Γουές Μίτσελ: Η Ελλάδα χάνει έναν σημαντικό φίλο στο Στέιτ Ντιπάρτµεντ

Δεκαέξι μήνες δεν είναι µεγάλο διάστηµα. Μέσα στους µόλις 16 µήνες της θητείας του, ωστόσο, στην κεφαλή του Τµήµατος Ευρωπαϊκών και Ευρασιατικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτµεντ, ο Γουές Μίτσελ κατάφερε, ως ο κορυφαίος διπλωµάτης των ΗΠΑ στην Ευρώπη, να στρέψει την αµερικανική εξωτερική πολιτική προς δραστικά πιο φιλελληνικές κατευθύνσεις, αναγνωρίζοντας στη χώρα µας σηµαντικά αναβαθµισµένο γεωπολιτικό ρόλο απέναντι σε µια Τουρκία καιροσκοπική, αναξιόπιστη και προκλητικά επιθετική, όπως είναι η Τουρκία του Ερντογάν.

Ξεκινώντας από τον Οκτώβριο του 2017, οπότε ανέλαβε βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρµόδιος για τις ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις, ο 41χρονος Μίτσελ άρχισε να χαράσσει µια στρατηγική αναβάθµισης του συµµαχικού εκτοπίσµατος της Ελλάδας, επενδύοντας στην αντίληψη ότι είναι οι συµµαχίες εκείνες που µπορούν να εξασφαλίσουν στις ΗΠΑ «σηµαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα έναντι των αντιπάλων µέσα στο γεωπολιτικό πλαίσιο του 21ου αιώνα», όπως σηµειώνει και ο ίδιος σε βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2016 στο οποίο επικαλείται και τον Θουκυδίδη («The Unquiet Frontier, Rising Rivals, Vulnerable Allies, and the Crisis of American Power»).

Η παραίτηση

Ως επιστέγασµα της εν λόγω στρατηγικής, θα ερχόταν και η επίσηµη έναρξη του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας - ΗΠΑ στα µέσα του περασµένου ∆εκεµβρίου να εγκαινιάσει από την Ουάσιγκτον µια νέα εποχή ισχυρότερης στρατηγικής συνεργασίας ανάµεσα στις δύο χώρες. Ωστόσο, πλέον, «ο µεγαλύτερος φίλος της Ελλάδας στο Στέιτ Ντιπάρτµεντ», όπως αποκαλούσαν µέχρι πρότινος κάποιοι τον Μίτσελ, οδεύει προς την έξοδο. Ο 41χρονος παραιτήθηκε τον περασµένο µήνα, επικαλούµενος προσωπικούς και επαγγελµατικούς λόγους.

Στις 15 Φεβρουαρίου αποχωρεί επισήµως από τη θέση του βοηθού υπουργού Εξωτερικών, στην οποία πρόκειται να τον διαδεχθεί (αλλά µόνο για ένα περιορισµένο χρονικό διάστηµα, µέχρι να βρεθεί µόνιµος αντικαταστάτης) η πολύπειρη 65χρονη διπλωµάτης Ελίζαµπεθ Μίλαρντ. Ηταν Φεβρουάριος του 2008, ακριβώς πριν 11 χρόνια, όταν ο Γουές Μίτσελ δηµοσίευσε ένα άρθρο στο αµερικανικό περιοδικό «Τhe National Interest» µε τον χαρακτηριστικό τίτλο «Pax Corleone», ένα άρθρο που στην πορεία θα γινόταν και βιβλίο µε τον τίτλο «The Godfather Doctrine». Γράφοντας τότε ως διευθυντής Eρευνών του αµερικανικού κέντρου για την ανάλυση της ευρωπαϊκής πολιτικής CEPA (Center for European Policy Analysis), ο Μίτσελ είχε επιλέξει να ερµηνεύσει τις γεωπολιτικές προκλήσεις µέσα από το πρίσµα του κινηµατογραφικού «Νονού» του Φράνσις Φορντ Κόπολα.

Όπως ο νονός «∆ον Κορλεόνε» στην κινηµατογραφική ταινία του 1972, έτσι και οι ΗΠΑ βρίσκονται στην αυγή του 21ου αιώνα, γεωπολιτικά αποδυναµωµένες, να αναζητούν γραµµές διάσωσης της αµερικανικής παντοκρατορίας απέναντι σε αναδυόµενους ανταγωνιστές µέσα σε έναν πολυπολικό κόσµο που αλλάζει.

