Έρευνα: Νησιά Αιγαίου και Κυπριακό οι κυριότερες διαφορές Τουρκίας-Ελλάδας

Η Κύπρος και η αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου αποτελεί το πιο σημαντικό ζήτημα στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις κατά τους Τούρκους, σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης Kadir Has, (συντονιστής ο καθηγητής Μουσταφά Αϊντίν) με τίτλο «Public Perceptions on Turkish Foreign Policy».

Σχέσεις με Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία

Στο ερώτημα «Ποιο θεωρείτε πως είναι το πιο σημαντικό ζήτημα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας», το 55% των συμμετεχόντων απαντά το Κυπριακό (αντίστοιχο ποσοστό για το 2019, 55,3%).

Ακολουθούν η «στρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου» (49,9%) και τα ζητήματα θαλάσσιας δικαιοδοσίας στο Αιγαίο (48,5%), με ελαφρά πτώση από το 53,8% που βρίσκονταν εξίσου και τα δύο θέματα το 2019.

Αξίζει να σημειωθεί πως ως σημαντικό πρόβλημα στις διμερείς σχέσεις, παρουσιάζεται και το θέμα των προσφύγων (22,5%), που δεν εμφανίζονταν ως πρόβλημα το 2019.

Στην ίδια κατηγορία, η αντίληψη της «διεθνούς μετανάστευσης» ως σημαντικό πρόβλημα, αυξήθηκε από 2,1% το 2019, σε 15% το 2020, ενώ αντίστοιχα το ποσοστό αυτών που προβλέπουν ότι θα αποτελέσει σημαντικό θέμα και την επόμενη δεκαετία αυξήθηκε στο 19,1% (από 5,3% το 2019).

Στην ερώτηση «πως εκτιμάτε τις τουρκο-ελληνικές σχέσεις» το 30,3% -ποσοστό αμετάβλητο σε σχέση με το 2019- πιστεύει πως «υπάρχουν προβλήματα» (με το 14,2% να τις κρίνει «εχθρικές»).

Για σχέσεις «συνεργασίας», αντίθετα, κάνει λόγο μόλις το 10,6% (πτώση από το 14,1% της περσινής χρονιάς)

Επίσης, για το  Κυπριακό το 39,5% των Τούρκων θεωρεί ότι μπορεί να επιλυθεί μέσα από την «ένωση της ΤΔΒΚ με την Τουρκία», ενώ ακολουθεί –με ποσοστό 29,1%- η επιλογή της «δημιουργίας δύο ανεξάρτητων κρατών» στην Κύπρο.

Στην ερώτηση «υπό ποιες συνθήκες η Τουρκία θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία», το 43.3% των Τούρκων θεωρεί μόνο μετά την επίλυση του Κυπριακού και το 19.1% αν συστηθούν δύο ξεχωριστά κράτη στην Κύπρο.

Οι Τούρκοι πάντως θεωρούν το ψευδοκράτος ως ένα ξεχωριστό κράτος κατά 38.4% και το 31.3% ως το «παιδί-κράτος» της Τουρκίας.

Να σημειωθεί πως μόλις το 3,4% των ερωτηθέντων θεωρεί «τις εντάσεις εξαιτίας των ενεργειακών θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο» ως σημαντικό πρόβλημα.

Η εξωτερική πολιτικής της Τουρκίας

Στο ερώτημα «ποιο είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής», το 20% των συμμετεχόντων απαντά ο αγώνας ενάντια στη διασυνοριακή τρομοκρατία (αντίστοιχο ποσοστό 44,2% το 2017, που μειώθηκε στο 14,1% το 2018. Ωστόσο, από το 2019 άρχισε πάλι να αυξάνεται, για να φθάσει το 18,3% το 2019).

Το 38.1% των Τούρκων θεωρεί «επιτυχημένη» την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας σε σχέση με 29.7% το 2019.

Στους «φίλους της Τουρκίας», στην πρώτη θέση κατατάσσεται το Αζερμπαϊτζάν (65,2%), ακολουθούμενο από την «ΤΔΒΚ» (51,4%).

Στον αντίποδα, ως  χώρα που αποτελεί «απειλή για την Τουρκία», το 70% κατατάσσει τις ΗΠΑ στην πρώτη θέση (πτώση ωστόσο από το 81,3% της περσινής χρονιάς), ενώ το Ισραήλ με 66,7% (έναντι 70,8% το 2019) βρίσκεται στη δεύτερη.

Ακολουθούν Συρία και Ιράν, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την πέμπτη θέση και ποσοστό 58,9% να την θεωρεί «απειλή για την Τουρκία».

