Σερβία: Νίκη αλλά όχι αυτοδυναμία Βούτσιτς στις βουλευτικές εκλογές δείχνουν οι δημοσκοπήσεις

Εξήμισι εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται αύριο, Κυριακή, στις κάλπες στη Σερβία για να εκλέξουν 250 εκπροσώπους στη βουλή. Την ψήφο των πολιτών διεκδικούν 18 κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων, ενώ ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές διεξάγονται και δημοτικές σε εξήντα δήμους, μεταξύ των οποίων και το Βελιγράδι.

Το Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη, οργανωτικά και οικονομικά, προεκλογική εκστρατεία, επικεφαλής της οποίας στάθηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Το κυβερνών κόμμα είναι το μόνο που πραγματοποίησε προεκλογικές συγκεντρώσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Σερβίας, όπου κεντρικός ομιλητής ήταν ο Βούτσιτς. Παράλληλα κυριάρχησε και στον χώρο της ενημέρωσης. Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Έρευνας, Διαφάνειας και Υπευθυνότητας (CRTA) οι πολιτικοί παράγοντες του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος κατέλαβαν το 75% του τηλεοπτικού χρόνου που αφιερώθηκε στις εκλογές. Τα θέματα που προβλήθηκαν από τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς αφορούν κυρίως τη διακυβέρνηση από το 2012 όταν ανέλαβε την εξουσία. Η οικονομική σταθερότητα, η ανάπτυξη, οι αυξήσεις στις συντάξεις και τους μισθούς, τα έργα υποδομών βρέθηκαν στην κορυφή της ατζέντας των θεμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ο Βούτσιτς. Υποσχέθηκε ότι σε τέσσερα χρόνια η μέση σύνταξη θα φτάσει τα 650 ευρώ καθαρά και ο μέσος μισθός τα 1.400 ευρώ.

Σε αντίθεση με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, δεν προέταξε το ζήτημα του Κοσόβου, αν και φρόντιζε να κάνει αναφορά επισημαίνοντας πως δεν πρόκειται να αναγνωρίσει ποτέ την ανεξαρτησία του. Με το σύνθημα «Η Σερβία δεν πρέπει να σταματήσει», ο Βούτσιτς υποστήριζε στις ομιλίες του ότι, αν δεν ανανεωθεί η εντολή στο κόμμα του, θα επέλθει περίοδος οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Ο ίδιος προειδοποίησε επίσης για το ενδεχόμενο πολιτικής αστάθειας επισημαίνοντας ότι, αν σχηματίσει κυβέρνηση η αντιπολίτευση, ο ίδιος δε θα μπορέσει να παραμείνει πρόεδρος Δημοκρατίας.

Τα οχτώ φιλοευρωπαϊκά κόμματα, που συνθέτουν τον συνασπισμό «Η Σερβία ενάντια στη βία», στην προεκλογική τους εκστρατεία κατήγγειλαν τη διαφθορά, την απουσία δημοκρατικών θεσμών, τη χειραγώγηση της δικαιοσύνης και των ΜΜΕ από την εξουσία. Οι ηγέτες του συνασπισμού αυτού υποστήριξαν ότι στην Σερβία επικρατεί καθεστώς τρόμου και εκφοβισμού των πολιτών που συντηρείται με τη συνεργασία οργανωμένου εγκλήματος και κράτους. Στην κεντρική συγκέντρωση που πραγματοποίησε ο συνασπισμός αυτός στο Βελιγράδι οι ηγέτες του υποσχέθηκαν ότι αν λάβουν την εμπιστοσύνη των πολιτών «θα λογοδοτήσουν στην δικαιοσύνη όσοι εγκλημάτησαν κατά του λαού και της χώρας και κανένας δεν θα λάβει συγχωροχάρτι».

