Εκλογές ΣΥΡΙΖΑ: Η δημοσκοπική πτώση, οι προκλήσεις του επόμενου προέδρου, το «φάντασμα Κασσελάκη» και τα προγνωστικά

Οι κάλπες που ανοίγουν σήμερα για την ανάδειξη του επόμενου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκουν το κόμμα μετέωρο. Η διάσπαση που προκάλεσε ο πρώην πρόεδρός του προκάλεσε τελικά την απώλεια της θέσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ωστόσο τα προβλήματα και οι προκλήσεις της επόμενης μέρας δεν περιορίζονται στο θεσμικό σκηνικό.

Σε κινούμενη άμμο ο ΣΥΡΙΖΑ

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ να κινείται σε μονοψήφια ποσοστά, με τους δημοσκόπους να παρατηρούν στοιχεία αποσύνθεσης της βάσης ψηφοφόρων του. Η συσπείρωσή του κυμαίνεται σε ποσοστά κάτω του 40%, σχεδόν το 25% των άλλοτε ψηφοφόρων του μετακινήθηκαν στην «γκρίζα ζώνη» και παρακολουθούν τις εξελίξεις στο πολιτικό σκηνικό. Παράλληλα υπολογίσιμες είναι οι αμφίπλευρες απώλειές του, καθώς 15% φαίνεται να έχει μετακινηθεί προς το ΠΑΣΟΚ και ακόμα ένα 15% προς σχηματισμούς που προέκυψαν από τις τάξεις του, με κύρια κερδισμένη την Πλεύση Ελευθερίας.

Οι εκτεταμένες μετακινήσεις είναι προφανές πως δεν οφείλονται στην ουσία της πρόσφατης αποχώρησης Κασσελάκη και των υποστηρικτών του, λένε οι ίδιοι δημοσκόποι, αλλά περισσότερο στα φαινόμενα ακραία πόλωσης και εσωστρέφειας που μετέδιδε ο ΣΥΡΙΖΑ επί μήνες. Η έλλειψη σαφούς πολιτικού λόγου και στίγματος, αλλά και οι ανελέητες εσωτερικές συγκρούσεις προκάλεσαν ακόμα περισσότερα τραύματα στην αξιοπιστία του κόμματος, με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του είτε να απομακρύνονται είτε να αναμένουν την νηνεμία και την κατάληξη των όλων διαδικασιών.

Τα παραπάνω δεδομένα δημιουργούν σοβαρότατες προκλήσεις για τον επόμενο πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Θα καταφέρει να επανασυσπειρώσει μεγάλο μέρος της βάσης του κόμματος; Θα πετύχει την ενότητα και την εσωκομματική ηρεμία; Θα παράξει πολιτικό λόγο και προτάσεις, που θα δείχνουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταυτότητα ξεχωριστή και «χρήσιμη» για την κοινωνία και όσους ευελπιστεί να εκπροσωπήσει; Θα κινηθεί αυτόνομα στο πολιτικό σκηνικό ή θα ακολουθήσει τις κοινοβουλευτικές εξελίξεις και θα περιοριστεί κοινωνικά στο πεδίο δράσης ενός μικρο-μεσαίου κόμματος; Θα κινηθεί προς την συνεργασία με άλλους σχηματισμούς του προοδευτικού χώρου ή θα επιλέξει την πλήρη πολιτική αυτονομία του;

Τι λένε οι υποψήφιοι

Στις παραπάνω ερωτήσεις οι τέσσερις βασικοί για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ δίνουν διαφορετικές απαντήσεις και ερμηνείες.

Ο Σωκράτης Φάμελλος, ανέφερε την Παρασκευή πως «την Κυριακή ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει restart και τη Δευτέρα επιστρέφουμε στη μοίρα μας. Γιατί η μοίρα μας είναι η κυβερνώσα Αριστερά». Στις κατά καιρούς τοποθετήσεις του φάνηκε πως αναπόσπαστο τμήμα του πολιτικού του σχεδίου περιστρέφεται γύρω από τα θετικά της κυβέρνησης του Τσίπρα, ως «οδηγό» για το πώς μπορεί να πρωταγωνιστήσει το κόμμα ξανά στο πολιτικό σκηνικό. Επιχείρησε, δε, να χτίσει το προφίλ του πιο ενωτικού υποψηφίου, αλλά και του πιο «κομματικού», που επιθυμεί παράλληλα να βρίσκεται σε διάλογο με άλλα όμορα κόμματα.