Στην αναγκαιότητα συνεργασίας με άλλες χώρες κατά την εφαρμογή της εξωτερικής πολιτικής, το 27,7% υποδεικνύει τις ΗΠΑ (έναντι ποσοστού μόλις 8,4% το 2019), ενώ το 21,3% υποδεικνύει τις χώρες της ΕΕ (10,4% το 2019)

Σχέσεις με την ΕΕ

Αξιοπρόσεκτη η πτώση της στήριξης της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας στην ΕΕ.

Ειδικότερα, στο ερώτημα «Στηρίζεις το να γίνει η Τουρκία μέλος της ΕΕ;» το 53% απαντά «ναι» (έναντι 61,1% το 2019).

Μεγαλύτερη στήριξη παρέχεται από τους υποστηρικτές του CHP (67,9% έναντι 73,7% το 2019) ενώ το αντίστοιχο ποσοστό του ΑΚΡ βρίσκεται στο 47% (58,5% το 2019).

Το 55,6% πιστεύει πως «η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ είναι μπλοκαρισμένη», με ποσοστό 48,2% να προκρίνει ως κύρια αιτία τις «θρησκευτικές διαφορές και τις διαφορές ταυτότητας».

Ρωσία

Στο ερώτημα «πώς θα περιγράφατε τις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας», το συνολικό ποσοστό της «στρατηγικής εταιρικής σχέσης», της «στενής συνεργασίας» και της «συνεργασίας», φθάνει στο 37% (σημαντική πτώση από το 55,8% το 2019).

Αντίθετα, διπλασιάστηκε το ποσοστό αυτών που εκτιμούν πως οι διμερείς σχέσεις παρουσιάζουν προβλήματα (23,3% από 11,1% το 2019).

Το 57% των συμμετεχόντων εκτιμά ως πιο σημαντικό τομέα συνεργασίας των δύο χωρών «τη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα» (61,5% το 2019). Μεγάλη η πτώση -28,1% από 50%- στο ερώτημα της σημασίας «της οικονομικο-εμπορικής συνεργασίας» Ρωσίας-Τουρκίας.

ΗΠΑ

«Μη αξιόπιστη» χώρα θεωρεί τις ΗΠΑ το 31,5% των ερωτηθέντων (39,4% την περσινή χρονιά), ενώ η συνολική αρνητική εκτίμηση ανέρχεται στο 55,5% (σημαντική ωστόσο πτώση σε σχέση με το 75% του 2019).

Στην ίδια κατηγορία και στο ερώτημα «ποιο το σημαντικότερο πρόβλημα στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ;», το 34% των συμμετεχόντων απαντά «η αμερικανική στήριξη στο κουρδικό κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης/PYD», ενώ στη δεύτερη θέση στην κατηγορία των διμερών προβλημάτων βρίσκονται οι «αμερικανικές πολιτικές έναντι των Κούρδων στην Μέση Ανατολή (27,2%).

ΝΑΤΟ

Το 55,2% των ερωτηθέντων δηλώνει πως πρέπει να συνεχίσει η Τουρκία να αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ (60,8% το 2019), ενώ 40,2% θεωρεί πως η χώρα αποκομίζει οφέλη από την ιδιότητα του μέλους της Ατλαντικής Συμμαχίας (πτώση από το 50,3% του 2019).

Μέση Ανατολή

Το 33,9% θεωρεί «επιτυχημένη» την πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία στη Μέση Ανατολή (22,5% το ποσοστό αυτό για το 2019). 42,9% δηλώνει πως δεν την «βρίσκει ούτε επιτυχημένη ούτε αποτυχημένη» - πτώση από το 51,3% του 2019.

«Απόλυτα επιτυχημένη» και «επιτυχημένη» για το 31,7% η πολιτική της Τουρκίας στη Συρία, ενώ για το «είδος της πολιτικής που η Τουρκία πρέπει να υιοθετήσει στη Συρία», πρώτη έρχεται η «ουδετερότητα και η έλλειψη οποιασδήποτε παρέμβασης» - ποσοστό 38,3% (42,1% το 2019).

Τέλος, το 39,3% δηλώνει πως στήριξε την επιχείρηση «Εαρινή Ασπίδα» (μη στήριξη από το 30,1%).

Οι Τούρκοι για την Τουρκία

Επίσης, ποσοστό της τάξης του 22,4% ορίζει την Τουρκία ως ισλαμική χώρα (σημαντική πτώση από το 32,9% της περσινής χρονιάς) και 21,5% ως ευρωπαϊκή (17,6% το 2019)

Για το 62,3% των ερωτηθέντων, ο θεσμός του προέδρου είναι αυτός που έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας (άνοδος από το 58,3% της περσινής χρονιάς), με το υπουργείο Εξωτερικών να βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 47,2%.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά σε δείγμα 1.000 ατόμων από 26 επαρχίες της Τουρκίας (διάστημα 2-17 Απριλίου).

Τα πλήρη αποτελέσματα της έρευνας –στα Αγγλικά- μπορούν να αναζητηθούν εδώ