Αξιωματούχος ΕΕ: Δύσκολη η κατάσταση με την Τουρκία - Τα σενάρια για τη Σύνοδο Κορυφής

«Η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί και αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Θα το συζητήσουν οι υπουργοί τη Δευτέρα, αλλά τις συνέπειες αυτού θα τις αποφασίσουν οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής». Αυτό είπε πριν από λίγο ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος σχετικά με το θέμα της Τουρκίας. Μιλώντας για το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, το οποίο θα γίνει με φυσική παρουσία τη Δευτέρα, ο αξιωματούχος τόνισε ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί και ότι τα κράτη-μέλη θα αποφασίσουν για τις συνέπειες από ευρεία γκάμα επιλογών».

«Ο Ύπατος εκπρόσωπος θα ενημερώσει τη Δευτέρα τους Υπουργούς Εξωτερικών για το τι έχει συμβεί από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής στις αρχές Οκτωβρίου. Εκεί, η ΕΕ είχε προτείνει μια θετική ατζέντα στην Τουρκία, την οποία ωστόσο δεν υιοθέτησε. Στο Συμβούλιο θα τοποθετηθούν και οι άλλες χώρες, αλλά οι αποφάσεις θα ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής την Πέμπτη», εξήγησε ο αξιωματούχος.

Ο ίδιος επέμεινε ότι «η Τουρκία δεν έχει ανταποκριθεί θετικά στις προσδοκίες και τις ελπίδες της ΕΕ. Θα δούμε για τις συνέπειες. Η γκάμα των μέτρων είναι μεγάλη, θα δούμε τι θα αποφασίσουν τα κράτη-μέλη. Η Τουρκία είναι πολύτιμη γείτονας αλλά ζητάμε θετικά βήματα από την Άγκυρα σε διαφορετικά ζητήματα, Ανατολική Μεσόγειο, Κύπρο, Συρία, Λιβύη, τώρα Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτή η αλλαγή δεν ήρθε, δεν άλλαξε πολιτική, αυτή είναι η πραγματικότητα».

Ο κοινοτικός αξιωματούχος αναγνώρισε ωστόσο ως θετική την απόσυρση του Oruc Reis και τις διερευνητικές επαφές για μελλοντική διάσκεψη για την επίλυση του Κυπριακού, όμως επεσήμανε ότι το πόσο θα βαρύνουν θα εξαρτηθεί από τους ηγέτες. Είπε ότι είναι σημάδια και θα αναγνωστούν στο ευρύτερο πλαίσιο. Σε σχέση με το εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας από μέλη της ΕΕ, ο αξιωματούχος διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει τέτοια πρόταση, αλλά απλώς συζήτηση μεταξύ κάποιων χωρών.

Τα 3 σενάρια για τη Σύνοδο Κορυφής

Την απομάκρυνση της Τουρκίας από τη θετική ατζέντα αναμένεται να συμφωνήσουν και οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου. Κι ενώ αυτό είναι κάτι που δε χωρεί αμφιβολίας, εξακολουθεί να μην είναι καθόλου σίγουρο ότι θα επιβληθούν κυρώσεις σε βάρος της Άγκυρας.

Σύμφωνα με διπλωμάτη των Βρυξελλών, τρία σενάρια βρίσκονται στο τραπέζι σχετικά με την στάση που θα κρατήσει η ΕΕ απέναντι στην Τουρκία.

