Μετρημένες οι μέρες του Νετανιάχου; Τι «βλέπει» η κυβέρνηση Μπάιντεν

Ο Τζο Μπάιντεν και κορυφαίοι σύμβουλοι συζητούν την πιθανότητα οι πολιτικές ημέρες του Μπενιαμίν Νετανιάχου να είναι μετρημένες -και ο Αμερικανός πρόεδρος έχει εκφράσει αυτό το συναίσθημα στον Ισραηλινό πρωθυπουργό σε πρόσφατη συνομιλία τους. Το ζήτημα της σύντομης πολιτικής ζωής του Νετανιάχου έχει αναφερθεί και σε πρόσφατες συσκέψεις στον Λευκό Οίκο στις οποίες συμμετείχε ο Μπάιντεν, σύμφωνα με δύο ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης.

Μάλιστα, ο πρόεδρος τον ΗΠΑ φαίνεται πως έφτασε και στο σημείο να πει στον Ισραηλινό ομόλογό του να σκεφτεί πως θα μπορούσε να μοιραστεί με τον ενδεχόμενο διάδοχό του όλα όσα έχει μάθει, πρόσθεσαν οι αξιωματούχοι.

Πεπεισμένη η κυβέρνηση Μπάιντεν πως ο πρωθυπουργικός χρόνος του Νετανιάχου τελειώνει

Ένας νυν και ένας πρώην Αμερικανός αξιωματούχος επιβεβαιώνουν στο Politico ότι η κυβέρνηση πιστεύει πως ο Νετανιάχου έχει πλέον περιορισμένο χρόνο στην εξουσία. Ο νυν αξιωματούχος δήλωσε ότι η εκτίμηση εντός της χώρας ήταν ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα διαρκέσει πιθανότατα μερικούς μήνες ή τουλάχιστον μέχρι να τελειώσει η πρώιμη φάση των μαχών στη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, οι τέσσερις αξιωματούχοι επισημαίνουν τον παράγοντα του απρόβλεπτου της ισραηλινής πολιτικής.

«Θα πρέπει να γίνει ένας απολογισμός εντός της ισραηλινής κοινωνίας για το τι συνέβη», δήλωσε αξιωματούχος, ο οποίος, όπως και οι άλλοι, διατήρησε την ανωνυμία του ώστε να περιγράψει λεπτομερώς τις ιδιωτικές συζητήσεις. «Τελικά, η ευθύνη σταματά στο γραφείο του πρωθυπουργού».

Αυτή η άποψη της αμερικανικής κυβέρνησης για το πολιτικό μέλλον του Νετανιάχου έρχεται καθώς ο Μπάιντεν και η ομάδα εξωτερικής πολιτικής του προσπαθούν να συνεργαστούν και να κατευθύνουν διπλωματικά τον Ισραηλινό ηγέτη, καθώς η χώρα του επιδιώκει μια περίπλοκη και αιματηρή αντιπαράθεση με τη Χαμάς.

Οι έμμεσες νύξεις του Μπάιντεν

Το ταξίδι του Μπάιντεν στο Τελ Αβίβ τον περασμένο μήνα ήταν σε μεγάλο βαθμό ένα ταξίδι υποστήριξης, αλλά σε ιδιωτικές συζητήσεις παρότρυνε επίσης τον Νετανιάχου να προχωρήσει προσεκτικά και να μην διευρύνει τον πόλεμο, σύμφωνα με τους δύο ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης. Ο πρόεδρος πίεσε τον πρωθυπουργό να θέσει ως προτεραιότητα μια λύση δύο κρατών και να έχει υπόψη του τα βήματα πέρα από την προσπάθεια εξάλειψης της Χαμάς -όπως οι προκλήσεις που συνεπάγεται κάθε είδους μελλοντική κατοχή της Γάζας.

Επίσης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο Μπάιντεν συμβούλεψε τον Νετανιάχου να σκεφτεί πώς θα αφήσει στον διάδοχό του την κατάσταση -μια έμμεση νύξη ότι ο Νετανιάχου μπορεί να μην είναι στην εξουσία για όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης που πιθανότατα θα είναι μακροχρόνια.

