Έκθεση κOLAFος για Ελληνίδα επιστήμονα - Εμπλέκεται σε σκάνδαλο 1,1 εκατ. ευρώ

Μια ερευνήτρια «πολλά υποσχόμενη», από οικογένεια επιστημόνων, με καριέρα εντός και εκτός Ελλάδας. Επιστήμων-θαύμα, με περγαμηνές στον τομέα της, που συνδυάζει με επιτυχία την χημεία με την ιατρική. Μέχρι που την εβδομάδα που πέρασε, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης Απάτης αποκάλυψε ότι εμπλέκεται σε μια από τις μεγαλύτερες υποθέσεις εξαπάτησης του εκτελεστικού οργανισμού του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, ένα σκάνδαλο ύψους 1,1 εκατ. ευρώ! Πλέον, καλείται να επιστρέψει τα χρήματα που πρόλαβε να εκταμιεύσει, ενώ αναμένεται να βρεθεί και ενώπιον των δικαστικών Αρχών…

Όλα ξεκίνησαν το 2008, όταν η νεότατη τότε επιστήμων εξασφάλισε χρηματοδότηση από τον εκτελεστικό οργανισμό του ERC (European Research Council Executive Agency -ERCEA). Η πρότασή της διακρίθηκε ανάμεσα σε πάνω από 9.000 υποψηφιότητες και το πρότζεκτ της ήταν ανάμεσα στα μόλις 300 που ξεχώρισαν και έλαβαν τα χρήματα του ευρωπαϊκού οργανισμού που διαχειρίζεται ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ.

Το ποσό της χρηματοδότησης δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητο. Περισσότερα από  1,1 εκατομμύρια ευρώ θα δίνονταν στην έρευνα της ειδικού, που μαζί με άλλους επιστήμονες θα συνέβαλαν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας υλικών στον τομέα της ιατρικής. Περισσότεροι από 40 εξειδικευμένοι ερευνητές από πανεπιστήμια και εργαστήρια της Ευρώπης –και όχι μόνο- θα αποτελούσαν το δίκτυο, στο οποίο θα προΐστατο η Ελληνίδα επιστήμων. Από εκείνη θα περνούσε όλη η διαχείριση του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένων των πληρωμών.

Στην αρχή όλα φαίνεται ότι κυλούσαν κανονικά. Ωστόσο, λίγο καιρό αργότερα, στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης Απάτης, γνωστής και ως OLAF, στις Βρυξέλλες έφταναν οι πρώτες καταγγελίες για το πρόγραμμα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Έθνους της Κυριακής», ένας από τους επιστήμονες αρχικά, εντόπισε κατά τύχη το όνομά του στην έρευνα της Ελληνίδας ερευνήτριας.  Μόνο που ο ίδιος δεν είχε ιδέα ούτε ότι συμμετείχε, ούτε ότι πληρωνόταν από το πρόγραμμα!

Οι «αδιάφθοροι» άνοιξαν φάκελο για την υπόθεση και άρχισαν να ψάχνουν. Όπως ανέφεραν πηγές από τις Βρυξέλλες στο «Έθνος της Κυριακής», η OLAF υποψιάστηκε για πρώτη φορά ότι «κάτι δεν πήγαινε καλά» όταν ανακάλυψε πώς φέρεται να πληρώνονταν οι διεθνείς ερευνητές: οι επιταγές εκδίδονταν στο όνομα κάθε επιστήμονα ξεχωριστά, αλλά στη συνέχεια κατατίθενταν σε τραπεζικούς λογαριασμούς με πολλούς συν-δικαιούχους. Ψάχνοντας περισσότερο, οι ειδικοί βρέθηκαν ενώπιον μιας ακόμη έκπληξης. Όπως προέκυπτε από τα στοιχεία της κίνησης των λογαριασμών , οι επιταγές είχαν κατατεθεί στους διαφορετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς προσωπικά από την επικεφαλής επιστήμονα, την Ελληνίδα ερευνήτρια δηλαδή.

