Ενήλικοι στην αίθουσα: Οι αθέατες πτυχές του δύσκολου εξαμήνου του '15

Στην Κουμουνδούρου  -και όχι μόνο- πολλοί πιστεύουν ότι δεν αργεί η ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας θα μιλήσει ανοιχτά για το ταραχώδες επτάμηνο της πρώτης διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Για τη διαπραγμάτευση, τις παρεμβάσεις των δανειστών, τις πιέσεις των θεσμών, τις άγνωστες απαιτήσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τον ρόλο Βαρουφάκη στις συζητήσεις με ΕΕ και ΔΝΤ.

Η δε πρόσφατη δήλωσή του πως «ίσως κάποια στιγμή να αισθανθώ την ανάγκη να τοποθετηθώ με ονόματα και διευθύνσεις» μετατρέπει αυτή την αίσθηση σε βεβαιότητα πως στην κατάλληλη συγκυρία ο τέως πρωθυπουργός θα αποκαλύψει λεπτομέρειες για τη συγκλονιστική εκείνη περίοδο κατά την οποία η τύχη της χώρας κρεμόταν από μια λεπτή κλωστή. Με τον ίδιο να κατέχει, άλλωστε, τον κεντρικό και πρωταγωνιστικό ρόλο σε ό,τι αφορά τις καταιγιστικές εξελίξεις του ’15, που είχαν ως ζήτημα αιχμής την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Γιατί όμως ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει ακόμη ξετυλίξει αθέατες πτυχές του πρώτου επταμήνου του 2015; Γιατί δεν έχει παρουσιάσει τα γεγονότα δίνοντας τη δική του εκδοχή;

Οσοι τον γνωρίζουν λένε πως από τη στιγμή που η Ελλάδα πέρασε τον κάβο της χρεοκοπίας, κεντρικό μέλημα του Τσίπρα ήταν να δώσει νέα νομιμοποίηση στην κυβέρνησή του για να εφαρμόσει τη συμφωνία που έπειτα από «επώδυνους συμβιβασμούς» υπέγραψε με τους δανειστές. Εξηγούν πως εξ αυτού του λόγου και λόγω της διάσπασης του κόμματός του (Αριστερή Πλατφόρμα) η χώρα οδηγήθηκε εκ νέου σε εκλογές, με εντολή -όπως την εξέλαβαν ο Τσίπρας και το επιτελείο του- να απεγκλωβιστεί η Ελλάδα οριστικά από τα μνημόνια. Κάτι που, προσθέτουν, έγινε τον Αύγουστο του 2018 έπειτα από υποχωρήσεις και θυσίες που υπέστη ο ελληνικός λαός μέσα από την υλοποίηση των μέτρων του μνημονίου.

Αλήθειες 

Σε αυτό το κρίσιμο διάστημα, με τον Τσίπρα να έχει προσδιορίσει ως προσωπικό του στοίχημα την αποδέσμευση από τις μνημονιακές υποχρεώσεις με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες για την κοινωνία, το μόνο που δεν επιθυμούσε ήταν να «ξύσει πληγές» που ενδεχομένως να έφερναν την κυβέρνησή του σε αντιπαράθεση με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους θεσμούς. Διότι όπως υπαινίσσονται στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που γνωρίζουν τι είχε συμβεί το 2015, σε μεγάλο βαθμό οι «αλήθειες» του Τσίπρα συνδέονται με τη στάση που είχαν απέναντι στον ίδιο και την κυβέρνησή του άλλοι ηγέτες ή στην απειλητική διάθεση αξιωματούχων της Ευρωζώνης, όπως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος στο μεγαλύτερο κομμάτι της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ παρέμενε υπουργός Οικονομικών που καθόριζε και τις αποφάσεις του Eurogroup. Ηταν άλλωστε και ο εμπνευστής του Grexit.

