Τηλε-Σύνοδος για τα Δυτικά Βαλκάνια χωρίς λέξη για διεύρυνση

Ήταν να γίνει μια πανηγυρική Σύνοδος Κορυφής στο Ζάγκρεμπ για να «σφραγίσει» την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας και να «κλείσει το μάτι» και στα υπόλοιπα Δυτικά Βαλκάνια. Το πρώτο «πλήγμα» ωστόσο, ήρθε από την κρίση του κορονοϊού που μετέτρεψε τη Σύνοδο σε τηλεδιάσκεψη. Το τελειωτικό χτύπημα όμως έρχεται από το κείμενο που θα προκύψει, που ούτε καν τη λέξη «διεύρυνση» δεν αναφέρει.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ και οι ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων αναμένεται να επιβεβαιώσουν την ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής, καθώς και τη συνεχή δέσμευσή της για τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της. Η Σύνοδος θα συζητήσει επίσης την υποστήριξη και τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων στον αγώνα κατά του κορωνοϊού και των κοινωνικοοικονομικών συνεπειών του.

Της συνάντησης θα προεδρεύσει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ο οποίος, μαζί με την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, θα εκπροσωπήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ, θα παρευρεθεί επίσης στη σύνοδο κορυφής. Από τα κράτη της περιοχής θα συμμετέχουν οι Πρωθυπουργοί Αλβανίας, Βόρειας Μακεδονίας, Σερβίας, Βοσνίας, Κοσσυφοπεδίου και Μαυροβουνίου. Θα συμμετάσχουν επίσης εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας.

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να εγκρίνουν μια κοινή δήλωση, με την οποία οι εταίροι των Δυτικών θα κληθούν να ευθυγραμμιστούν. Σύμφωνα με κοινοτικό αξιωματούχο που ενημέρωσε τον Τύπο στις Βρυξέλλες, «η Σύνοδος Κορυφής θα είναι μια ευκαιρία για τους ηγέτες να επιβεβαιώσουν τη σαφή υποστήριξή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής. Θα είναι εξίσου μια ευκαιρία για τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων να ευθυγραμμιστούν με αυτήν την προοπτική και τη διαδικασία μεταρρυθμίσεων που τη συνοδεύει ως σαφή στρατηγική επιλογή τους. Η αξιοπιστία αυτής της δέσμευσης εξαρτάται επίσης από τη σαφή δημόσια επικοινωνία και την εφαρμογή των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων».

Ωστόσο, στο κείμενο δεν θα υπάρξει λέξη για τη διεύρυνση. Κι αυτό γιατί καταρχάς, αν η ΕΕ διοργάνωνε μια Σύνοδο διεύρυνσης θα έπρεπε να καλέσει και την Τουρκία –κάτι που σε αυτήν τη φάση κανείς δεν θέλει. Κι επίσης, η αλήθεια είναι ότι η κρίση του κορονοϊού έχει μειώσει το ενδιαφέρον για τη διεύρυνση –παρόλο που ο αξιωματούχος επιβεβαίωσε ότι η διαδικασία συνεχίζεται.

«Στις 26 Μαρτίου 2020, μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ενέκριναν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Στη Σύνοδο δε θα συζητηθεί η διαδικασία διεύρυνσης και σταθεροποίησης. Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων αναμένεται να εγκρίνει συμπεράσματα σχετικά με τη διαδικασία διεύρυνσης και σταθεροποίησης και σύνδεσης τον Ιούνιο», ήταν η επίσημη απάντηση του αξιωματούχου.

Σε σχέση με την κρίση του κορονοϊού, η ΕΕ έχει ήδη επιβεβαιώσει την αλληλεγγύη της προς την περιοχή, κινητοποιώντας γρήγορα ένα σημαντικό χρηματοδοτικό πακέτο ύψους 3,3 δισεκατομμυρίων ευρώ και επιτρέποντας την προνομιακή πρόσβαση σε μέσα της ΕΕ, υπερβαίνοντας πολύ περισσότερα όσα έχει προσφέρει άλλος εταίρος στην περιοχή. Αυτό περιλαμβάνει άμεση υποστήριξη στον τομέα της υγείας, ιδίως μέσω της παροχής βασικών προμηθειών για τη σωτηρία ζωών και σημαντική υποστήριξη για τις ανάγκες κοινωνικής και οικονομικής ανάκαμψης των εταίρων μας, καθώς και ένα πακέτο μακροοικονομικής χρηματοδοτικής βοήθειας 750 εκατομμυρίων ευρώ και 1,7 δισεκατομμυρίων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, οι ηγέτες αναμένεται να τονίσουν ότι η τρέχουσα κρίση δεν πρέπει να παρακάμπτει την προσοχή από βασικές μεταρρυθμίσεις. Η ανάκαμψη από την τρέχουσα κρίση θα λειτουργήσει μόνο εάν οι εταίροι συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στις μεταρρυθμιστικές τους δεσμεύσεις και να παράγουν απτά αποτελέσματα στην. «Για τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων, η σύνοδος κορυφής είναι μια ακόμη ευκαιρία να επιβεβαιώσουν και πάλι τη δέσμευσή τους να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και να στηρίξουν τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές, παρά την εισαγωγή ειδικών και έκτακτων μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας, ενισχύοντας ταυτόχρονα την περιφερειακή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς, καθώς απαιτείται μεγαλύτερη εστίαση στο κράτος δικαίου, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και της δημόσιας διοίκησης», τόνισε.

Οι ηγέτες θα ασχοληθούν επίσης με το ζήτημα της παραπληροφόρησης και άλλων υβριδικών πράξεων που προέρχονται ιδίως από φορείς τρίτων κρατών οι οποίοι επιδιώκουν να υπονομεύσουν την ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής. Οι ηγέτες της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων θα αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, της ριζοσπαστικοποίησης και της επιστροφής ξένων μαχητών. Ιδιαίτερη έμφαση αναμένεται να δοθεί στην ανάγκη για τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων να καταπολεμήσουν τη διαφθορά.