Νότια Κορέα: Πώς μια τσάντα Dior προκάλεσε χάος στη χώρα – Με την πλάτη στον τοίχο ο πρόεδρος και η επόμενη μέρα στη Σεούλ

Η απόφαση του Γιουν Σουκ Γιολ ήρθε, όπως ανέφερε σε μήνυμά του, μετά από δράση από τις «αντικρατικές δυνάμεις» και την απειλή από τη Βόρεια Κορέα. Αλλά σύντομα έγινε σαφές ότι δεν παρακινήθηκε από εξωτερικές απειλές αλλά από τα δικά του απελπισμένα πολιτικά προβλήματα.

Παρόλα αυτά, ώθησε χιλιάδες ανθρώπους να συγκεντρωθούν στο κοινοβούλιο σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ οι βουλευτές της αντιπολίτευσης έσπευσαν εκεί για να προωθήσουν μια έκτακτη ψηφοφορία για την κατάργηση του μέτρου.

Ηττημένος, ο Γιουν εμφανίστηκε λίγες ώρες αργότερα για να αποδεχτεί την ψήφο του κοινοβουλίου και να άρει το διάταγμα στρατιωτικού νόμου. Τώρα, αντιμετωπίζει την προοπτική πιθανής παραπομπής και ακόμη και διαγραφής από το ίδιο του το κόμμα.

Το χρονικό

Ο Γιουν ενήργησε σαν πρόεδρος υπό πολιορκία, λένε οι παρατηρητές. Στο διάγγελμά του το βράδυ της Τρίτης, εξιστόρησε τις προσπάθειες της πολιτικής αντιπολίτευσης να υπονομεύσει την κυβέρνησή του προτού πει ότι κηρύσσει στρατιωτικό νόμο για να «συντρίψει τις αντικρατικές δυνάμεις που προκαλούν χάος».

Το διάταγμά του έθεσε προσωρινά τον στρατό επικεφαλής - με στρατιώτες με κράνη και αστυνομικούς που αναπτύχθηκαν στο κτίριο του κοινοβουλίου της Εθνοσυνέλευσης, όπου εθεάθησαν ελικόπτερα να προσγειώνονται στην οροφή.

Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης έδειξαν επίσης σκηνές με μασκοφόρους, οπλισμένους στρατιώτες να εισέρχονται στο κτίριο, ενώ οι υπάλληλοι προσπαθούσαν να τους συγκρατήσουν με πυροσβεστήρες.

Γύρω στις 23:00 τοπική ώρα της Τρίτης ο στρατός εξέδωσε διάταγμα που απαγόρευσε τις διαμαρτυρίες και τη δραστηριότητα του κοινοβουλίου και των πολιτικών ομάδων και έθεσε τα μέσα ενημέρωσης υπό κυβερνητικό έλεγχο.

Όμως οι πολιτικοί της Νότιας Κορέας χαρακτήρισαν αμέσως τη διακήρυξη του Γιουν παράνομη και αντισυνταγματική. Ο ηγέτης του ίδιου του κόμματός του, του συντηρητικού Κόμματος Λαϊκής Εξουσίας, χαρακτήρισε επίσης την πράξη του Γιουν «λάθος κίνηση».

Εν τω μεταξύ, ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης της χώρας, ο Λι Τζάε-Μιούνγκ του φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, κάλεσε τους βουλευτές του να συγκεντρωθούν στο κοινοβούλιο για να καταψηφίσουν τη δήλωση. Κάλεσε επίσης τους απλούς Νοτιοκορεάτες να εμφανιστούν στο κοινοβούλιο σε ένδειξη διαμαρτυρίας. «Τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και στρατιώτες με όπλα και μαχαίρια θα κυβερνούν τη χώρα... Συμπολίτες μου, παρακαλώ ελάτε στην Εθνοσυνέλευση».

Χιλιάδες άνθρωποι ακολούθησαν το κάλεσμα, σπεύδοντας να συγκεντρωθούν έξω από το αυστηρά φρουρούμενο πλέον κοινοβούλιο. Οι διαδηλωτές φώναζαν: «Όχι στρατιωτικός νόμος!» και “χτυπήστε τη δικτατορία”.

Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης που μετέδιδαν από το σημείο έδειξαν κάποιες συμπλοκές μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών στις πύλες. Όμως, παρά τη στρατιωτική παρουσία, οι εντάσεις δεν κλιμακώθηκαν σε βία. Και οι νομοθέτες μπόρεσαν επίσης να περάσουν γύρω από τα οδοφράγματα - ακόμη και να σκαρφαλώσουν σε φράχτες για να φτάσουν στην αίθουσα ψηφοφορίας.