Το περιβάλλον του Μπάιντεν συζητά ήδη με άλλους Ισραηλινούς πολιτικούς

Ένας άλλος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, ωστόσο, υποβάθμισε το θέμα του μέλλοντος του Νετανιάχου, λέγοντας ότι οποιαδήποτε κουβέντα ήταν απλώς μια ανούσια εικασία και επιμένοντας ότι η κυβέρνηση επικεντρώνεται στην υποστήριξη της ασφάλειας του Ισραήλ. Και μετά τη δημοσίευση του άρθρου του Politico, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (NSC) δήλωσε ότι το θέμα του μέλλοντος του Νεταγιάχου «δεν έχει συζητηθεί από τον πρόεδρο (Μπάιντεν) και δεν συζητείται».

«Εμείς επικεντρωνόμαστε στην παρούσα κρίση», δήλωσε η εκπρόσωπος του NSC Αντριέν Γουάτσον.

Όμως ο νυν αξιωματούχος των ΗΠΑ δήλωσε ότι η κλονισμένη εξουσία του Νετανιάχου βρίσκεται πάντα «στο παρασκήνιο» κατά τη διάρκεια των εσωτερικών συνομιλιών της κυβέρνησης Μπάιντεν για τη Μέση Ανατολή. Μάλιστα, βοηθοί του Μπάιντεν φαίνεται πως συζητούν ήδη με πρόσωπα στο Ισραήλ -που είτε είναι μέλη της κυβέρνησης είτε όχι- για τον πόλεμο.

Σύμφωνα με τους δύο ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης, καθώς και τους νυν και πρώην Αμερικανούς αξιωματούχους, οι συνομιλίες αυτές έδωσαν επίσης τη δυνατότητα να εκτιμηθεί ο τρόπος σκέψης διαφόρων Ισραηλινών που θα μπορούσαν να αναλάβουν το τιμόνι της χώρας.

Κλονισμένο το κύρος του Νετανιάχου

Πίσω από την οπτική της κυβέρνησης για τον Νετανιάχου κρύβεται και η πεποίθηση ότι έχει αποδυναμωθεί σημαντικά λόγω της οργής των Ισραηλινών για την αποτυχία των υπευθύνων ασφαλείας και των μυστικών υπηρεσιών της χώρας τους να αποτρέψουν την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Και η αυξανόμενη διεθνής αντίδραση στην τρέχουσα ισραηλινή «στρατιωτική επιχείρηση» στη Γάζα -η οποία έχει σκοτώσει χιλιάδες Παλαιστίνιους αμάχους- έχει κλονίσει το κύρος του.

Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν λάβει υπόψη τους την πτώση των ποσοστών αποδοχής του Νετανιάχου. Επισημαίνουν επίσης το κύμα των δημόσιων αναφορών σχετικά με τις μαζικές αποτυχίες των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και προβλέπουν ότι οποιαδήποτε επικείμενη εσωτερική ισραηλινή αξιολόγηση -και αυτή που θα γίνει από τους Αμερικανούς ομολόγους τους- θα είναι πιθανότατα ακόμη πιο καταδικαστική, επιφέροντας μεγαλύτερο πλήγμα στον Ισραηλινό πρωθυπουργό.

Αν και οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν έχουν κάνει δημόσιες δηλώσεις αλληλεγγύης προς την ισραηλινή κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, οι βοηθοί προσπαθούν επίσης να προλάβουν τι θα μπορούσε να σημαίνει η πτώση του Νετανιάχου για τη μελλοντική σχέση Ισραήλ-ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση Μπάιντεν συζητά σενάρια για την «επόμενη ημέρα» στη Λωρίδα της Γάζας μόλις τελειώσουν οι μάχες, συμπεριλαμβανομένου του ενδεχομένου αποστολής πολυεθνικής δύναμης -αν και όχι απαραίτητα με αμερικανικά στρατεύματα- για τη σταθεροποίηση της περιοχής.