Ο Παύλος Πολάκης εξαρχής θέλησε να εμφανίσει την υποψηφιότητά του ως την πιο πολιτικά προωθητική. Κατέθεσε το δικό του προγραμματικό πλαίσιο, εστιασμένο κυρίως στα πεδία της διαπλοκής και της οικονομίας, ευελπιστώντας να πιάσει το νήμα της προμνημονιακής εποχής, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ μιλούσε για πιο επιθετική παρουσία του δημοσίου σε πυλώνες της οικονομίας και των θεσμών. Παράλληλα έκανε ένα προσεκτικό “rebranding” του εαυτού του: Έπαυσε τις εμπρηστικές αναρτήσεις προς τους αντιπάλους του στην προεδρία, αλλά και προς τους κυβερνώντες ή άλλα κόμματα, ενώ στο ντιμπέιτ επέλεξε να μην κινηθεί ενάντια στους συνυποψηφίους του, αρκούμενος να παρουσιάζει εαυτόν ως πολιτικό πρόσωπο με επεξεργασμένο και διεκδικητικό πλαίσιο.

Ο Νικόλας Φαραντούρης επιχείρησε στις τελευταίες του τοποθετήσεις να επιτεθεί σφόδρα στους δυο παραπάνω. «Φτάνει πια με τους ισορροπιστές που δεν λένε τίποτα για το μέλλον ή τους τσαμπουκάδες με τις ανέφικτες προτάσεις» είπε, χωρίς να κατονομάζει τους Φάμελλο και Πολάκη αντίστοιχα. Το βασικό του «ντεζαβαντάζ» αφορούσε τη θέση του στην ευρωβουλή, ενώ του καταλογίστηκε πως λόγω της προσχώρησής του στον ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2019, δεν διαθέτει πλούσια κομματική εμπειρία

Ο Απόστολος Γκλέτσος από την άλλη, φάνηκε αδύναμος να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας τόσο δύσκολης εκστρατείας και ανέτοιμος να μιλήσει για τα σύνθετα προβλήματα που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η παρουσία του εξαντλήθηκε στα λάθη ουσίας και επικοινωνίας που έκανε, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τα όσα είπε για τους μετανάστες και εκδιδόμενες γυναίκες.

Ποιος κουβαλάει το «φάντασμα» του Κασσελάκη;

Η μάχη για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ στο μεγαλύτερο μέρος της επισκιάστηκε από την ανελέητη μάχη μεταξύ της ηγεσίας του κόμματος και του Στέφανου Κασσελάκη. Ωστόσο οι τέσσερις υποψήφιοι δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο το επακόλουθο χαμηλό ενδιαφέρον για τις θέσεις τους. Αναγκάστηκαν να δικαιολογήσουν την στάση που είχαν όσο συμβάδιζαν με τον αποχωρήσαντα πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ.

Στο πεδίο αυτό την πιο δεινή θέση είχε εξαρχής ο Παύλος Πολάκης, οποίος παρείχε στον Στέφανο Κασσελάκη -τόσο πριν όσο και μετά την εκλογή του- την αμέριστη δημόσια στήριξή του. Ο ίδιος ο βουλευτής Χανίων πήρε μεταφορικά από το χέρι τον Στέφανο Κασσελάκη και τον πρόβαλε ως ιδανικό πρόσωπο για την προεδρία της Κουμουνδούρου πριν από 15 μήνες. Οι σχέσεις τους βέβαια πέρασαν ουκ ολίγες τρικυμίες και τελικά ο Παύλος Πολάκης έγειρε δημόσια την πλάστιγγα υπέρ της αποπομπής Κασσελάκη από την προεδρία, ενώ λίγο πριν το τελευταίο συνέδριο δημοσίευσε στοιχεία για offshore εταιρίες του. Ισχυρίστηκε, δε, πως ο Στέφανος Κασσελάκης τον κορόιδεψε, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα του «άγρυπνου ματιού της διαφάνειας» που είχε καλλιεργήσει για τον εαυτό του.

Αρκετοί στην Κουμουνδούρου θεωρούν πως ο Σωκράτης Φάμελλος κρατούσε ίσες αποστάσεις ανάμεσα στα εκατέρωθεν στρατόπεδα στην Κουμουνδούρου, ενώ θυμίζουν πως στο συνέδριο του Φεβρουαρίου μαζί με τους Νίκο Παππά και Γιώργο Τσίπρα έδωσε χείρα βοηθείας στον Στ. Κασσελάκη. Τις τελευταίες εβδομάδες επιχείρησε να εμφανίσει τη στάση του ως προέδρου της Κ.Ο. έναντι του Στέφανου Κασσελάκη ως απότοκο του ενδιαφέροντός του για «το καλό του κόμματος». Σε παρεμβάσεις του μάλιστα έλεγε πως αποφάσισε να κινηθεί εναντίον του όταν φάνηκε πως ο πρώην πρόεδρος κινείτο ευθέως προς την μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα «ΙΧ κόμμα», ενώ δεν έλειψαν και οι επιθέσεις στον Παύλο Πολάκη.