Λίγο μετά τη 01:00 της Τετάρτης, το κοινοβούλιο της Νότιας Κορέας, με 190 από τα 300 μέλη του παρόντα, καταψήφισε το μέτρο. Η κήρυξη στρατιωτικού νόμου από τον πρόεδρο Γιουν κρίθηκε άκυρη.

Ο Γιουν «τράβηξε αυτή τη σκανδάλη»

Ο στρατιωτικός νόμος είναι η προσωρινή διακυβέρνηση από τις στρατιωτικές αρχές σε περίοδο έκτακτης ανάγκης, όταν οι πολιτικές αρχές κρίνονται ανίκανες να λειτουργήσουν.

Η τελευταία φορά που κηρύχθηκε στη Νότια Κορέα ήταν το 1979, όταν ο τότε μακροχρόνιος στρατιωτικός δικτάτορας της χώρας Παρκ Τσουνγκ Χι δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια πραξικοπήματος. Δεν έχει επικαλεστεί ποτέ από τότε που η χώρα έγινε κοινοβουλευτική δημοκρατία το 1987. Αλλά την Τρίτη, ο Γιουν «τράβηξε αυτή τη σκανδάλη», λέγοντας σε εθνικό διάγγελμα ότι προσπαθεί να σώσει τη Νότια Κορέα από «αντικρατικές δυνάμεις».

Ο Γιουν, ο οποίος έχει υιοθετήσει αισθητά πιο σκληρή στάση έναντι της Βόρειας Κορέας από τους προκατόχους του, χαρακτήρισε την πολιτική αντιπολίτευση ως συμπαθούντες τη Βόρεια Κορέα - χωρίς να παρέχει αποδείξεις.

Στο πλαίσιο του στρατιωτικού νόμου, δίνονται επιπλέον εξουσίες στον στρατό και συχνά αναστέλλονται τα πολιτικά δικαιώματα των πολιτών και τα πρότυπα και η προστασία του κράτους δικαίου.

Παρά το γεγονός ότι ο στρατός ανακοίνωσε περιορισμούς στην πολιτική δραστηριότητα και τα μέσα ενημέρωσης, οι διαδηλωτές και οι πολιτικοί αψήφησαν τις εντολές αυτές. Και δεν υπήρξε κανένα σημάδι ότι η κυβέρνηση κατέλαβε τον έλεγχο των ελεύθερων μέσων ενημέρωσης - το Yonhap, ο εθνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας, και άλλα μέσα συνέχισαν να μεταδίδουν κανονικά τα ρεπορτάζ τους.

Γιατί ο Γιουν αισθανόταν πιεσμένος

Ο Γιουν ψηφίστηκε στο αξίωμα τον Μάιο του 2022 ως σκληροπυρηνικός συντηρητικός, αλλά είναι ένας πρόεδρος που δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του από τον Απρίλιο, όταν η αντιπολίτευση κέρδισε μια σαρωτική νίκη στις γενικές εκλογές της χώρας.

Η κυβέρνησή του έκτοτε δεν μπόρεσε να περάσει τα νομοσχέδια που ήθελε και αντ' αυτού περιορίστηκε στο να ασκεί βέτο σε νομοσχέδια που ψήφισε η φιλελεύθερη αντιπολίτευση.

Έχει επίσης σημειώσει πτώση των ποσοστών αποδοχής του - που κυμαίνονται στα χαμηλά επίπεδα του 17% - καθώς έχει εμπλακεί σε διάφορα σκάνδαλα διαφθοράς φέτος, συμπεριλαμβανομένου ενός που αφορά την πρώτη κυρία που δέχθηκε μια τσάντα Dior και ενός άλλου που αφορά την υποτιθέμενη χειραγώγηση μετοχών.

Μόλις τον περασμένο μήνα αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη στην εθνική τηλεόραση, λέγοντας ότι θα δημιουργήσει ένα γραφείο που θα επιβλέπει τα καθήκοντα της Πρώτης Κυρίας. Ωστόσο, απέρριψε μια ευρύτερη έρευνα, την οποία ζητούσαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Στη συνέχεια, αυτή την εβδομάδα, η αντιπολίτευση πρότεινε την περικοπή ενός σημαντικού νομοσχεδίου του κυβερνητικού προϋπολογισμού - το οποίο δεν μπορεί να τεθεί υπό βέτο.