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας που ηγείται ο υπουργός Εξωτερικών Ίβιτσα κατά την προεκλογική εκστρατεία απευθύνθηκε κυρίως στους νοσταλγούς της εποχής του Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς υποστηρίζοντας ότι τότε υπήρχε κοινωνικό κράτος. 'Άλλωστε στο ψηφοδέλτιο των Σοσιαλιστών, σε εκλόγιμη θέση, βρίσκεται και ο Μάρκο Μιλόσεβιτς, εγγονός του εκλιπόντος πρώην προέδρου της Σερβίας που κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου. Ο Ίβιτσα Ντάτσιτς υποστήριξε τη συνέχιση της συνεργασίας σε κυβερνητικό επίπεδο με το κόμμα του Βούτσιτς και δεν έκρυψε τη φιλοδοξία του να αναλάβει πρωθυπουργός στην επόμενη κυβέρνηση. Οι Σοσιαλιστές δεν μπόρεσαν να κρύψουν και την αγάπη τους για τον Πούτιν αφού υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος εμφανίστηκαν σε προεκλογική συγκέντρωση στο Πάντσεβο φορώντας μπλουζάκι με το γράμμα «Ζήτα», το σύμβολο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Στο επίκεντρο το ζήτημα του Κοσόβου από την ακροδεξιά

Οι συνασπισμοί «Ελπίδα» και «Εθνική Συσπείρωση», που συνθέτουν ακροδεξιά, εθνικιστικά κόμματα, κατά την προεκλογική περίοδο έθεσαν στο επίκεντρο το ζήτημα του Κοσόβου. Υποστήριξαν ότι το Βελιγράδι πρέπει να απορρίψει το ευρωπαϊκό σχέδιο για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Πρίστινα ακόμη και με τίμημα την ευρωπαϊκή προοπτική. Οι συνασπισμοί αυτοί επιθυμούν να συνάψει η Σερβία ειδικές σχέσεις με την Ρωσία και την Κίνα.

Όλες οι δημοσκοπήσεις που έγιναν κατά την προεκλογική περίοδο δείχνουν ότι το κόμμα του Βούτσιτς θα επικρατήσει στις βουλευτικές εκλογές.

Η τελευταία δημοσκόπηση του περιοδικού «Νέα σερβική πολιτική σκέψη», που δημοσιεύτηκε στις 12 Δεκεμβρίου, δίνει 39,8% στο Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα. Το ποσοστό αυτό δεν εξασφαλίζει αυτοδυναμία, ωστόσο με το 8,9% που εκτιμάται ότι θα λάβουν οι Σοσιαλιστές εξασφαλίζεται κυβερνητική πλειοψηφία στη βουλή. 'Άλλωστε τα δύο αυτά κόμματα συγκυβερνούν από το 2012 και δε θα είναι δύσκολο να συνεχίσουν αυτήν τη συνεργασία.

Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση ο συνασπισμός «Η Σερβία ενάντια στη βία» θα λάβει το 25,6% των ψήφων. Οι δύο συνασπισμοί των εθνικιστών θα λάβουν αθροιστικά 12,5% 'Άλλο κόμμα δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 3% που είναι το όριο για την είσοδο στη βουλή. Τα μειονοτικά κόμματα, για τα οποία ισχύει απλή αναλογική και δεν έχουν όριο για την είσοδο στη βουλή, αναμένεται να εκλέξουν τουλάχιστον 10 βουλευτές.

Σχετικά με τις δημοτικές εκλογές οι δημοσκοπήσεις δίνουν νίκη της αντιπολίτευσης για τον δήμο του Βελιγραδίου. Είναι αμφίβολο ωστόσο αν θα μπορέσουν να αναλάβουν την διακυβέρνηση του δήμου, αφού πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να αποσκιρτήσουν κάποιοι δημοτικοί σύμβουλοι και να μην μπορέσει η αντιπολίτευση να εκλέξει δήμαρχο. Αυτό άλλωστε συνέβη στις προηγούμενες εκλογές, όταν δημοτικοί σύμβουλοι εθνικιστικών κομμάτων προσχώρησαν στην παράταξη του κόμματος του Αλεξάνταρ Βούτσιτς.