Αγωγός EastMed: Αύριο οι υπογραφές στην κίνηση-ματ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ

Στην Αθήνα θα βρίσκεται από αύριο (2/1) έως τις 4 Ιανουαρίου ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, προκειμένου να πέσουν οι υπογραφές για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMEd μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου.

Oπως κάνει γνωστό με ανακοίνωσή της η ισραηλινή πρεσβεία στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της παραμονής του ο πρωθυπουργός του Ισραήλ θα έχει διμερείς συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, με τους οποίους θα συζητήσει θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Επιπρόσθετα, σημειώνεται στην ίδια ανακοίνωση, ο κ. Νετανιάχου θα συμμετάσχει σε τριμερή σύνοδο με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, κ. Μητσοτάκη και τον Πρόεδρο της Κύπρου, κ. Αναστασιάδη, και θα ακολουθήσει η υπογραφή της Διακρατικής Συμφωνίας (IGA), Ισραήλ - Ελλάδας - Κύπρου για τον αγωγό East Med.

Ο Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε σχετικά με το μεγάλο έργο του αγωγού φυσικού αερίου: «O EastMed είναι ένα σχέδιο ειρήνης και συνεργασίας στη ΝΑ Μεσόγειο, σε μια περιοχή, δυστυχώς, διαχρονικά γνωστή για μια σειρά εντάσεων και συγκρούσεων. Είναι ένα σχέδιο που φέρνει πιο κοντά την Ελλάδα με την Κύπρο και το Ισραήλ. Ενα σχέδιο που στηρίζεται από την ΕΕ και συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια της ίδιας της Ευρώπης. Είναι, όμως, και ένα σχέδιο στο οποίο αποτυπώνεται - κατ'εξαίρεσιν ίσως- η συνέχεια της εξωτερικής και ενεργειακής πολιτικής της χώρας. Γι' αυτό και κάλεσα τους συναδέλφους Γιάννη Μανιάτη, Πάνο Σκουρλέτη και Γιώργο Σταθάκη να παραστούν στην μεθαυριανή τελετή για τον EastMed, καθώς συνέβαλαν και εκείνοι από την πλευρά να γίνει αυτό το σχέδιο πράξη. Με σοβαρότητα και εθνική ενότητα μπορούμε να χτίσουμε μια ισχυρή Ελλάδα».

Πριν από την υπογραφή της διακυβερνητικής συμφωνίας για τον EastMed, την ίδια μέρα, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μεσογείων 119, θα υπογραφεί το Προσύμφωνο μεταξύ της ΔΕΠΑ και της EnergeanOil&Gas, παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου.

Οπως επισημαίνει το ΥΠΕΝ, πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη διότι ανοίγει ο δρόμος για την υπογραφή της πρώτης εμπορικής συμφωνίας που θα δεσμεύει ποσότητες φυσικού αερίου για την υλοποίηση του αγωγού EastMed.Η ΔΕΠΑ θα μπορεί να αγοράζει ποσότητες φυσικού αερίου από την Energean Oil & Gas που δραστηριοποιείται στο Ισραήλ. Αυτές οι ποσότητες ανέρχονται περίπου στο 20% της αρχικής δυναμικότητας του δικτύου και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη των ισραηλινών αποθεμάτων φυσικού αερίου που βρίσκονται ή θα εντοπισθούν στην ΑΟΖ του Ισραήλ.

«Αυτή η συμφωνία αποτελεί απάντηση σε όσους θεωρούν το σχέδιοτου EastMed αισιόδοξο, καθώς δίνεται η προοπτική της εμπορικής υπόστασης και οικονομικής βιωσιμότητας στον αγωγό», τονίζει το ΥΠΕΝ.

Εξάλλου σε ενημερωτικό σημείωμα για το έργο το υπουργείο επισημαίνει τα εξής:

Ο αγωγός EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλα έργα της ευρύτερης περιοχής, αποτελεί σήμερα το πιο ώριμο έργο για την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη δημιουργία ενός ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέει τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατ. Μεσογείου και τις αγορές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ΝΑ Ευρώπης.

Τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, με εξαίρεση αυτά της Αιγύπτου, εκτιμάται ότι επαρκούν για την κάλυψη της εσωτερικής ζήτησης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ιορδανίας προσκείμενων αγορών επιτρέποντας την εξαγωγή περίπου 25 Bcm/έτος.

Το έργο EastMed αναγνωρίζεται, από το 2013, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), βάσει του κανονισμού της ΕΕ 347/2013 και στον πλέον πρόσφατο κατάλογο που δημοσιεύθηκε από την Ε. Επιτροπή στις 31 Οκτωβρίου 2019 συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon. Η αναγνώριση των Αγωγών EastMed και Ποσειδών ως Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς παρέχει πρόσβαση σε συν-χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή μελετών αλλά και μελλοντικά για έργα κατασκευής.

• Κατά την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. που ανήκει κατά 50% στη ΔΕΠΑ και κατά 50% στην Edison, με την υποστήριξη επιχορήγησης 2 εκατ. Euro από την ΕΕ, ολοκλήρωσε τις τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες (pre-FEED phase), επιβεβαιώνοντας ότι το Έργο του Αγωγού EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό, και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή.
• Τον Ιούνιο του 2018, το Έργο του Αγωγού EastMed έλαβε πρόσθετη συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα CEF (Connect Europe Facility) της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικού ποσού 34,5 εκ. Η σχετική συμφωνία επιχορήγησης μεταξύ της ΥΑΦΑ-ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει δραστηριότητες που σχετίζονται με την ολοκλήρωση της φάσης FEED (τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες καθώς και την Λεπτομερή Υποθαλάσσια Έρευνα (DMS) και την ωρίμανση του έργου σε επίπεδο λήψης Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID)
• Τον Σεπτέμβριο 2019, η INEA (θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπεύθυνο για το προαναφερόμενο πρόγραμμα συν-χρηματοδότησης), εκταμίευσε προπληρωμή ποσού 13,8 εκ. Euro προς άμεση υποστήριξη του Έργου. H επιχορήγηση του συνολικού ποσού, έως 34,5 εκ.Euro, υπόκειται σε αξιολόγηση της Ευρωπαϊκή Επιτροπής (INEA και άλλες συναρμόδιες διευθύνσεις) κατόπιν της ολοκλήρωσης των συν-χρηματοδοτούμενων δραστηριοτήτων.

