Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες σε ρόλο διεθνούς «σωτήρα» με τις ευλογίες της Δύσης

Ο τίτλος… πηχυαίος, και οι συνειρμοί… σχεδόν ενστικτώδεις: «Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες διασώζουν Ιταλίδα που είχε απαχθεί στην Κένυα», γράφουν στις ψηφιακές τους «μαρκίζες» τα τουρκικά ΜΜΕ (Anadolu, TRT World, Daily Sabah), πανηγυρίζοντας έτσι μια «επιτυχία» της MİT και του Χακάν Φιντάν, η οποία όμως συνοδεύεται και από ποικίλες άλλες (λιγότερο αγνές) προεκτάσεις-συνδηλώσεις.  

Πόσα μηνύματα, ρητά ή υπόρρητα, μπορούν άραγε να χωρέσουν σε έναν τίτλο; Στην προκειμένη περίπτωση πάντως, το ρεζουμέ… βγάζει μάτι: Οι «αποτελεσματικές» τουρκικές μυστικές υπηρεσίες παράγουν «ανθρωπιστικό έργο» σε μια άλλη ήπειρο, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την τουρκική επικράτεια, διασώζοντας έναν πολίτη της Δύσης: εν προκειμένω μια γυναίκα η οποία είναι μάλιστα και υπήκοος χώρας κράτους-μέλους της ΕΕ. Κάνουν, με άλλα λόγια, ό,τι δεν θα μπορούσαν να κάνουν μόνες τους οι μυστικές υπηρεσίες της Ευρώπης/Δύσης ή των άμεσα εμπλεκομένων αφρικανικών χωρών (Κένυας, Σομαλίας). Μικρή λεπτομέρεια (που έχει όμως τη σημασία της σε επικοινωνιακό/συμβολικό επίπεδο): η απαχθείσα Ιταλίδα - που διασώθηκε με τη συνδρομή των Τούρκων - επιστρέφει στη χώρα της φορώντας μαντίλα καθώς έχει πια ασπαστεί το ισλάμ...   

Η Σίλβια Ρομάνο απήχθη από ενόπλους, κατά πάσα πιθανότητα τζιχαντιστές, τον Νοέμβριο του 2018 στην Κένυα, όπου είχε μεταβεί για να προσφέρει ανθρωπιστικό έργο ως εθελόντρια της οργάνωσης Africa Milele Onlus. Δεκαοχτώ μήνες μετά (την περασμένη Κυριακή 10 Μαΐου), η ίδια προσγειώθηκε ελεύθερη πια και ασφαλής πίσω στη Ρώμη. Είχαν προηγηθεί επιχειρήσεις των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (MİT) που φέρονται να εντόπισαν την απαχθείσα στη Σομαλία και να την παρέδωσαν στους Ιταλούς στο Μογκαντίσου μόλις το περασμένο Σάββατο (9 Μαΐου).

Εάν πιστέψουμε μάλιστα τα τουρκικά δημοσιεύματα, τότε ήταν οι Ιταλοί εκείνοι που έσπευσαν πρώτοι να αιτηθούν τη συνδρομή της Τουρκίας στη συγκεκριμένη υπόθεση. Γιατί όμως της Τουρκίας και όχι για παράδειγμα της Βρετανίας, θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς. Η Κένυα και η Σομαλία είχαν υπάρξει άλλωστε βρετανικές αποικίες. Στην Κένυα βέβαια από την άλλη, υπενθυμίζεται πως η τουρκική MİT είχε συλλάβει και τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν πίσω στις αρχές του 1999.

Εν έτει 2020, η Τουρκία εμφανίζεται πια να διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις σε συνολικά 15 χώρες, πέριξ της ευρύτερης ελληνικής γειτονιάς (Αλβανία, Κόσοβο, Λιβύη, κατεχόμενα Κύπρου, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Συρία) αλλά και σε πολλές περιοχές της Αφρικής (Σουδάν, Σομαλία, Μάλι κ.ά.). Όσο για την τουρκική MİT, εκείνη φέρεται να διατηρεί ένα ακόμη πιο ευρύ δίκτυο πρακτόρων η δράση του οποίου έχει άλλωστε γίνει «αισθητή» τα περασμένα χρόνια (μέσα από δημοσιεύματα, καταγγελίες, αποκαλύψεις) σε Αίγυπτο, Σουδάν, Κένυα, Λιβύη, Βαλκάνια, Πακιστάν κ.ά.

