Ενδιάμεσες εκλογές 2018: Ένα δημοψήφισμα για την πολιτική Τραμπ

Οι Αμερικανοί ψηφίζουν για να εκλέξουν το 116ο Κονγκρέσο των ΗΠΑ, ανανεώνοντας 33 έδρες της Γερουσίας και εκλέγοντας τα 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ταυτόχρονα θα ανανεώσουν την σύνθεση τοπικών κοινοβουλευτικών συνελεύσεων και πολιτειακών και τοπικών αρχών και θα ψηφίσουν σε σειρά δημοψηφισμάτων.

Δημοψήφισμα οι ενδιάμεσες εκλογές

Οι ενδιάμεσες εκλογές θα είναι ένα δημοψήφισμα για την πολιτική και τα πεπραγμένα της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ. Από τις προεδρικές εκλογές του 2016, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Τραμπ ελέγχει και τα δύο σώματα του αμερικανικού Κονγκρέσου, Βουλή και Γερουσία. Όμως στην ψηφοφορία της 6ης Νοεμβρίου, στόχος των Ρεπουμπλικανών είναι να διατηρήσουν την πλειοψηφία τους στα δύο σώματα. Και στόχος των Δημοκρατικών είναι να ανατρέψουν την σημερινή ισορροπία δυνάμεων στο Κονγκρέσο ώστε να είναι σε θέση να παρέμβουν στην εφαρμογή της πολιτικής του Αμερικανού προέδρου.

Η συμμετοχή στην ψηφοφορία αποτελεί σημαντικό διακύβευμα των ενδιάμεσων εκλογών. Συνήθως, η συμμετοχή στις εκλογές που διεξάγονται στο μέσον της προεδρικής θητείας δεν κινητοποιούν τους ψηφοφόρους και η συμμετοχή κυμαίνεται στο 40% (έναντι 60% στις προεδρικές εκλογές του 2016). Κινητήρια δύναμη σε αυτές τις ενδιάμεσες θα είναι η έγκριση ή η απόρριψη της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ.

Γερουσία

Η Γερουσία απαρτίζεται από 100 γερουσιαστές, δύο ανά πολιτεία, ανεξαρτήτως του μεγέθους του πληθυσμού της, που εκλέγονται με καθολική και άμεση ψηφοφορία για εξαετή θητεία. Κάθε δύο χρόνια, κατά τις ενδιάμεσες εκλογές, ανανεώνεται το ένα τρίτο των εδρών της Γερουσίας. Η σημερινή σύνθεση της Γερουσίας αναδείχθηκε από τις εκλογές του 2016. Οι Ρεπουμπλικανοί διαθέτουν ισχνή πλειοψηφία 51 γερουσιαστών, έναντι 47 των Δημοκρατικών και 2 ανεξάρτητων.

Στις 6 Νοεμβρίου ανανεώνεται η θητεία 33 γερουσιαστών, 23 Δημοκρατικών, 8 Ρεπουμπλικανών και δύο ανεξάρτητων. Δύο ψηφοφορίες διεξάγονται επίσης σε δύο πολιτείες για την πλήρωση εδρών της Γερουσίας: στην πολιτεία της Μινεζότα για την πλήρωση της έδρας του Δημοκρατικού Αλ Φράνκεν που παραιτήθηκε στο πλαίσιο του κύματος του #metoo και η θητεία του λήγει το 20121 και στην πολιτεία του Μισισίπι, όπου ο Ρεπουμπλικανός Ταντ Κόχραν θα αντικατασταθεί για λόγους υγείας.

Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει έναν απλό στόχο: να μην χάσει καμία έδρα στην Γερουσία. Και οι προοπτικές είναι θετικές, καθώς 7 από τις 8 ρεπουμπλικανικές έδρες που ανανεώνονται αφορούν πολιτείες που ψήφισαν τον Τραμπ το 2016 (Μισισίπι, Νεμπράσκα, Τέξας, Τενεσί, Γιούτα, Γουαϊόμινγκ).

Ο υπερβολικά φιλόδοξος στόχος του Δημοκρατικού Κόμματος είναι η ανατροπή των συσχετισμών στην Γερουσία. Ομως, 10 από τις 25 έδρες Δημοκρατικών ή ανεξάρτητων συνεργαζόμενων που ανανεώνονται αφορούν πολιτείες όπου νίκησε ο Τραμπ το 2016. Μάλιστα, σε πέντε από αυτές, η διαφορά του με την προεδρική υποψήφια των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον ήταν περισσότερες από 10 ποσοστιαίες μονάδες (Βόρεια Ντακότα, Μιζούρι, Μοντάνα, Δυτική Βιρτζίνια, Ιντιάνα). Οι υπόλοιπες πέντε θεωρούνται λιγότερο πιστές στον Τραμπ (Φλόριντα, Μίσιγκαν, Οχάιο, Πενσιλβάνια, Ουισκόνσιν». Και οι 5 είχαν ψηφίσει τον Μπαράκ Ομπάμα το 2012 πριν κάνουν στροφή υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ το 2016.