• Το πρώτο είναι οι light κυρώσεις, όπου θα μπορούσε να είναι καταρχάς η ικανοποίηση του κυπριακού αιτήματος για προσθήκη ονομάτων στη λίστα για τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε αυτό το πνεύμα, θα μπορούσε να ξεκινήσει και μια λίστα κυρώσεων κατά προσώπων και οντοτήτων (εταιριών, πλοίων κλπ) για την Ελλάδα. Γι αυτό αναζητείται τρόπος και νομική φόρμουλα, γιατί δεν υπάρχουν γεωτρήσεις στην Ελλάδα.
• Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπάνω, η Ελλάδα θα μπορούσε να επιδιώξει να υπάρξει εντολή προς τον Ύπατο Εκπρόσωπο Μπορέλ να ετοιμάσει γραπτώς τις επιλογές για τα μέτρα κατά της Τουρκίας -και τις κυρώσεις. Προτάσεις για μέτρα είχε ήδη προτείνει ο Ζοζέπ Μπορέλ στο Συμβούλιο του Βερολίνου τον Αύγουστο, αλλά δεν ήταν επίσημο και ήταν μόνο προφορική κουβέντα. Αυτό θα πρέπει να γίνει γραπτώς, προκειμένου να έχει και διπλωματική ισχύ. Σε αυτές τις προτάσεις, μπορεί να ενταχθεί και η αναστολή της τελωνειακής ένωσης.
• Σε σχέση με τις επιδιώξεις της Ελλάδας, η διπλωματική πηγή δήλωσε ότι γίνονται επαφές και σε επίπεδο πρωτευουσών και τηλεδιασκέψεις με τον Πρόεδρο Μισέλ. Το βέβαιο είναι ότι η οποιαδήποτε συζήτηση περί θετικής ατζέντας με την Τουρκία είναι «εκτός τόπου και χρόνου», όπως είπε. “Υποθέτω ότι καταλήξουμε: είχαμε κάνει προσφορά, ενδιαφερόμαστε καλή σχέση, υπό προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα έχει συμπεριφορά που συνάδει με αυτή τη σχέση”, τόνισε. Η διπλωματική πηγή τόνισε ότι «οι κυρώσεις για μας δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι στρατηγικός στόχος να τιμωρήσουμε την Τουρκία, αλλά να συνεργαστούμε».

«Το κλίμα είναι μουδιασμένο στις Βρυξέλλες μετά την επίσκεψη Καλίν, αλλά και τα περιστατικά με την άρνηση της νηοψίας, αλλά και τις τουρκικές δηλώσεις και τα διαβήματα που ακολούθησαν.

Στη Σύνοδο Κορυφής, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάποιοι θα πουν ότι το Oruc Reis αποσύρθηκε, δεν βγήκε καινούργια Νavtex, όμως εκεί η κυπριακή πλευρά θα πει ότι στην κυπριακή ΑΟΖ παραμένουν δύο γεωτρύπανα», εξήγησε ο διπλωμάτης.

Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι οι “συνήθεις ύποπτοι”, δηλαδή Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία, Μάλτα δεν επιθυμούν κυρώσεις. Η Πορτογαλία δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί για το ζήτημα. Από την άλλη, Γαλλία, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία και Σλοβακία είναι υπέρ σκληρής απάντησης, αλλά και Βέλγιο και Ιρλανδία θεωρούν ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν είναι ανεκτή. Σημείωσε ότι Δανία, Εσθονία, Σουηδία και Βαλτικές χώρες είναι αδιάφορες για το θέμα και θα δεχθούν κάθε απόφαση.

«Εικάζω ότι θα τεθεί και το θέμα του εμπάργκο όπλων. Τι κάνουμε όταν μια χώρα της ΕΕ πουλάει όπλα σε κράτος που απειλεί;», διερωτήθηκε. Ο διπλωμάτης αναφέρθηκε και στο ότι «προσπαθεί ο Μπορέλ και οι επιτελείς του να προωθήσουν την ιδέα της διεθνούς διάσκεψης. Φτιάξανε ένα concept paper αλλά δεν προχωρά», ανέφερε. Σε σχέση με τα θέματα που θα μπορούσαν να συζητήσουν περιέλαβε και την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, αλλά το χαρακτήρισε “γενικόλογο και αόριστο”. Και τόνισε ότι η ελληνική θέση είναι το διεθνές Δίκαιο και η Χάγη, η σύμβαση UNCLOS, σημείωσε τονίζοντας ότι πολλά μη κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν διάθεση να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι με την τουρκική πλευρά.

Πάντως, η διπλωματική πηγή σημείωσε ότι η Σύνοδος θα έχει “πάρα πολλές δυσκολίες” λόγω των εξελίξεων στο Brexit, του μπλόκου της Ουγγαρίας και της Πολωνίας στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης.