτός της Ελλάδας, θέση στο ΣΑ του ΟΗΕ θα καταλάβουν η Δανία, ο Παναμάς, η Σομαλία και το Πακιστάν.

Τα πέντε μέλη του συμβουλίου που εξελέγησαν θα ξεκινήσουν τη θητεία τους την 1η Ιανουαρίου, αντικαθιστώντας εκείνα των οποίων η διετής θητεία λήγει στις 31 Δεκεμβρίου — Μοζαμβίκη, Ιαπωνία, Εκουαδόρ, Μάλτα και Ελβετία.

Και οι πέντε χώρες έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν στο Συμβούλιο Ασφαλείας - το Πακιστάν επτά φορές, ο Παναμάς πέντε φορές, η Δανία τέσσερις φορές, η Ελλάδα δύο φορές και η Σομαλία μία φορά.

Σακελλαροπούλου: «Διεθνής αναγνώριση»

«Η εκλογή της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025-26 αποτελεί διεθνή αναγνώριση του σταθεροποιητικού ρόλου της, καθώς και της προσήλωσής της στην ειρηνική επίλυση των διαφορών και στον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στη σημερινή, εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για τη διεθνή ασφάλεια, η πατρίδα μας θα συνεχίσει να πορεύεται με γνώμονα το διεθνές δίκαιο και τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ», σημειώνει σε δήλωσή της η Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Μητσοτάκης: Έχουμε πολλά να προσφέρουμε

«Η Ελλάδα υπηρετεί μια πολιτική αρχών ως προς την εξωτερική πολιτική και προφανώς όταν κάθεσαι στο τραπέζι του Συμβουλίου Ασφαλείας, πρέπει να λαμβάνεις και ορισμένες αποφάσεις οι οποίες δεν μπορούν πάντα να ικανοποιούν τους πάντες», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στην ΕΡΤ και επεσήμανε:

«Έχουμε, όμως, τις αρχές μας, τις προτεραιότητές μας, μια ξεκάθαρη στρατηγική. Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ. Δεν λέω ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική ετεροκαθορίζεται, αλλά οι συμμαχίες μας είναι απολύτως δεδομένες».

«Με αυτή την αίσθηση υπευθυνότητας και ως ένας παράγοντας που αναγνωρίζεται πια ως παράγων σταθερότητας σε μια περιοχή δύσκολη, νομίζω ότι η Ελλάδα έχει πολλά να προσφέρει στο Συμβούλιο Ασφαλείας», τόνισε ο πρωθυπουργός.

«Είμαστε υπερήφανοι για την εκλογή της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Είναι μια εθνική επιτυχία που αναγνωρίζει τον ρόλο της πατρίδας μας ως δύναμης σταθερότητας, με πίστη σε αρχές και αξίες, όπως η Δημοκρατία και το Διεθνές Δίκαιο», έγραψε σε ξεχωριστή του ανάρτηση στο Twitter ο κ. Μητσοτάκης.

Γεραπετρίτης: Η Ελλάδα στο επίκεντρο

Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1, σημείωσε πως «η Ελλάδα για τη διετία 2025-2026 καθίσταται συμπαραγωγός της διεθνούς πολιτικής. Βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, αυξάνει το γεωπολιτικό και το διπλωματικό της αποτύπωμα και καθίσταται μεταξύ των χωρών εκείνων, οι οποίες αποφασίζουν σε διεθνές επίπεδο για όλα τα κρίσιμα ζητήματα αιχμής».

«Θέλω ιδιαιτέρως, να τονίσω ότι σε μία συγκυρία κατά την οποία έχουμε στη γειτονιά μας δύο πολέμους, οι οποίοι μαίνονται με τεράστιες διαχυτικές συνέπειες, οι οποίες αγγίζουν και την Ελλάδα - το μεταναστευτικό, την οικονομία, την ασφάλεια των πλόων - αντιλαμβανόμαστε όλοι πόσο μεγάλη σημασία έχει η Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των δεκαπέντε χωρών, όπου άγονται όλα τα ζητήματα και λαμβάνονται οι μείζονες αποφάσεις σε επίπεδο Διεθνούς Δικαίου», συνέχισε ο ΥΠΕΞ και πρόσθεσε:

«Θα ήθελα επίσης να τονίσω ότι σε σχέση με την Ελλάδα, πλέον η χώρα μας θα μπορεί ως εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας να θέτει θέματα στην ημερήσια διάταξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου Ασφαλείας, τα οποία αφορούν κατ’ εξοχήν τα δικά μας ζητήματα. Να πω, για παράδειγμα, ότι μεταξύ των προτεραιοτήτων - όπως ακριβώς τα θέσαμε για να καταφέρουμε να πείσουμε τη συντριπτική πλειονότητα των κρατών, τα οποία υπερψήφισαν την ελληνική υποψηφιότητα - είναι η κλιματική κρίση, είναι η ασφάλεια, της ναυτιλίας, που έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς, είναι η ειρηνική επίλυση των διαφορών, είναι η προστασία των ευάλωτων γυναικών και παιδιών».

Καταλήγοντας, ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε: «Άρα, για την επόμενη διετία η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο του διπλωματικού ενδιαφέροντος. Η Ελλάδα θα βρίσκεται εκεί όπου λαμβάνονται οι μείζονες αποφάσεις. Και πλέον η Ελλάδα θα μπορεί να θέτει και στην ατζέντα, στο διεθνές προσκήνιο, στη διεθνή πολιτική, τα ζητήματα τα οποία την αφορούν».

Τι είναι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ασφάλειας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (αγγλικά: United Nations Security Council – UNSC) είναι ένα από τα έξι βασικά όργανα του ΟΗΕ, με αποστολή τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Επίσης, αποστολή του είναι η εισδοχή νέων μελών στον οργανισμό. Σε αντίθεση με την Γενική Συνέλευση έχει την εξουσία να αποφασίζει για σχετικά ζητήματα εκδίδοντας ψηφίσματα. Βάσει του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ όλα τα μέλη του ΟΗΕ συμφωνούν να εκτελούν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Συνεπώς οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές και εκτελεστές απ΄ όλα τα μέλη του Οργανισμού.

Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συγκροτείται από 15 μέλη εκ των οποίων τα πέντε είναι μόνιμα και τα δέκα είναι μη μόνιμα, με θητεία δύο ετών. Τα μόνιμα μέλη είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η Ρωσική Ομοσπονδία, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλική Δημοκρατία. Η Ελλάδα έχει υπάρξει άλλες δύο φορές μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, κατά τα διαστήματα 1952-1953 και 2005-2006.

Η λήψη αποφάσεων

Κάθε μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει δικαίωμα μίας ψήφου. Οι αποφάσεις για θέματα διαδικασίας λαμβάνονται με την καταφατική ψήφο εννέα τουλάχιστον μελών του. Για αποφάσεις που αφορούν θέματα ουσίας απαιτούνται επίσης εννέα καταφατικές ψήφοι στις οποίες όμως θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι ψήφοι των πέντε μονίμων μελών. Αυτός ο κανόνας λέγεται Ομοφωνία των Μεγάλων Δυνάμεων. Όταν όμως μία από τις Μεγάλες Δυνάμεις διαφωνήσει, η διαφωνία αυτή χαρακτηρίζεται ως «άσκηση βέτο». Όταν μία Μεγάλη Δύναμη δεν υποστηρίζει μια απόφαση έχει το δικαίωμα να απέχει από την ψηφοφορία αλλά η αποχή αυτή δεν χαρακτηρίζεται βέτο.

Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου Ασφαλείας

Γενικά το Συμβούλιο του ΟΗΕ διατηρεί το δικαίωμα να ερευνά κάθε διαφορά ή κατάσταση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένοπλη σύγκρουση δύο ή περισσοτέρων μελών του ΟΗΕ. Όταν γνωστοποιηθεί στο Συμβούλιο καταγγελία περί απειλής της ειρήνης, πρώτη του ενέργεια συνήθως είναι η σύσταση στις ενάντιες πλευρές (μέλη) για εξεύρεση επίλυσης με ειρηνικά μέσα, δηλαδή, η προσπάθεια επιτυχούς συμφωνίας. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί και να ορίσει ειδικούς αντιπροσώπους ή ακόμα και να ζητήσει από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ τις καλές του (παρεμβατικές) υπηρεσίες.