Πρώην Αμερικανίδα διπλωμάτης θέτει ζήτημα αποχώρησης Τουρκίας από το ΝΑΤΟ: «Η συμμαχία πρέπει να εξετάσει το διαζύγιο»

Την ώρα που αναπάντητα παραμένουν σημαντικά ερωτήματα όσον αφορά στη στάση που θα κρατήσει η Τουρκία στο ζήτημα της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, τίθεται και το ζήτημα για το κατά πόσο θα επηρέασει η στάση της Άγκυρας την παραμονή της στη συμμαχία. Άλλωστε, η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ πλησιάζει (28-30 Ιουνίου 2022) και εκεί, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει να πάρει θέση σχετικά με την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Με αφορμή το μέλλον της συμμαχίας, η πρώην Αμρικανίδα διπλωμάτης Elizabeth Shackelford* σε άρθρο της στη Chicago Tribune εξετάζει την πιθανότητα «διαζυγίου» ΝΑΤΟ - Τουρκίας, ενώ διερωτάται εάν η Τουρκία πριν 70 χρόνια, που εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ είναι η ίδια με σήμερα.  

«Φαινόταν να κινείται σταθερά προς μια δυτική κατεύθυνση και να αγκαλιάζει φιλελεύθερες, δημοκρατικές αξίες», επισημαίνει η Shackelford. Η Shackelford χαρακτηρίζει «αντιδημοκρατικό» τον χαρακτήρα της Άγκυρας ως προς το ΝΑΤΟ επισημαίνοντας την υπομόνευση της ασφάλειας της συμμαχίας, ειδικά μετά από την απειλή της Τουρκίας να εμποδίσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. «Ανησυχώ ότι οι αυξανόμενες διαφορές γίνονται αγεφύρωτες», επισημαίνει.

Όπως αναφέρει η ίδια «Οι εταιρικές σχέσεις, μεταξύ ανθρώπων και εθνών, έχουν ένα ευρύ φάσμα πιθανών εννοιών και πεδίου εφαρμογής. Οι συμμαχίες όμως είναι επίσημες συμφωνίες που υποδηλώνουν ένα συγκεκριμένο είδος δέσμευσης, όπως ο γάμος. Μια συμμαχία είναι μια υπόσχεση μεταξύ των εθνών να υποστηρίζουν και να υπερασπίζονται το ένα το άλλο, σε καλές και κακές στιγμές, σε αρρώστια και υγεία, ή πιο συγκεκριμένα, σε καιρό ειρήνης ή πολέμου.

Οι συμμαχίες δεν πρέπει να συνάπτονται τυχαία, αλλά ούτε και να είναι αμετάβλητες. Εάν μια συμμαχία καταστεί εμπόδιο στην ικανότητα ενός έθνους να διασφαλίσει τις ανάγκες του, τα πρότυπα και η οδός για την αποχώρηση θα πρέπει να είναι σαφή και λογικά».

Και συνεχίζει: «Το 2002, η Δύση πίστεψε ότι αυτή τη φορά θα μπορούσε να είναι διαφορετική (η Τουρκία), με τη δημοκρατική εκλογή του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά η δέσμευση για τη δημοκρατία δεν ήταν ακόμη πραγματική και η Τουρκία έκανε μια σκληρή στροφή προς την ανελεύθερη, αυταρχική διακυβέρνηση».

«Η Τουρκία ασκεί το βέτο της εντός της συμμαχίας σαν ρόπαλο, χτυπώντας τους συμμάχους της σε άσχετα ζητήματα για να τους τιμωρήσει επειδή δεν επικυρώνουν την εμμονή του Ερντογάν να τιμωρήσει τους Κούρδους. Ο Ερντογάν κάνει αυτό που θέλει ο Ερντογάν - και αυτό συχνά δεν ευθυγραμμίζεται με το συμφέρον και την ασφάλεια της συμμαχίας», σημειώνει η Shackelford.

Παραμένει κοντά στον Πούτιν ο Ερντογάν 

«Ενώ συγκρούονται σε πολλά θέματα, ο Ερντογάν εξακολουθεί να είναι κοντά στον Πούτιν, καθώς προσπαθεί να παίξει και τις δύο πλευρές. Η αγορά από την Τουρκία ρωσικών συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας το 2019 ήταν ένα "χαστούκι" στο ΝΑΤΟ και άμεση παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων. Μπορεί η Τουρκία να εξακολουθήσει να εμπιστεύεται τα οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ, ή μήπως η στενή σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία εγκυμονεί τον κίνδυνο να εκτεθούν απόρρητες πληροφορίες για τα οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ;» διερωτάται η αρθρογράφος.