Είναι γνωστό, επίσης, ότι και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, που προσφάτως παραδέχτηκε ότι στην αρχή της κρίσης τα μέτρα που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα είχαν ως στόχο τη διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών, ως επικεφαλής του Eurogroup βρισκόταν σε ευθύγραμμη συνεννόηση με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών. Υπήρχαν βεβαίως και εσωτερικοί παράγοντες που έβαζαν εμπόδια στον Τσίπρα, υποστηρίζουν συνομιλητές του που επί της παρούσης δεν θέλουν να ανοίξουν τα χαρτιά τους, περιμένοντας από τον ίδιο να παρουσιάσει τη διάσταση των γεγονότων όπως τα βίωσε και συνδιαμόρφωσε και ο ίδιος.

Ως εκ τούτου, η πρόσφατη παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα αναφορικά με τα όσα έλαβαν χώρα εκείνη τη δραματική περίοδο δεν έγινε χωρίς να δοθεί ένα ερέθισμα. Και τα ερεθίσματα ήταν πολλά και από διαφορετικές πλευρές, σημειώνουν συνομιλητές του, θυμίζοντας ότι η αναφορά του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ συμπίπτει με βομβαρδισμό πληροφοριών για την πρώτη κυβέρνη ση Τσίπρα του 2015.

Είτε μέσω της ταινίας του Κώστα Γαβρά «Adults in the Room», που βασίζεται στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, είτε μέσω της εν Αθήναις παρουσίασης του βιβλίου «Η τελευταία μπλόφα» (Βαρβιτσιώτη, Δενδρινού), που προκάλεσε ακόμη μία επίθεση του Γιάννη Στουρνάρα, με ισχυρισμούς ότι ζητήθηκε από τους Ρώσους να μας τυπώσουν δραχμές, είτε λόγω της συζήτησης που άνοιξε από το… παράθυρο στην Κουμουνδούρου για την ετοιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει το 2015… Κατά συνέπεια, πρόσωπα που βρίσκονται στον πυρήνα του στενού περιβάλλοντος του Αλέξη Τσίπρα θεωρούν ότι είναι αναπόφευκτη η παράθεση των γεγονότων από τον ίδιο τον πρωταγωνιστή τους, ενδεχομένως με τη συγγραφή ενός βιβλίου ή με την παρουσίασή τους σε μια μεγάλη τηλεοπτική του συνέντευξη, για να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα σε όλα τα κοινά και τα τμήματα της κοινωνίας.

Πάντως δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Αλέξης Τσίπρας υπονόησε (από την Πάτρα) ότι επιθυμεί να αναφερθεί στα γεγονότα της επίμαχης περιόδου. Δύο χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 2015, τον Ιούλιο του 2017, ο τότε πρωθυπουργός με συνέντευξή του στον «Guardian» είχε πει για τον Βαρουφάκη: «Ο Γιάνης προσπαθεί να ξαναγράψει ιστορία με άλλον τρόπο (...) Ισως έλθει η ώρα που θα ειπωθούν ορισμένες αλήθειες... Οταν φθάσαμε στο σημείο να διαβάσουμε αυτό που παρουσίασε ως σχέδιο Β’ ήταν τόσο ασαφές που δεν άξιζε τον κόπο ούτε να μιλήσουμε γι’ αυτό. Ηταν απλά πολύ αδύναμο και αναποτελεσματικό». Ομοίως, μόλις τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου στη ΔΕΘ, ο Αλέξης Τσίπρας, όταν ρωτήθηκε για την ταινία που είχε ως αφορμή την ιστορία Βαρουφάκη, είχε σχολιάσει για το βιβλίο του πρώην υπουργού Οικονομικών: «Το βιβλίο Βαρουφάκη αναφέρεται σε κρίσιμα γεγονότα με εγωκεντρική προσέγγιση. Το 30% όσων παρουσιάζει είναι πραγματικά γεγονότα, το 30% η δική του στρεβλή προσέγγιση σε αυτά και το 30% μυθοπλασία».