Η τουρκική απόβαση στη Σομαλία 

Ξεκινώντας από το καλοκαίρι του 2011, το τουρκικό καθεστώς απλώνει δίκτυα επιρροής στη Σομαλία, μια χώρα ασταθή μεν και πολύπαθη (λόγω εμφυλίου), πλην όμως στρατηγικά τοποθετημένη πάνω στα Στενά του Μπαμπ ελ Μαντέμπ που ενώνουν τον Ινδικό Ωκεανό με την Ερυθρά Θάλασσα. Η Άγκυρα υποστηρίζει μάλιστα, εδώ και κάποιους μήνες, ότι έχει δεχθεί και επίσημη πρόταση από το Μογκαντίσου προκειμένου να πραγματοποιήσει σεισμογραφικές-γεωτρητικές έρευνες για υδρογονάνθρακες στα ανοιχτά των σομαλικών ακτών.

Το εάν και κατά πόσο θα μπορούσε όντως μια χώρα όπως είναι η Τουρκία, που δεν έχει πραγματοποιήσει ούτε μία επιτυχημένη γεώτρηση off-shore, να αναλάβει να φέρει σε πέρας κατά τρόπο βιώσιμο και επιτυχημένο ένα ενεργειακό πρόγραμμα για λογαριασμό κάποιου αφρικανικού κράτους, είναι εξαιρετικά αμφίβολο, ειδικά μέσα σε συνθήκες υποχώρησης των τιμών του μαύρου χρυσού όπως είναι εκείνες που κυριαρχούν πια διεθνώς στη σκιά της πανδημίας.

Διόλου τυχαία ωστόσο, ο καθεστωτικός Τύπος πίσω στην Τουρκία επιμένει να ανακινεί το σενάριο ενός τουρκο-σομαλικού ελντοράντο στον Ινδικό (ενδεικτικό ως προς αυτό και το σχετικά πρόσφατο δημοσίευμα στη Daily Sabah με τον τίτλο Game changer: Will Turkey unlock potential oil bonanza for Somalia?).

Η ίδια η τουρκική ηγεσία έχει άλλωστε φροντίσει να δημιουργήσει προσδοκίες μέσω από τη σύναψη συμφωνιών με χώρες όπως είναι η Κένυα, η Σομαλία και η Νιγηρία. Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, η Τουρκάλα υπουργός Εμπορίου, Ρουχσάρ Πεκτζάν, δήλωνε ότι το 2020 θα είναι «έτος Αφρικής» για την Τουρκία. Περίπου πέντε μήνες μετά, η Άγκυρα βρίσκεται πια να στέλνει φορτία με ανθρωπιστική βοήθεια στην Κένυα και στη Σομαλία μέσω της Τουρκικής Υπηρεσίας Συνεργασίας και Συντονισμού (TİKA).

Η Τουρκία ως «παίκτης» στην Αφρική

Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, αυτό που όντως καταφέρνει η Τουρκία με τις κινήσεις της σε ποικίλα (συνήθως προβληματικά και ως εκ τούτου ευεπίφορα σε εξωτερικές επιρροές) μέτωπα είναι - συν τω χρόνω - να αποκτά ρόλο κοινά αποδεκτού και υπολογίσιμου… συμπρωταγωνιστή των εξελίξεων. Το κατάφερε στη Λιβύη. Ενδεικτική ως προς αυτό και η άποψη της Υπηρεσίας Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EPRS) που κατατάσσει πια την Τουρκία στους «παίκτες-κλειδί της λιβυκής διαμάχης» («key outside players in the Libyan conflict»).

Το έχει  - όπως φαίνεται - καταφέρει και στη Σομαλία, με τις ιταλικές Αρχές να προσφεύγουν στη βοήθεια των Τούρκων προκειμένου να μπορέσουν να απελευθερώσουν απαχθέντα Ιταλό υπήκοο.

Ελληνες ναυτικοί στο Τζιμπουτί 

Αλλά και στο - γειτονικό της Σομαλίας - Τζιμπουτί, προκειμένου να μπορέσουν τον περασμένο Απρίλιο να επαναπατριστούν οι τρεις Έλληνες ναυτικοί που είχαν απομείνει εγκλωβισμένοι εκεί, ζητήθηκε μεταξύ άλλων και η συνδρομή των τουρκικών Αρχών οι οποίες διατηρούν άλλωστε πρεσβεία στο Τζιμπουτί (σε αντίθεση με την Ελλάδα που διατηρεί εκεί μόνο άμισθο προξενείο με επίτιμο πρόξενο και παρακολουθεί τις εξελίξεις μέσω της ελληνικής πρεσβείας στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας).

«Η Τουρκία διασώζει τρεις Έλληνες ναυτικούς αποκλεισμένους στο Τζιμπουτί», έγραφε το αγγλόφωνο κρατικό TRT World στις 26 Απριλίου...

Ο σκοπός ενίοτε αγιάζει τα μέσα, είναι η αλήθεια. Κάποιες φορές ωστόσο, αγιάζει και τους σκοπούς… των άλλων, σκοπούς ιδιοτελείς και κάθε άλλο παρά ανθρωπιστικούς.