Καθηγητής Βενέτης για Ιράν: «Συγκρούονται δύο πλευρές της χώρας» - Ο ρόλος της γυναίκας στη χώρα και η προσέγγιση της Δύσης

Με τις ταραχές στο Ιράν να συνεχίζονται για περισσότερο από δέκα ημέρες ο καθηγητής Ισλαμικών και Μεσανατολικών Σπουδών Ευάγγελος Βενέτης επιχειρεί μέσω τους ethnos.gr να φωτίσει τα πραγματικά αίτια των γεγονότων, να εκτιμήσει τις εξελίξεις και τις δυνάμεις που βρίσκονται πίσω από τη νέα εξέγερση με αφορμή τον θάνατο της κουρδικής καταγωγής Ιρανής Μαχσά Αμινί.

Η τελευταία σειρά έντονων διαδηλώσεων έγινε το 2019 με αφορμή την αύξηση των καυσίμων και το αποτέλεσμα ήταν 1.500 νεκροί. Οι καταβολές των διαδηλώσεων είναι ίδιες. Απλά αλλάζουν κάθε φορά οι αφορμές. «Στην πραγματικότητα συγκρούονται στο Ιράν δύο πλευρές, των συντηρητικών που θέλουν να μείνουν προσηλωμένοι στο θεοκρατικό σύστημα και των μεταρρυθμιστών που θέλουν τη στροφή της χώρας στο δυτικό μοντέλο», λέει χαρακτηριστικά ο Ευάγγελος Βενέτης.

Oι πλευρές που συγκρούονται...

«Όπως και στο παρελθόν έτσι και τώρα το κομμάτι που θέλει μεταρρυθμίσεις βρήκε την ευκαιρία να εκφράσει την αντίθεση του. Στην πραγματικότητα συγκρούονται οι δύο αντιλήψεις που υπάρχουν στη χώρα. Οι συντηρητικοί Ιρανοί εκφράζονται από το πολιτειακό σύστημα. Σε αυτή τη φάση έχουμε την αντίδραση των μεταρρυθμιστών».

«Δεν είναι αυθόρμητες εκδηλώσεις»

Όπως τονίζει όμως ο καθηγητής Βενέτης πίσω από τις αναταραχές στο Ιράν δεν κρύβονται μόνο αυθόρμητες εκδηλώσεις του λαού που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά εμπλέκονται και άλλοι παράγοντες, όπως οι υπερδυνάμεις της Δύσης που επιθυμούν την ανατροπή του θεοκρατικού πολιτειακού συστήματος στο Ιράν: «Οι Ιρανοί κουβαλάνε μεγάλη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά και είναι μεταξύ των 5-6 πολιτισμών για την προσφορά τους στην ανθρωπότητα. Ο θάνατος της Μαχσά Αμινί ήταν μια αφορμή».

«Η εμπλοκή των ΗΠΑ και του Ισραήλ»

Υπάρχουν κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά κίνητρα πίσω από αυτά τα γεγονότα, συνδεόμενα με την εμπλοκή χωρών της Δύσης όπως οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Μεγάλη Βρετανία που υποστηρίζουν τις δυνάμεις αποσταθεροποίησης στην περιοχή. Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε παρατηρώντας τα ίδια τα γεγονότα. Μετά τις πρώτες ώρες που οι διαδηλώσεις είχαν τον χαρακτήρα της αυθόρμητης αντίδρασης περάσαμε σε συνεχόμενες ταραχές οι οποίες προφανώς έχουν υπόβαθρο αντικαθεστωτικό με κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά κίνητρα που έχουν ρίζες και στην ασφυξία που έχει δημιουργηθεί λόγω των απάνθρωπων παρατεταμένων κυρώσεων από τις ΗΠΑ και τη Δύση συνολικά σε βάρος των Ιρανών».