Σφαίρες επιρροής

Ο πατήρ ∆ον Κορλεόνε παροµοιάζεται µε τις ΗΠΑ, µια αυτοκρατορία σε παρακµή. Οι τρεις γιοι του ∆ον αντιστοιχούν στους πολιτικούς που καλούνται να διασώσουν την αµερικανική υπερδύναµη, ο καθένας όµως εκπροσωπώντας διαφορετική σχολή σκέψης στην εξωτερική πολιτική. Οσο για τις αντίπαλες στον Κορλεόνε συµµορίες των µαφιόζων (τους Τατάλια, τους Μπαρτσίνι και τον Σολότσο, τον καλούµενο και «Τούρκο»), εκείνες είναι οι δυνάµεις που έρχονται πλέον να αµφισβητήσουν την αµερικανική κυριαρχία στη διεθνή σκακιέρα, µέσα σε ένα πλαίσιο πολυπολικής ανακατανοµής των σφαιρών επιρροής.

Σε εκείνο το άρθρο του 2008 ο Γουές Μίτσελ δεν αναφερόταν ονοµαστικά στην Τουρκία, αν και έκανε αναφορές σε άλλες ανταγωνιστικές στις ΗΠΑ δυνάµεις, όπως είναι η Ρωσία και η Κίνα. Με τα σηµερινά δεδοµένα, όµως, ο Ερντογάν θα µπορούσε κάλλιστα να είναι ο κινηµατογραφικός Σολότσο, που κινείται υπονοµευτικά προς τα συµφέροντα της Αµερικής των Κορλεόνε και η Τουρκία του Ερντογάν µια ανταγωνιστική φαµίλια που διεκδικεί καιροσκοπικά οφέλη (S-400, Ρωσία, Ιράν, Βενεζουέλα κ.ά.), λειτουργώντας ως αναθεωρητική δύναµη.

Όσο για τους τρεις υιούς του ∆ον, εκείνοι θα µπορούσαν να παροµοιαστούν µε τις τρεις γραµµές που υπάρχουν σήµερα στο Στέιτ Ντιπάρτµεντ απέναντι στην Τουρκία. Υπάρχει η ακραία συγκαταβατική γραµµή εκείνων που θεωρούν ότι η Αγκυρα πρέπει να παραµείνει πάση θυσία προσδεδεµένη στο άρµα των ΗΠΑ για να µη µετατραπεί η Τουρκία σε ένα νέο Ιράν. Στον αντίποδα, υπάρχουν εκείνοι που θεωρούν την Τουρκία ήδη χαµένη υπόθεση, ένα νέο Πακιστάν από το οποίο οι ΗΠΑ θα πρέπει να αρχίσουν να αποδεσµεύονται κινούµενες προς άλλες (µεταξύ άλλων και φιλελληνικές) κατευθύνσεις.

Ανάµεσα στα δύο άκρα υπάρχει και η µέση οδός εκείνων που παίρνουν µεν αποστάσεις από την Τουρκία του αναξιόπιστου Ερντογάν (αναβαθµίζοντας παράλληλα την αµερικανική συνεργασία µε άλλες χώρες όπως είναι η Ελλάδα), χωρίς όµως να διαρρηγνύουν τους δεσµούς τους µε την Αγκυρα. Ο Γουές Μίτσελ ήταν από εκείνους που την τελευταία διετία βρέθηκαν πολύ κοντά στις ελληνικές θέσεις.

Ως δεδηλωµένος «ατλαντιστής», µε σπουδές στη Γερµανία και µακρά θητεία στη µελέτη της ευρωπαϊκής πολιτικής και ιστορίας (στο τελευταίο βιβλίο του αναλύει τη στρατηγική των Αψβούργων), ο 41χρονος επέµεινε να αξιολογεί ως σηµαντικές τις σχέσεις των ΗΠΑ µε το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, σε πείσµα των αναθεωρητικών τάσεων αποµονωτισµού του Ντόναλντ Τραµπ. Ο ατλαντισµός του ίσως να είναι µάλιστα, κατά κάποιους, και το στοιχείο που τον οδήγησε στην έξοδο από το Στέιτ Ντιπάρτµεντ. Η επικείµενη αποχώρησή του αφήνει εκ των πραγµάτων ένα κενό στο πλευρό της Ελλάδας που δύσκολα θα αναπληρωθεί. Από κενές θέσεις, άλλωστε, άλλο τίποτα πλέον στο Στέιτ Ντιπάρτµεντ.

Ακολουθήστε το ethnos.gr στο Instagram