Προκειμένου η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. να προχωρήσει στην επόμενη φάση ανάπτυξης του έργου, οι μέτοχοι της εταιρείας έχουν προσδιορίσει την ανάγκη να εφαρμοστεί μία ταχεία προσέγγιση αποσκοπώντας στην πλήρωση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για την λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID) εντός δύο-τριών ετών. Το κόστος αυτών των ενεργειών εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα περίπου 70 εκατομμύρια ευρώ. Εφόσον η τελική επενδυτική απόφαση ληφθεί το 2022 και ξεκινήσει αμέσως η κατασκευή του, το έργο εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως το 2025.

Τον Δεκέμβριο του 2018 ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Ιταλίας για τη σύναψη Διακυβερνητικής Συμφωνίας (IGA) για την υποστήριξη της υλοποίησης του έργου. Το κείμενο έλαβε τη σχετική έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Φεβρουάριο του 2019.

To θέμα του East Med συζητήθηκε όλους τους τελευταίους μήνες μεταξύ των υπουργών Ενέργειας, της Ελλάδας, κ. Κωστή Χατζηδάκη, του Ισραήλ, κ. Yuval Steinitz και της Κύπρου, Γιώργου Λακκοτρύπη. Ιδιαίτερα το ζήτημα συζητήθηκε στα τέλη Ιουλίου του 2019, στο Κάιρο, στο πλαίσιο του East Med Gas Forum, στις 7 Αυγούστου στη τριμερή συνάντηση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, παρουσία των ΗΠΑ στην Αθήνα, αλλά και στη διμερή συνάντηση μεταξύ των Κωστή Χατζηδάκη και Yuval Steinitz στις 10 Δεκεμβρίου 2019 στη Μαδρίτη. Σημειώνεται ότι λίγες ημέρες πριν αυτήν τη συνάντηση είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις Ερντογάν με τις οποίες αμφισβητούσε το δικαίωμα των χωρών να προχωρήσουν στην κατασκευή του αγωγού.

Στη συνέχεια υπήρξαν συνεννοήσεις μεταξύ του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, του κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου και του κ. Νίκου Αναστασιάδη και τελικώς αποφασίσθηκε η υπογραφή της συμφωνίας στις 2 Ιανουαρίου του 2020 στην Αθήνα.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου

Μήκος: 1.872 χλμ., εκ των οποίων 1.335 χλμ. περίπου υποθαλάσσιο τμήμα και 537 χλμ. περίπου χερσαίο. Αρχική Δυναμικότητα: 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΔΚΜ) φ.α. ετησίως. Επέκταση Δυναμικότητας: έως 20 ΔΚΜ φ.α. ετησίως. Προϋπολογισμός (για την αρχική δυναμικότητα): 5,2 δισ. ΕΥΡΩ.

Ο αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline («EastMed») αποσκοπεί στην απευθείας διασύνδεση των κοιτασμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας.

Εκτείνεται σε μήκος περίπου 1.900 χιλιομέτρων, με σχεδιαζόμενη δυναμικότητα 10 ΔΚΜ φ.α. ετησίως, ξεκινώντας από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο μέχρι το σημείο διασύνδεσης με τον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ. Το έργο αποτελείται από τα παρακάτω επιμέρους τμήματα:

• 165 χλμ., περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Λεκάνη της Λεβαντίνης μέχρι την Κύπρο.
• 732 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κύπρο έως την Κρήτη.
• 421 χλμ. περίπου Υποθαλάσσιου αγωγού από την Κρήτη μέχρι την Πελοπόννησο.
• 292 χλμ. περίπου για τη διάσχιση της Πελοπόννησο μέχρι τα παράλια του Πατραϊκού κόλπου
• 17 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού για τη διάσχιση του Πατραϊκού κόλπου.
• 245 χλμ. για τη διάσχιση της Δυτικής Ελλάδας μέχρι το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας.

Στο Φλωροβούνι προβλέπεται η διασύνδεσή του με τον υποθαλάσσιο αγωγού φ.α. Ελλάδας - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους 210 χλμ περίπου. Το κόστος κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ ανέρχεται σε 0.9 δισ. ΕΥΡΩ.

Από το καλοκαίρι του 2014, την ανάπτυξη του αγωγού EastMed έχει αναλάβει και διεκπεραιώνει η ελληνική εταιρεία «Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδος - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.», στην οποία συμμετέχουν ισοµερώς η ΔΕΠΑ και η Ιταλική EDISON.

Το κόστος του αγωγού Eastmed μέχρι την Ιταλία έχει υπολογισθεί σε περίπου 6 δισ. δολάρια. Ωστόσο, με τη συνεχή τεχνολογική εξέλιξη, η δυναμικότητα του αγωγού ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, μεταφέροντας με οικονομίες κλίμακας ποσότητες πέραν των 10 ΔΚΜ ετησίως του αρχικού σχεδιασμού του, γεγονός το οποίο θα αλλάξει άρδην την οικονομική δυναμική του έργου.