Ανάλυση για τη «Γαλάζια Πατρίδα»: Οι δυνάμεις μάχης, οι κίνδυνοι και οι υπερβολές

«Το τελευταίο χρονικό διάστημα, έλαβε μεγάλη δημοσιότητα η εκτέλεση εκ μέρους των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων της άσκησης υπό την επωνυμία «Γαλάζια Πατρίδα/Mavi Vatan», που ξεκινάει στις 27 Φεβρουαρίου και ολοκληρώνεται την 8^η Μαρτίου. Η χρονική επέκταση της άσκησης (η αρχική καταληκτική ημερομηνία της οποίας ήταν η 3η Μαρτίου) ήταν γνωστή ήδη από τον Ιανουάριο, παρά το γεγονός ότι στα ελληνικά ΜΜΕ παρουσιάστηκε ως έκτακτη εξέλιξη.

Η άσκηση αποτελεί μια υψηλού συμβολισμού κίνηση, υπό την έννοια ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει να καταδείξει ότι καμιά απόφαση που αφορά τους ενεργειακούς σχεδιασμούς σε όλες τις θάλασσες «μείζονος ενδιαφέροντος» (Μεσόγειος, Αιγαίο, Εύξεινος), δεν δύναται να ληφθεί χωρίς την προηγούμενη έγκριση της. Το θεωρητικό πλαίσιο της άσκησης βασίζεται στο ομώνυμο Δόγμα, το οποίο καθορίζει και τις εξοπλιστικές προτεραιότητες, βάσει του οποίου μελλοντικά, το Πολεμικό Ναυτικό της γείτονας χώρας, θα ισοσκελίσει ή και θα παραγκωνίσει τη σημασία χρήσης της Πολεμικής Αεροπορίας ως τον κύριο κλάδο άσκησης εξωτερικής πολιτικής/προβολής διεκδικήσεων.

Υπενθυμίζεται ότι το Πολεμικό Ναυτικό θα διαθέτει και ισχυρό αεροπορικό «βραχίονα» ο οποίος θα αποτελείται από 16-32 μαχητικά F-35B (ή εναλλακτικά AV-8B) για χρήση από τα δύο μίνι-αεροπλανοφόρα Anadolu και Trakya, μη-επανδρωμένα αεροσκάφη ANKA-S/Bayraktar TB2, αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας CN-235, ελικόπτερα Seahawk κ.α. Η γεωπολιτικής φύσεως ερμηνεία της άσκησης, εντοπίζεται στην πρόθεση της Άγκυρας να μετεξελιχθεί σε «μέση» δύναμη παγκόσμιας ή ευρω-ασιατικής εμβέλειας και στη δημιουργία ενός περιφερειακού υποσυστήματος, στον πυρήνα του οποίου θα βρίσκεται η ίδια.

Από ουσιαστικής απόψεως η Τουρκία καλείται να δοκιμάσει τις επιχειρησιακές ικανότητες των αεροναυτικών της δυνάμεων σε μια ευρείας έκτασης περιοχή, ώστε να δοκιμαστεί ο βαθμός επίδοσης και συνεργασίας των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε κατάσταση πολυήμερης στρατιωτικής επιχείρησης.

Προσωπικά, εκτιμώ ότι θα δοκιμαστούν σενάρια όπως η προστασία εξέδρας γεωτρήσεων, η αεροναυτική απομόνωση περιοχών (επιβολή αντιπρόσβασης π.χ. ανατολικά Μεγίστης), και αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο όσον αφορά στα εθνικά κυριαρχικά συμφέροντα, ασκήσεις έρευνας και διάσωσης, ειδικές επιχειρήσεις με ταχύπλοα και ελικόπτερα από τους άνδρες των SAT/SAS, και ενδεχομένως αποβατική ενέργεια καθώς θα εμπλακούν τμήματα της Διοίκησης Συγκροτήματος Αμφίβιας Αποστολής από τηνFoca. Δοκιμές θα γίνουν και στους τομείς συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών με κάθε μέσο, και ταχείας ανάθεσης στόχων στις πλατφόρμες μεταφοράς όπλων.

Παρά τα πομπώδη δημοσιεύματα και τις αναδημοσιεύσεις, απαιτείται νηφαλιότητα στην εκτίμηση της όλης δραστηριότητας. Για παράδειγμα οι ανακοινώσεις αναφέρουν την εμπλοκή μόλις 20 μαχητικών αεροσκαφών στην άσκηση. Σαφώς ο αριθμός εξόδων είναι το καθοριστικό στοιχείο αξιολόγησης, αλλά ο προαναφερθείς αριθμός σε συνδυασμό με την τεράστια έκταση του σεναρίου, δεν συνεπάγεται επ’ ουδενί, δριμύτατες αεροπορικές επιχειρήσεις.

Είναι ικανός ο αριθμός των 20 μαχητικών να παράσχει αποτελεσματική κάλυψη/υποστήριξη (TASMO), σε τρεις θάλασσες ταυτόχρονα; Ανακοινώθηκε η εμπλοκή 102 σκαφών, αλλά οι κύριες μονάδες επιφανείας μάχης, θα είναι περίπου 12 (από τις 26 συνολικά). Τα υπόλοιπα αφορούν  υποβρύχια, πυραυλακάτους, αποβατικά, ναρκοπολέμου και πλοία της Ακτοφυλακής. Θεωρείται επαρκής ο αριθμός των 12 σκαφών, ώστε να επιβληθεί ναυτική κυριαρχία σε τρεις θάλασσες ταυτόχρονα;

Σε κάθε περίπτωση, η οριστική αποτίμηση θα γίνει μετά τις 8 Μαρτίου. Ως τότε απαιτείται ψυχραιμία νηφαλιότητα και εγρήγορση από τις αρμόδιες Αρχές».

Παούνης Νικόλαος Βαλκανιολόγος-Διεθνολόγος MSc. (International & Balkan Relations) - Συνεργάτης ΕΛΙΑΜΕΠ. Ερευνητής στο Ελληνικό Κέντρο Ελέγχου Όπλων (ΕΚΕΟ)