Η Shackelford αναφέρει χαρακτηριστικά: «ΝΑΤΟ, μπορείς και καλύτερα. Η Φινλανδία και η Σουηδία σε προσεγγίζει, άλλωστε. Όπως και η Τουρκία, έχουν ικανούς στρατούς και στρατηγική γεωγραφία, αλλά μοιράζονται επίσης τις αξίες της συμμαχίας, όπως η δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Δεν είναι πιθανό να δεις τη Φινλανδία ή τη Σουηδία να φυλακίζει πολιτικούς αντιπάλους ή να απειλεί δημοσιογράφους. Και η αντίρρηση του Ερντογάν για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας εγείρει το ερώτημα με ποιανού το μέρος είναι τελικά ο Ερντογάν».

Ασαφής ο τρόπος αποπομπής ενός συμμάχου από το ΝΑΤΟ

«Τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν εδώ και καιρό κουραστεί από τη διπροσωπία και τα παιχνίδια της Τουρκίας. Δεν είναι η πρώτη φορά που η εκδίωξη της Τουρκίας από τη συμμαχία αποτελεί θέμα συζήτησης. Το ενδεχόμενο τέθηκε μετά τη σκληρή καταστολή του Ερντογάν το 2016 μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, καθώς και μετά την εισβολή της Τουρκίας στη βορειοανατολική Συρία το 2019. Αλλά δεδομένου ότι το ΝΑΤΟ δεν διαθέτει μηχανισμό για την αναστολή ή την αποπομπή ενός συμμάχου, η πορεία προς την έξοδο δεν είναι σαφή.

Εάν η υπόλοιπη συμμαχία διαπιστώσει ότι η Τουρκία παραβιάζει σταθερά τις αρχές του ΝΑΤΟ, μπορούν ομόφωνα να συμφωνήσουν να αποσύρουν την προστασία του άρθρου 5 από την Τουρκία, αναστέλλοντας ουσιαστικά τη συμμετοχή της και οποιαδήποτε βοήθεια λαμβάνει από το ΝΑΤΟ.

Αυτό είναι πιθανώς το πιο κοντινό σε διαζύγιο που μπορεί να επιτευχθεί, αλλά ακόμη και αυτή η απόφαση θα απαιτούσε μια καθαρή αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων που φέρνει η Τουρκία στο τραπέζι, αλλά και των κινδύνων. Ίσως η Τουρκία να συμφωνούσε σε ένα διαζύγιο χωρίς υπαιτιότητα - μπορεί πάντα να επιλέξει να αποχωρήσει. Αν όχι, ίσως θα έπρεπε να ζητήσει έναν "σύμβουλο γάμου"» υπογραμμίζει η αρθρογράφος.

Δεν υπάρχει ο τέλειος σύμμαχος

«Κανένας σύμμαχος δεν είναι ο τέλειος σύμμαχος και κανένας σύζυγος δεν είναι ο τέλειος σύζυγος. Κάποιος τρόπος συμβιβασμού και κατανόησης είναι πάντα απαραίτητος.

Εναπόκειται τελικά στο ΝΑΤΟ να αποφασίσει αν η Τουρκία αξίζει την επίσημη αμυντική δέσμευση, αλλά είναι μια απόφαση που θα πρέπει να αισθάνονται εξουσιοδοτημένοι να πάρουν και όχι να αποδεχτούν τη συμμαχία ως έχει. Η επανεξέταση της αξίας και της νομιμότητας αυτών των δεσμεύσεων δεν είναι παράλογη. Στην πραγματικότητα, είναι ένας δείκτης μιας υγιούς σχέσης.

ΝΑΤΟ, έχετε εσείς και η Τουρκία ένα κοινό όραμα για το μέλλον και τις συλλογικές σας προτεραιότητες; Μπορείτε να εμπιστευτείτε την Τουρκία ότι σας καλύπτει; Αν όχι, εξετάστε τις επιλογές σας. Οι χωρισμοί είναι δύσκολοι, αλλά μπορεί να είστε καλύτερα μακροπρόθεσμα. Και η Φινλανδία και η Σουηδία μπορεί να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν να ανακάμψετε», καταλήγει.

*Η Elizabeth Shackelford είναι συνεργάτης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στο Συμβούλιο του Σικάγο για τις Παγκόσμιες Υποθέσεις, ενώ στο παρελθόν υπήρξε διπλωμάτης των ΗΠΑ.

Όλες οι ειδήσεις:

Βενζίνη: «Φωτιά» στις αντλίες - Αύξηση 10 λεπτών σε μια εβδομάδα

Άρθρο - βόμβα στην Τουρκία: Εξαιρετικά πιθανή η προσάρτηση της βόρειας Κύπρου το 2023

Τετραήμερη εργασία: Βρετανοί εργαζόμενοι... ζουν το όνειρο - Σε εφαρμογή το πιλοτικό πρόγραμμα

Tα βάζει με τα μεγαθήρια των Κυκλάδων: Το νησί με τις χαμηλές τιμές και το καταπληκτικό φαγητό που φέτος έχει την τιμητική του