Αυτό κίνησε πολλές υποψίες. Τόσο πολλές, που έκαναν τους ειδικούς της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης Απάτης να αποφασίσουν να μεταβούν στην Ελλάδα. Έφτασαν στο ελληνικό πανεπιστήμιο κι εκεί βρέθηκαν ενώπιος μίας τρίτης δυσάρεστης έκπληξης. Περιγράφεται ανάγλυφα στην έκθεση της OLAF, η οποία δεν φημίζεται για τις γλαφυρές περιγραφές της: «παρά τις προσπάθειες της επικεφαλής ερευνήτριας να παρεμποδίσει την έρευνα και με τη βοήθεια των ελληνικών εθνικών αρχών επιβολής του νόμου που παρείχαν πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς και τις ψηφιακές έρευνες της OLAF, η OLAF μπόρεσε να συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία πίσω από την απάτη».

Στην έκθεση αναφέρεται με νόημα και το γεγονός ότι ο πατέρας της ερευνήτριας, επίσης καθηγητής, υπηρετούσε στο ίδιο πανεπιστήμιο. Παρόλο που επισήμως, η OLAF δεν τον εμπλέκει στην απάτη της κόρης του, η αναφορά στο πρόσωπό του μόνο τυχαία δεν μπορεί να είναι. Κατά την έρευνα στους τραπεζικούς λογαριασμούς, οι ειδικοί βρήκαν «λαβράκια». «Βρέθηκαν ισχυρά στοιχεία», τα οποία έδειξαν ότι η ίδια η ερευνήτρια «είχε ανοίξει τους τραπεζικούς λογαριασμούς που χρησιμοποιούσε για να «πληρώσει» τους διεθνείς ερευνητές. Στους λογαριασμούς αυτούς, πέρα από το όνομα του κάθε συμμετέχοντα –υποτίθεται- στο πρόγραμμα, η επιστήμων ήταν επίσης συν-δικαιούχος «προκειμένου να έχει πρόσβαση στα χρήματα».

Η OLAF ακολούθησε τα οικονομικά ίχνη και κατάφερε να αποδείξει ότι μεγάλα ποσά είτε αναλήφθηκαν σε μετρητά από την ερευνήτρια, είτε μεταφέρθηκαν στον ιδιωτικό λογαριασμό της, όπου δεν υπήρχαν άλλοι συνδικαιούχοι! Στο μεταξύ, όσο ο καιρός περνούσε, και άλλοι ερευνητές που υποτίθεται ότι συμμετείχαν στο ερευνητικό έργο ήρθαν σε επαφή με την OLAF. Κανένας από αυτούς δεν γνώριζε ότι το όνομά του ήταν συνδεδεμένο με το έργο ή είχε γνώση των τραπεζικών λογαριασμών που είχαν ανοίξει στο όνομά τους ή για τυχόν πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν στους ίδιους!

Η έρευνα ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του περασμένου έτους με συστάσεις προς τον ERCEA για ανάκτηση περίπου 190.000 ευρώ, αφού αυτό είναι το ποσό που είχε προλάβει να εκταμιευθεί από το συνολικό ποσό της επιχορήγησης. Επίσης, οι «αδιάφθοροι» καλούν τις εθνικές αρχές να κινήσουν όλες τις νομικές διαδικασίες κατά των εμπλεκομένων.

«Αυτή η έρευνα καταδεικνύει για άλλη μια φορά τη σημασία της πρόσβασης σε τραπεζικά αρχεία προκειμένου να καταπολεμηθεί με επιτυχία η απάτη. Το τεράστιο μέγεθος και το εύρος του δικτύου των ερευνητών που φέρεται να εμπλέκονται σε αυτό το έργο αποτέλεσαν πραγματική πρόκληση για τους ερευνητές της OLAF», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής της OLAF Βίλε Ίταλα.