Έτσι και αλλιώς, οι σχέσεις τους ήταν κάπως ψυχρές

Ο Νετανιάχου, πάντως, δεν ήταν ποτέ ο αγαπημένος της ομάδας του Μπάιντεν. Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, του Ρεπουμπλικανού τον οποίο ο Μπάιντεν νίκησε στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2020 και μπορεί να αντιμετωπίσει ξανά το 2024. Επίσης, υπήρξε έντονος επικριτής της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, στην οποία συνέβαλε η κυβέρνηση Ομπάμα-Μπάιντεν.

Οι όλο και πιο σκληροπυρηνικές θέσεις του με την πάροδο των ετών έχουν ενοχλήσει τους συνεργάτες του Μπάιντεν που εξακολουθούν να υποστηρίζουν τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους. Κατά το περασμένο έτος, προκάλεσε τη δημόσια αντίδραση του Μπάιντεν για την επιθυμία του να αναθεωρήσει το δικαστικό σύστημα του Ισραήλ, μια προσπάθεια που πολλοί Ισραηλινοί θεωρούσαν επιζήμια για τη δημοκρατία τους.

Αλλά ο Μπάιντεν και ο Νετανιάχου γνωρίζονται εδώ και δεκαετίες και έχουν καταφέρει να παραμείνουν φιλικοί -τουλάχιστον στα φώτα της δημοσιότητας- παρά τις διαφορές τους. Άλλωστε και στον απόηχο των επιθέσεων της Χαμάς, ο Μπάιντεν έδειξε δημοσίως την πλήρη υποστήριξή του στον Νετανιάχου και το Ισραήλ.

Στο παρασκήνιο, ωστόσο, ο Μπάιντεν ήταν αμείλικτος στην αξιολόγησή του για τις αντιδημοκρατικές τάσεις του Νετανιάχου που, εν μέρει, απέσπασαν την κυβέρνησή του από το να είναι έτοιμη για την επίθεση της Χαμάς.

«Ξέρουν ότι με αυτόν πρέπει να συνεργαστούν αυτή τη στιγμή και κανείς δεν κατάλαβε τώρα, ξαφνικά, με ποιον έχει να κάνει», δήλωσε άτομο που γνωρίζει τις σκέψεις της αμερικανικής κυβέρνησης για το Ισραήλ.

Τα πρόσωπα που οι ΗΠΑ «βλέπουν» για τη θέση του Νετανιάχου

Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, Αμερικανοί αξιωματούχοι συνομιλούν με τον Μπένι Γκαντζ, μέλος της σημερινής κυβέρνησης, τον Ναφτάλι Μπένετ, πρώην πρωθυπουργό και τον Γιαΐρ Λαπίντ, ηγέτη της αντιπολίτευσης και πρώην πρωθυπουργό, μεταξύ άλλων ισραηλινών προσωπικοτήτων, δήλωσε πρώην αξιωματούχος.

«Ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση για το Ισραήλ σε αυτόν τον πόλεμο, ο Νετανιάχου πιθανότατα δεν θα παραμείνει στην εξουσία, επειδή η φρίκη της τρομοκρατικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου θα παραμείνει ζωντανή και επειδή τόσοι πολλοί Ισραηλινοί αποδίδουν ήδη την έλλειψη ασφάλειας στις πολιτικές του Νετανιάχου», τόνισε ο Hagar Chemali, πρώην αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και του Υπουργείου Οικονομικών στην κυβέρνηση Ομπάμα.

«Αντίθετα, ακόμη και αν ο πόλεμος παραταθεί ή ανοίξουν και άλλα μέτωπα, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο Νετανιάχου βρίσκεται στο δρόμο της εξόδου, επειδή οι Ισραηλινοί ήδη αμφισβητούν δημοσίως αν είναι πραγματικά το κατάλληλο πρόσωπο, όχι μόνο για να κερδίσει αυτή τη συγκεκριμένη μάχη εναντίον της Χαμάς, αλλά και τον ευρύτερο πόλεμο για ένα ειρηνικό και ασφαλές Ισραήλ», κατέληξε.