Ταυτόχρονα, η αντιπολίτευση προχώρησε επίσης στην παραπομπή μελών του υπουργικού συμβουλίου και αρκετών κορυφαίων εισαγγελέων - συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής της ελεγκτικής υπηρεσίας της κυβέρνησης - επειδή δεν διερεύνησαν την Πρώτη Κυρία.

Τι γίνεται τώρα;

Η διακήρυξη του Γιουν έπιασε πολλούς απροετοίμαστους και για έξι ώρες οι Νοτιοκορεάτες βρίσκονταν σε κατάσταση σύγχυσης ως προς το τι σήμαινε η διαταγή στρατιωτικού νόμου. Όμως η αντιπολίτευση μπόρεσε να συγκεντρωθεί γρήγορα στο κοινοβούλιο και είχε τους αριθμούς για να καταψηφίσει την κήρυξη μαζί με ορισμένα μέλη του κυβερνώντος κόμματος Λαϊκής Εξουσίας του Γιουν.

Και παρά την ισχυρή παρουσία στρατευμάτων και αστυνομίας στην πρωτεύουσα, η κατάληψη της εξουσίας από τον στρατό δεν υλοποιήθηκε. Σύμφωνα με το νόμο της Νότιας Κορέας, η κυβέρνηση πρέπει να άρει τον στρατιωτικό νόμο εάν η πλειοψηφία του κοινοβουλίου το ζητήσει σε ψηφοφορία.

Ο ίδιος νόμος απαγορεύει επίσης στη διοίκηση του στρατιωτικού νόμου να συλλαμβάνει νομοθέτες. Δεν είναι σαφές τι θα συμβεί τώρα και ποιες θα είναι οι συνέπειες για τον Γιουν. Υπάρχουν αναφορές ότι οι νομοθέτες προχωρούν στην παραπομπή του ως προέδρου. Μια σχετικά απλή διαδικασία, αυτό θα απαιτούσε την ψήφο περισσότερων από τα δύο τρίτα της 300μελούς Εθνοσυνέλευσης για την παραπομπή - τουλάχιστον 201 ψήφους. Μόλις εγκριθεί η πρόταση μομφής, θα διεξαχθεί δίκη ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου - ενός εννεαμελούς συμβουλίου που επιβλέπει τους κλάδους της κυβέρνησης της Νότιας Κορέας. Εάν έξι από τα μέλη του δικαστηρίου ψηφίσουν υπέρ της αποδοχής της μομφής, ο πρόεδρος απομακρύνεται από το αξίωμά του.

Εάν συμβεί αυτό, δεν θα είναι η πρώτη φορά που ένας πρόεδρος της Νότιας Κορέας καθαιρείται. Το 2016, η τότε πρόεδρος Παρκ Γκουν-Χιε παραπέμφθηκε σε δίκη αφού κατηγορήθηκε ότι βοήθησε έναν φίλο της να διαπράξει εκβιασμό. Το 2004 ένας άλλος πρόεδρος, ο Roh Moo-hyun, παραπέμφθηκε σε δίκη και τέθηκε σε διαθεσιμότητα για δύο μήνες. Το Συνταγματικό Δικαστήριο τον επανέφερε αργότερα στο αξίωμα.

Η απερίσκεπτη ενέργεια του Γιουν σάστισε τη χώρα - η οποία θεωρεί τον εαυτό της ως μια ακμάζουσα, σύγχρονη δημοκρατία που έχει προχωρήσει πολύ από την εποχή της δικτατορίας. Αυτό θεωρείται ως η μεγαλύτερη πρόκληση για αυτή τη δημοκρατική κοινωνία εδώ και δεκαετίες. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να είναι πιο επιζήμια για τη φήμη της Νότιας Κορέας ως δημοκρατίας ακόμη και από τις ταραχές της 6ης Ιανουαρίου στις ΗΠΑ.

«Η κήρυξη του στρατιωτικού νόμου από τον Γιουν φάνηκε να είναι τόσο νομική υπερβολή όσο και πολιτικός λάθος υπολογισμός, θέτοντας χωρίς λόγο σε κίνδυνο την οικονομία και την ασφάλεια της Νότιας Κορέας», δήλωσε ένας ειδικός, ο Leif-Eric Easley από το Πανεπιστήμιο Ewha της Σεούλ.

«Ακουγόταν σαν ένας πολιτικός υπό πολιορκία, κάνοντας μια απελπισμένη κίνηση απέναντι στα αυξανόμενα σκάνδαλα, τη θεσμική παρεμπόδιση και τις εκκλήσεις για μομφή, οι οποίες τώρα είναι πιθανό να ενταθούν».