Η ελληνοτουρκική συμφιλίωση προχωράει καλά, αλλά όχι θεαματικά

Με θετικά αλλά χωρίς θεαματικά αποτελέσματα ολοκληρώθηκε ο δεύτερος γύρος του πολιτικού διαλόγου μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας στην Άγκυρα τη Δευτέρα 11 Μαρτίου. Η ελληνοτουρκική συμφιλίωση προχωράει και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να επισκεφθεί την Άγκυρα το Μάιο.

Σε αυτή τη φάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων η συγκυρία έχει σημασία: Η Άγκυρα χρειάζεται ευρωπαϊκές και δυτικές επενδύσεις για να σταθεροποιήσει την οικονομία της και να γίνει ξανά μία θελκτική πολιτικά, διπλωματικά και οικονομικά χώρα, επομένως μία λειτουργική σχέση με την Αθήνα αποτελεί το κατάλληλο μέσο αυτή τη στιγμή της ιστορίας.

Όπως αναφέρουν πηγές στο ethnos.gr, που παρακολούθησε από κοντά τη δεύτερη -μετά την 7η Δεκεμβρίου- διαβούλευση σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών, η συζήτηση είχε αποκλειστική κατεύθυνση τη συνέχιση της θετικής ατμόσφαιρας και της επισκόπησης των όσων συμφωνήθηκαν στην Αθήνα με το βλέμμα στραμμένο στην επίσκεψη Μητσοτάκη στην Τουρκία τον Μάιο, χωρίς να αγγιχτεί -ούτε τώρα- η βαριά ατζέντα.

Παρότι στην αποτίμηση της συνάντησης Παπαδοπούλου-Ακτσαπάρ ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Οντζού Κετσελί αποκάλυψε (;) ότι συζητήθηκαν και θέματα Αιγαίου, όπως και μειονοτήτων, δηλαδή θέματα βαριάς ατζέντας. Η διατύπωσή του, ωστόσο, μάλλον φαίνεται ότι ήταν αυτό που έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε «τυπική», αν λάβει κανείς υπόψη ότι η αναφορά του δεν περιείχε ούτε λεπτομέρειες, ούτε υπογράμμιση κατά την εκφορά του λόγου του, ούτε υπήρξε καμία συνέχεια με υπόνοιες Τούρκων κρατικών αξιωματούχων τις επόμενες ημέρες (όχι ότι αναμενόταν βέβαια κάτι τέτοιο για αυτά τα θέματα). Ήταν ωστόσο αρκετή η αναφορά αυτή να δημιουργήσει προς στιγμήν κάποιες υποψίες στα ελληνικά δημοσιογραφικά πηγαδάκια, που είχαν άλλη ενημέρωση για το τι διεμήφθη στη συνάντηση, και να την τοποθετήσουν έστω σε μία άκρη του μυαλού...

Νωρίς ακόμη για τις καυτές πατάτες

Η συνάντηση της υφυπουργού Εξωτερικών, Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, και του Τούρκου ομολόγου της, Μπουράκ Ακτσαπάρ, κράτησε περισσότερο από 2 ώρες, χωρίς έπειτα δηλώσεις, αλλά με την έκδοση μόνο ενός κοινού ανακοινωθέντος, για να μην δυναμιτίσουν οι όποιες λέξεις -σύμφωνα με τις πηγές- το θετικό κλίμα που επιδιώκεται να εμπεδωθεί.

Η συζήτηση Παπαδοπούλου-Ακτσαπάρ, εκτός από τα διμερή, περιλάμβανε επίσης περιφερειακά και διεθνή θέματα, όπου διαφάνηκε ένας έντονος προβληματισμός της Άγκυρας για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και πώς θα επηρεάσουν τις ευρύτερες ισορροπίες στην περιοχή.

Η πολύωρη συνάντηση στην τουρκική πρωτεύουσα περιλάμβανε μία λεπτομερή συζήτηση γύρω από μία σειρά θεμάτων, κυρίως χαμηλής πολιτικής. Αθήνα και Άγκυρα φέρεται να εκτίμησαν και πάλι πως είναι πολύ νωρίς ακόμη να τεθούν στο τραπέζι ζητήματα που αφορούν την ΑΟΖ, την υφαλοκρηπίδα κ.ο.κ. Αυτά τα ζητήματα, όπως και η επανάληψη των διερευνητικών επαφών, θα ξανατεθούν στο τραπέζι, όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, όπως τόνιζαν οι πηγές στο ethnos.gr.