«Η ικανότητά τους να αποκτήσουν πρόσβαση και να επαληθεύσουν λογαριασμούς που έχουν δημιουργηθεί για να πληρώνονται πλασματικά ερευνητές από ολόκληρο τον κόσμο ήταν στοιχείο ζωτικής σημασίας για να φτάσουν στο τέλος αυτής της υπόθεση απάτης με χρήματα του προϋπολογισμού της ΕΕ - κάτι που θα μπορούσε να είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη φήμη των ερευνητών τα ονόματα των οποίων ενεπλάκησαν στην υπόθεση αυτή», κατέληξε. Σήμερα, η Ελληνίδα επιστήμων δεν υπηρετεί πια στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Όπως και ο πατέρας της, έφυγαν για το εξωτερικό. Η ίδια μάλιστα έχει και το δικό της εργαστήριο, στο οποίο φυσικά προΐσταται.

«Θα έλεγε κανείς ότι είναι μια νέα περίπτωση… ερευνήτριας της NASA, όπως αυτή που αποκαλύφθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα, ωστόσο δε φαίνεται να ισχύει κάτι τέτοιο», σχολίασε μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας που μίλησε στο «Έθνος της Κυριακής» υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας. «Η συγκεκριμένη έχει κερδίσει τις εντυπώσεις σε διάφορα επιστημονικά ιδρύματα και έχει καταφέρει να κάνει πολλά, πολύ νωρίς. Παραμένει άγνωστο γιατί μπήκε στη διαδικασία να διαπράξει, όπως λέει η OLAF, απάτη για 190.000 ευρώ! Μένει να αποδειχθεί στις δικαστικές αίθουσες», κατέληξε.

Ο μπλόγκερ

Στη Γερμανία, η υπόθεση τράβηξε το ενδιαφέρον ενός μπλόγκερ-δημοσιογράφου που ασχολείται με θέματα επιστήμης (forbetterscience.com), αφού ένα από τα πανεπιστήμια που εμπλέκονται με κάποιον τρόπο στην έρευνα της Ελληνίδας είναι από εκεί. Ο δημοσιογράφος Λεονίντ Σνάιντερ ισχυρίζεται ότι εντόπισε την ερευνήτρια από τα στοιχεία της OLAF και καταγγέλλει σιγήν ιχθύος από όλες τις πλευρές.

«Έμεινα έκπληκτος από τις λεπτομέρειες που ανακοινώθηκαν στο δελτίο τύπου της OLAF. Εάν κάποιος μεταβεί στον ιστότοπο του ERC και αναζητήσει τους παραλήπτες επιχορήγησης στην Ελλάδα, τότε μεταξύ των γυναικών που έχουν βραβευθεί υπάρχουν μόνο 2, ίσως 3 αν κάποιος αγνοήσει τους "νέους ", με επιχορήγηση βραβείο 1,1 εκατομμυρίων ευρώ. Μόνο μία από αυτές έχει τον πατέρα της να εργάζεται στο ίδιο ελληνικό πανεπιστήμιο», δήλωσε στο «Έθνος της Κυριακής» ο Λεονίντ Σνάιντερ.

«Εάν αυτοί οι άνθρωποι είναι πράγματι αθώοι, θα ήταν πολύ ανεύθυνο η OLAF να διατυπώσει το δελτίο Τύπου της έτσι. Ήρθα σε επαφή και με τους δύο, την κόρη και τον πατέρα, χωρίς απάντηση. Το ίδιο και το πανεπιστήμιο που βρίσκεται τώρα, αλλά και το πανεπιστήμιο όπου έκανε διδακτορικό της σε χρόνο ρεκόρ 3 μηνών!», λέει χαρακτηριστικά.

«Το πιο ανησυχητικό για μένα ως Γερμανού δημοσιογράφου είναι η κατηγορία της απάτης απέναντι σε "διεθνείς ερευνητές" στο δελτίο τύπου της OLAF. Το μεγαλύτερο κομμάτι από το ποσό φαίνεται να διατέθηκε σε γερμανικό πανεπιστήμιο, το οποίο επίσης δεν μου απαντά. Νομίζω ότι η σιωπή όλων των πλευρών που κατηγορούνται από τις διατυπώσεις στο δελτίο τύπου της OLAF δεν είναι πραγματικά χρήσιμη για την εξάλειψη των υποψιών», κατέληξε ο μπλόγκερ.