«Προσπάθεια αποσταθεροποίησης»

«Η ιρανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα διεξαγάγει έρευνα για τις συνθήκες θανάτου της Αμινί και σε μία προσπάθεια να ελέγξει την κατάσταση έκλεισε το ίντερνετ σε διάφορα μέρη της χώρας. Από την άλλη βλέπουμε την άμεση αντίδραση από τις ΗΠΑ η οποία ήρε αμέσως μέρος των κυρώσεων για να ενθαρρύνει τη λειτουργία του ίντερνετ και κατά συνέπεια της επικοινωνίας των διαδηλωτών, κίνηση η οποία αναδεικνύει ξεκάθαρα την εμπλοκή των ΗΠΑ στα εσωτερικά ζητήματα του Ιράν. Επίσης βλέπουμε την μεγάλη προβολή των γεγονότων από τα ΜΜΕ της Δύσης και όλο και πιο ενεργή εμπλοκή και δηλώσεις αξιωματούχων από τη Δύση. Προφανώς, λοιπόν οι διαδηλώσεις δεν είναι μόνο αυθόρμητες αλλά συνδέονται με την προσπάθεια των γεωπολιτικών αντιπάλων του Ιράν να αποσταθεροποιήσουν την χώρα. Επομένως, βλέπουμε πως τα πράγματα δεν είναι απλά αν και η εκτίμηση μου είναι πως με οποιοδήποτε κόστος οι διαδηλώσεις θα ατονήσουν σταδιακά».

Θα αλλάξει ο ρόλος της γυναίκας;

Για το ρόλο της γυναίκας στο Ισλάμ και τις πιθανές αλλαγές που μπορούν να επιφέρουν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στο Ιράν, ο Ευάγγελος Βενέτης είπε: «Το Ισλάμ όπως ο Χριστιανισμός κι ο Ιουδαϊσμός, προσπαθούν να περιφρουρήσουν την οικογένεια. Μέσα στην οικογένεια ο ρόλος της γυναίκας ταυτίζεται με το ρόλο της συζύγου και μητέρας που φροντίζει την οικογένεια. Στη Δύση ο παραδοσιακός ρόλος της γυναίκας έχει αλλάξει. Έχει υποχωρήσει σε σχέση με την οικογένεια. Το δυτικό κεφαλαιοκρατικό σύστημα θέλει τη γυναίκα εργαζόμενη, να κάνει καριέρα και στην πράξη να μένει εν πολλοίς μακριά από τον γάμο. Η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ιουδαιο-χριστιανική Δύση βασίζονται στο Ελληνορωμαϊκό δίκαιο και τον Διαφωτισμό, ενώ το Ισλάμ προσεγγίζει διαφορετικά τα δικαιώματα των γυναικών, υπό το πρίσμα της ιδιαίτερης μονοθεϊστικής του παράδοσης. Συνεπώς τα γεγονότα στο Ιράν δεν θα αλλάξουν κάτι επί της ουσίας, απλά είναι ένας ακόμα κύκλος κοινωνικο-πολιτικών ζυμώσεων κατά διαστήματα».

«Δεν υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι πολιτισμοί»

Κλείνοντας ο Ευάγγελος Βενέτης αναφέρθηκε στις εξελίξεις σε σχέση με την Ελλάδα αλλά και για πως πρέπει να βλέπουμε και να κρίνουμε τα γεγονότα στο Ιράν: «Δεν επηρεάζουν την Ελλάδα τα όσα συμβαίνουν στο Ιράν ωστόσο έχουν πάρει μεγάλη δημοσιότητα τα γεγονότα προφανώς διότι μερικές χώρες της Δύσης βρίσκονται σε γεωπολιτική αντιπαράθεση με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Εδώ θα ήθελα να τονίσω δύο βασικούς παράγοντες. Ο πρώτος στόχος είναι η ανάδειξη της αλήθειας με την αντικειμενική ερμηνεία των γεγονότων και ο δεύτερος στόχος η πολιτιστική τους διάσταση. Ενώ η Δύση έχει την τάση πολιτιστικά και πολιτικά να κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια, δεν μπορεί να κρίνει τους Ιρανούς και το Ισλάμ με δυτικά κριτήρια και φυσικά η Δύση δεν είναι εκείνη που θα υπαγορεύσει στο Ιράν και το Ισλάμ τι να πράξει σε θέματα που τους αφορούν. Δεν υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι πολιτισμοί. Ο κάθε πολιτισμός έχει την δική του αξία, ιδιαιτερότητα κι οντότητα  και σαφώς πρέπει να γίνεται σεβαστός. Ο κάθε πολιτισμός πρέπει να διαχειρίζεται τα εσωτερικά του ζητήματα, όπως εκείνος νομίζει καλύτερα».