Το εκλογικό σύστημα για την Γερουσία λειτουργεί εις βάρος των Δημοκρατικών. Αφού κάθε πολιτεία εκλέγει δύο γερουσιαστές ανεξαρτήτως του πληθυσμού της, το Ουισκόνσιν εκλέγει όσους και η Καλιφόρνια, παρά το γεγονός ότι η Καλιφόρνια έχει 60 φορές μεγαλύτερο πληθυσμό. Κατά συνέπεια, το ειδικό βάρος των μικρότερων πολιτειών είναι τεράστιο. Οι μικρότερες πολιτείες είναι συνήθως και οι αγροτικές περιοχές κατά παράδοσιν ευνοούν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Μία ακτίνα ελπίδας για τους Δημοκρατικούς προέρχεται από το γεγονός ότι η ψηφοφορία στην Νεβάδα και την Αριζόνα είναι αμφίρροπες. Και στις δύο, οι απερχόμενοι γερουσιαστές δεν είναι και πάλι υποψήφιοι, στοιχείο σημαντικό, αφού οι ψηφοφόροι τείνουν να ανανεώνουν τις θητείες των γερουσιαστών της πολιτείας τους. Και στις δύο πολιτείες οι Ρεπουμπλικανοί επικράτησαν οριακά το 2016.

Βουλή των Αντιπροσώπων

Η Βουλή των Αντιπροσώπων απαρτίζεται από 435 μέλη, που εκλέγονται επίσης με άμεση και καθολική ψηφοφορία για δύο χρόνια. Αντίθετα όμως με την Γερουσία, εδώ η εκπροσώπηση είναι ανάλογη με τον πληθυσμό. Η χώρα είναι χωρισμένη σε 435 περιφέρειες, κάθε μία από τις οποίες αντιπροσωπεύει 711.000 περίπου άτομα. Στην σημερινή σύνθεση της Βουλής των Αντιπροσώπων, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα διαθέτει 235 έδρες, έναντι 193 του Δημοκρατικού Κόμματος, ενώ 7 έδρες είναι κενές. Για να έχει την πλειοψηφία της Βουλής ένα κόμμα χρειάζεται τουλάχιστον 218 έδρες.

Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει την πλειοψηφία στην Βουλή από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2010. Για να ανατραπεί ο σημερινός συσχετικός δυνάμεων, το Δημοκρατικό Κόμμα πρέπει να αποσπάσει 24 έδρες, σε περιφέρειες που είτε ψήφισαν την Χίλαρι Κλίντον το 2016 είτε έχουν ρεπουμπλικανική εκπροσώπηση στην Βουλή. Και για να το επιτύχουν, οι Δημοκρατικοί πρέπει να ποντάρουν στην κινητοποίηση των ψηφοφόρων και την απορριπτική του Τραμπ ψήφο.

Τις τελευταίες δεκαετίες, το προεδρικό κόμμα χάνει κατά μέσο όρο 25 έδρες της Βουλής στις ενδιάμεσες εκλογές και ακόμη περισσότερες αν έχει τον έλεγχο και των δύο σωμάτων του Κονγκρέσου.

Οι Δημοκρατικοί έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νικήσουν στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Η εκπροσώπηση στην Βουλή είναι (σχετικά) αναλογική σε σχέση με τον πληθυσμό. Οι Δημοκρατικοί χρειάζονται να κερδίσουν 24 επιπλέον έδρες για να έχουν πλειοψηφία. Αλλά στα τελευταία 50 χρόνια έχουν καταφέρει αυτήν την επίδοση μόνον δύο φορές, το 1974 και το 2006. Την ίδια περίοδο, οι Ρεπουμπλικανοί έχουν κάνει το σκορ +24 μόνο τρεις φορές, αλλά η τελευταία φορά ήταν πρόσφατη, το 2010, στις ενδιάμεσες εκλογές της πρώτης προεδρικής θητείας του Μπαράκ Ομπάμα. Οι αμερικανοί ψηφοφόροι συνήθως δεν καταψηφίζουν υποψήφιο που έχει ήδη έδρα στην Βουλή. Το θετικό για τους Δημοκρατικούς είναι ότι 39 Ρεπουμπλικανοί, πολλοί από τους οποίους ανήκαν στο αντι-Τραμπ στρατόπεδο, έχουν επιλέξει να μην είναι και πάλι υποψήφοι. Ορισμένοι βρίσκονται σε αμφίρροπες πολιτείες, όπως η Φλόριντα και η Πενσιλβάνια.

Εκλογές κυβερνητών, τοπικών κοινοβουλευτικών συνελεύσεων, δημάρχων

Νέοι κυβερνήτες εκλέγονται την Τρίτη σε 36 πολιτείες και τρεις εξωχώριες εδαφικές οντότητες (Γκουάμ, Μαριάνες Νήσοι, Παρθένες Νήσοι). Οι ψηφοφόροι ανανεώνουν επίσης την σύνθεση 88 από τις 99 τοπικές κοινοβουλευτικές συνελεύσεις και ψηφίζουν για δεκάδες δημαρχιακές θέσεις.

160 τοπικά δημοψηφίσματα

Σειρά δημοψηφισμάτων οργανώνεται στις αμερικανικές πολιτείες για θέματα χωρισμού εκλογικών περιφερειών, χρηματοδότησης προεκλογικών εκστρατειών, για την νομιμοποίηση της μαριχουάνα, τις αμβλώσεις, την θέσπιση οικονομικών μέτρων, την αύξηση του κατώτερου μισθού, θέματα υγειονομικής ασφάλισης, ενεργειακά θέματα...

Πηγή: Le Monde, Financial Times, The Guardian