Brexit: Οι Βρυξέλλες ετοιμάζονται για μη συμφωνία

«Νεφελώδη» και «γενικόλογη» έκριναν οι Ευρωπαίοι ηγέτες τη Βρετανίδα πρωθυπουργό στην τοποθέτησή της κατά τη Σύνοδο Κορυφής. Τουλάχιστον τρεις φορές η καγκελάριος Μέρκελ τη διέκοψε  για να τη ρωτήσει «τι ακριβώς ζητάει», ενώ διπλωμάτες μετέφεραν ότι η ατμόσφαιρα ήταν «πολύ κακή» γιατί «η Τερέζα Μέι αδυνατούσε να διατυπώσει τι ήθελε».

Χαρακτηριστικό είναι το στιγμιότυπο που κατέγραψε ο τηλεοπτικός φακός του Συμβουλίου, με τη Μέι και τον πρόεδρο Γιούνκερ να έχουν έναν έντονο διάλογο. Τα μικρόφωνα ήταν κλειστά, αλλά η γλώσσα του σώματος ήταν χαρακτηριστική για το κλίμα που επικρατούσε στην αίθουσα. Τελικά, η Βρετανίδα πρωθυπουργός επέστρεψε με άδεια χέρια στο Λονδίνο, αφού οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες δεν της έδωσαν τις νομικές και πολιτικές εγγυήσεις που ήθελε στο ζήτημα των συνόρων στην Ιρλανδία.

Αυτό που οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν να συμπεριλάβουν στην τελική δήλωση είχε μορφή διευκρινίσεων: δεσμεύτηκαν να «εργαστούν γρήγορα για
μια μεταγενέστερη συμφωνία», προκειμένου «να μη χρησιμοποιηθεί το “backstop”». Εάν όμως αυτό πρέπει να ενεργοποιηθεί, «θα εφαρμοστεί προσωρινά, αν και για όσο δεν υπάρχει μεταγενέστερη συμφωνία» και «αυστηρά για όσο είναι απαραίτητο» εξηγούν στα τελικά συμπεράσματα. Το αποτέλεσμα παραμένει βέβαια το ίδιο, επειδή το επίσημο κείμενο δεν έχει αλλάξει σημαντικά.

Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι επανέλαβαν ότι το κείμενο της συμφωνίας αποχώρησης που συμφωνήθηκε  στις 25 Νοεμβρίου δεν αλλάζει και δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Εξερχόμενος της Συνόδου, ο Ελληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι «οι 27 δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματα στο εσωτερικό της Βρετανίας. Στη συνεδρίαση, εκφράσαμε την πρόθεσή μας να παράσχουμε διευκρινίσεις επί της συμφωνίας, να εκφράσουμε τη βούλησή μας να προβούμε το συντομότερο δυνατό σε συμφωνία εταιρικής σχέσης με τη Βρετανία, προκειμένου η εφεδρική λύση για τα σύνορα Ιρλανδίας να είναι προσωρινή. Αλλά ξεκαθαρίσαμε ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε το κείμενο της συμφωνίας».

Πλέον θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολο αν η συμφωνία θα περάσει από τη βρετανική Βουλή και το ενδεχόμενο ενός ασύντακτου Brexit καθίσταται ολοένα και πιο πιθανό. Κατά την είσοδό τους στη Σύνοδο Κορυφής κατά τη δεύτερη μέρα, χθες, πολλοί ηγέτες άρχισαν να μιλούν για το ενδεχόμενο μη συμφωνίας τον προσεχή Μάρτιο. Σύμφωνα μάλιστα με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, στις 19 Δεκεμβρίου η Κομισιόν θα εκδώσει τις λεπτομέρειες ενός τέτοιου σεναρίου. Ο δε Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς πρότεινε να πραγματοποιηθεί ακόμη μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής τον ερχόμενο Ιανουάριο.