Στο ντιμπέιτ ο Σωκράτης Φάμελλος καταλόγισε στον βουλευτή Χανίων πως καταψήφισε στην Κεντρική Επιτροπή την πρόταση να αποτελεί κριτήριο για την κατάθεση υποψηφιότητας η προσκόμιση και δημοσιοποίηση του «πόθεν έσχες». Ο Παύλος Πολάκης σε παλαιότερες δηλώσεις του μάλιστα είχε πει μάλιστα πως «η μόνη προϋπόθεση για να κατέβει κάποιος υποψήφιος πρόεδρος [πρέπει να] είναι οι 30 υπογραφές από μέλη της κεντρικής επιτροπής και βουλευτές ευρωβουλευτές. Όλα τα υπόλοιπα θεωρώ ότι συμβάλλουν στην προσπάθεια κάποιων να το παίξουν θύματα και γι’ αυτό δεν το θέλω».

Τα κομματικά ΜΜΕ «αγκάθι» για τον επόμενο πρόεδρο

Οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης που κατέχει το ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται εδώ και καιρό σε κινητοποιήσεις, καθώς επί μήνες καθυστερεί η μισθοδοσία τους με αποτέλεσμα να τους οφείλονται δεδουλευμένα έως και τριών μηνών. Η οικονομική κατάστασή τους, όμως, είναι δεινή, καθώς, όπως ανέφερε σε άρθρο του ο διευθύνων σύμβουλος των εταιριών που διαχειρίζονται την Αυγή και τον 105,5 Στο Κόκκινο «ανεξάρτητα από το ποιες θα είναι οι αποφάσεις της νέας ηγεσίας του Κόμματος για το μέλλον των Μέσων Ενημέρωσης της Αριστεράς, οι υποχρεώσεις που συσσωρευθήκαν, κατά την περίοδο της Προεδρίας του Κασσελάκη - μόνο προς τους εργαζομένους, ανέρχονται στο ποσό ύψους 1.250.000 ευρώ (μαζί με το δώρο Χριστουγέννων)».

Τρεις εκ των υποψηφίων προέδρων, οι Σωκράτης Φάμελλος, Νικόλας Φαραντούρης και Απόστολος Γκλέτσος, έχουν τεθεί ανοικτά υπέρ της συνέχισης λειτουργίας τους, ενώ συνομίλησαν με τους εργαζόμενους που πραγματοποιούσαν συγκέντρωση στην ΕΡΤ πριν το ντιμπέιτ. Ο Παύλος Πολάκης από την άλλη δεν συνάντησε τους εκπροσώπους των εργαζομένων σε καμία αφορμή, οι οποίοι με τη σειρά τους εκφράζουν ανησυχία για το μέλλον των μέσων. Υπενθυμίζεται άλλωστε πως συνεργάτες του βουλευτή Χανίων, που στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές είχαν στελεχώσει το επιτελείο του Στέφανου Κασσελάκη, είχαν προκαλέσει αντιδράσεις καθώς μιλούσαν για επικείμενη «αποπαρασίτωση» των δύο μέσων.

Τα προγνωστικά

Οι δημοσκόποι δεν κάνουν εκτιμήσεις για τον νικητή των προεδρικών εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ την Κυριακή, εκτιμώντας μόνον ότι φαβορί πρέπει να θεωρούνται οι Φάμελλος και Πολάκης, και πως πιθανότατα θα χρειαστεί και δεύτερος γύρος την 1^η Δεκεμβρίου. Αποφεύγουν να μιλήσουν για το αποτέλεσμα, καθώς αυτή τη στιγμή ουδείς γνωρίζει τον συνολικό αριθμό αλλά και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά όσων πολιτών προσέλθουν στις κάλπες.

Σημειώνουν πάντως πως ο Σωκράτης Φάμελλος έχει στο πλευρό του το μεγαλύτερο μέρος των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στην περίπτωση που ψηφίσουν πολίτες εκτός ΣΥΡΙΖΑ, τότε θα αποκτήσει μεγαλύτερο προβάδισμα. Από την άλλη ο Παύλος Πολάκης πιθανόν να προσελκύσει μέλη και φίλους του κόμματος, που στήριζαν τον Στέφανο Κασσελάκη αλλά παρέμειναν στην Κουμουνδούρου και που επιθυμούν πιο επιθετική φρασεολογία απέναντι στους πολιτικούς αντιπάλους.

Αν η μάχη για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ οδεύσει σε δεύτερη αναμέτρηση, τότε κρίσιμη πρέπει να θεωρείται τόσο η στάση που θα κρατήσουν οι έτεροι δύο υποψήφιοι, Γκλέτσος και Φαραντούρης, αλλά και το τι θα πράξουν στελέχη που δεν συμμετέχουν δημόσια στην διαπάλη των υποψηφίων. Οι διαπραγματεύσεις αναμένονται, όπως συμβαίνει πάντα, σκληρές, όσο και σκληρή θα είναι και η καθημερινότητα όποιου εκλεγεί στην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.