Ομως η «προειδοποίηση» Τσίπρα πως ενδεχομένως να νιώσει την ανάγκη να μιλήσει με ονόματα και διευθύνσεις για την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ οπωσδήποτε είχε αποδέκτες και στο εσωτερικό του κόμματός του. Ο τέως πρωθυπουργός έχει κάνει την αυτοκριτική του για τον Βαρουφάκη αρκετές φορές δημοσίως. Τον Ιανουάριο του 2019, άλλωστε, όταν η κυβέρνησή του κλονιζόταν από τις απειλές αποχώρησης των ΑΝΕΛ σε συνέντευξή του στο Open, o Αλέξης Τσίπρας ρωτήθηκε εάν έχει κάνει λάθη και απάντησε: «Δεν τα πήγα πολύ καλά στις επιλογές προσώπων, αλλά έχω πάρει τα μαθήματά μου»…

Επομένως, κατά τις πληροφορίες, ο τέως πρωθυπουργός αιφνιδιάστηκε ακούγοντας στελέχη του κόμματός του να αναφέρουν ως «λάθος» την επιλογή Βαρουφάκη ως υπουργού Οικονομικών, καθώς και ο ίδιος έχει αναγνωρίσει πως ήταν μια απόφαση που δεν του βγήκε. Συγχρόνως, όμως, λένε οι ίδιες πληροφορίες, τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και στελέχη του κόμματός του θεώρησαν ως άκαιρες παρεμβάσεις αναφορικά με την ετοιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας το 2015.

Αφενός διότι ο απολογισμός για την κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αφορά κυρίως τη δεύτερη περίοδο διακυβέρνησης, καθώς μεσολάβησαν εκλογές, και αφετέρου διότι κατά τη γνώμη τους άνοιξε μια συζήτηση που -ανεξάρτητα από την άποψη που εκφράζει το κάθε στέλεχος- προκαλεί εσωστρέφεια. Μάλιστα προβεβλημένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν πως η άποψη που διατυπώθηκε, ότι δηλαδή το κόμμα τους «εκβίασε» τις εξελίξεις, δεν είναι μόνο άστοχη σε πολιτικό επίπεδο αλλά και ανακριβής, δεδομένου ότι τις εξελίξεις επιχείρησε να δρομολογήσει η κυβέρνηση Σαμαρά επισπεύδοντας την προεδρική εκλογή. 

Η συζήτηση

Μεσούσης αυτής της συζήτησης, τις τελευταίες ημέρες δημιουργήθηκε ένα αρκετά «εύφλεκτο» κλίμα στην Κουμουνδούρου, με ορισμένα στελέχη να αναρωτιούνται γιατί θα πρέπει δημοσίως να ξεκινήσει μια συζήτηση για «λάθη» την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να κάνει άνοιγμα προς την κοινωνία και τα πρώτα βήματα της ανασυγκρότησής του.

«Δεν γίνεται την ώρα που ο Τσίπρας ξεκινάει την πορεία προς τον λαό να τον... κονταίνεις» αναφέρουν στελέχη στις μεταξύ τους συζητήσεις. Από την άλλη, δεν περνάει απαρατήρητη και μια διάθεση κριτικής προς τους επικριτές όσων προβαίνουν σε δημόσιες δηλώσεις, με τη διαπίστωση ότι συνασπίζονται εν όψει συνεδρίου. Στην Κουμουνδούρου διαπιστωμένα υπάρχουν στελέχη που κινούν τη διαδικασία του μετασχηματισμού με διαφορετικές ταχύτητες.

Οι μεν επιζητούν μια διεύρυνση χωρίς διαπιστευτήρια και κριτήρια ένταξης στον ΣΥΡΙΖΑ και οι δε θεωρούν ότι ακόμη και το άνοιγμα θα πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις. Τον τόνο, πάντως, τον δίνει ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος την ερχόμενη εβδομάδα συνεχίζει τις συναντήσεις του με τον λαό με τριήμερη περιοδεία στην Κρήτη. Στον ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονται ικανοποιημένοι από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας της ψηφιακής πλατφόρμας εγγραφής νέων μελών. Εως και την Πέμπτη είχαν εγγραφεί μάλιστα 10.000 νέα μέλη, δηλαδή ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ αύξησε τον αριθμό των μελών του κατά ένα τρίτο.