Μετά το Πάσχα η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα

Όσον αφορά τα διμερή θέματα, πηγές αναφέρουν ότι Παπαδοπούλου και Ακτσαπάρ έκαναν καταρχάς μία πρώτη συζήτηση σχετικά με την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα το Μάιο, χωρίς, ωστόσο, να ορίσουν οι ίδιοι την ακριβή ημερομηνία, που είναι δουλειά των επιτελείων των ηγεσιών. Εκτιμάται πάντως ότι θα είναι η αμέσως επόμενη εβδομάδα μετά το Πάσχα. Η πρώτη συζήτηση που έγινε στην Άγκυρα αφορούσε κυρίως την προετοιμασία για την υπογραφή τον Μάιο ορισμένων από τις συμφωνίες που συζητήθηκαν στην Αθήνα σε επίπεδο μεταναστευτικής, οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας.

Θέμα navtex από την ελληνική πλευρά

H συζήτηση για τα διμερή θέματα αφορούσε κυρίως καθημερινά προβλήματα, όπως π.χ. οι navtex και ό,τι άλλο εν γένει μπορεί να προκαλεί ένταση. Κι οι δύο πλευρές έθεσαν υπόψη της άλλης τα τρέχοντα ζητήματα, που μπορεί να προκαλέσουν τριβές, με τις αντιρρήσεις ωστόσο να εκφράζονται σε διαφορετικό και πιο χαμηλό πλέον τόνο.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ελληνική πλευρά έθεσε συγκεκριμένα υπόψη της τουρκικής το θέμα των πρόσφατων navtex της Τουρκίας σε Αιγαίο και Aνατ. Μεσόγειο, στο πλαίσιο της επισήμανσης ότι κάτι τέτοιο δεν συμβάλλει στο καλό κλίμα των τελευταίων μηνών.

Καταπολέμηση της μάστιγας των διακινητών

Το θέμα των διακινητών και της παράνομης μετανάστευσης στο Αιγαίο ήταν επίσης ένα από τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν στην Άγκυρα. Το «κυνήγι των διακινητών», στο οποίο έχει επιδοθεί τελευταίως η Τουρκία δεν γίνεται μόνο προς χάριν της εξομάλυνσης με την Ελλάδα, όπως τονίζεται, αλλά επειδή αντιμετωπίζει κι η ίδια πλέον σοβαρό πρόβλημα. H Άγκυρα εδώ και καιρό έχει αλλάξει ρότα στο μεταναστευτικό, καθώς η κοινωνία της πλέον δεν θέλει τους πρόσφυγες και η ίδια έχει αποφασίσει να σταματήσει να είναι ένας pull factor.

Άλλο θέμα επίσης που συζητήθηκε είναι κι η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος με τη συνεργασία των δύο χωρών.

Θέματα θρησκείας

Στο τραπέζι Παπαδοπούλου-Ακτσαπάρ τέθηκαν και θέματα θρησκείας, κυρίως όσον αφορά όμως την αποκατάσταση οθωμανικών μνημείων στην Ελλάδα, με την ελληνική πλευρά να επισείει αντίστοιχα την προσοχή στις ζημίες που αποκαλύπτονται ότι υφίσταται η Αγία Σοφία, μετά τη μετατροπή της σε τζαμί, καθώς και σε άλλα βυζαντινά μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς.

Από την τουρκική πλευρά εκτιμήθηκε πάντως ως θετικό βήμα η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να ανοίξει σε λατρεία το τέμενος Γενί Τζαμί στη Θεσσαλονίκη για την περίοδο του Μπαϊραμιού.

Ήρεμα νερά για πόσο;

Ο πολιτικός διάλογος που έχει ξεκινήσει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δείχνει -μέχρι στιγμής- να έχει θετικό πρόσημο, γιατί δεν αγγίζονται φυσικά οι «καυτές πατάτες».

«Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι σαν ένα ρυάκι, στο οποίο άλλοτε μπαίνει νερό, άλλοτε όχι. Δεν έχει θεαματικά αποτελέσματα κι ούτε θα έχει, αλλά πιθανότατα τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο θα κρατήσουν για μεγάλο διάστημα», εκτιμούν οι πηγές που μίλησαν στο ethnos.gr. Κι αυτό διότι οι καλές σχέσεις με την Ελλάδα, βοηθούν την Άγκυρα για την εξομάλυνση με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.

Η Τουρκία -στη δεδομένη χρονική συγκυρία- έχει επικεντρωθεί σε μία «επίμονη» -όπως δείχνουν οι κινήσεις της- στρατηγική με στόχο να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, για μία σειρά από πολιτικούς και οικονομικούς λόγους, γεγονός που λειτουργεί υπέρ των ελληνικών διπλωματικών επιδιώξεων.

Επόμενα βήματα στον ελληνοτουρκικό διάλογο

Στις 15 Απριλίου, επίσκεψη υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη στην Τουρκία για τη συνέχιση των συμφωνιών οικονομικού χαρακτήρα.

Στις 22 Απριλίου, συνάντηση για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Αθήνα.

Τον Μάιο, επίσημη επίσκεψη Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα. Έναν μήνα μετά, τον Ιούνιο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει συνάντηση στο Λευκό Οίκο με το Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν.