Η περίεργη σιωπή Νετανιάχου στην κόντρα Τραµπ - Ερντογάν

Στη σύγκρουση της Τουρκίας και των Ηνωµένων Πολιτειών, που δεν οφείλεται µόνο στην αγορά του ρωσικού συστήµατος S-400 από την Αγκυρα, παρά τις αντιρρήσεις της Ουάσιγκτον, απουσιάζει από τον περασµένο Απρίλιο ένας πολύ ισχυρός παράγοντας, που θεωρείται ο απόλυτος εχθρός για τον Ταγίπ Ερντογάν: ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαµίν Νετανιάχου.

Ποικίλλουν οι αναλύσεις για την απουσία αυτή, αν και, σύµφωνα µε τα ισραηλινά µέσα ενηµέρωσης, ο κ. Νετανιάχου εργάστηκε υπόγεια για να έχει τη γνωστή κατάληξη η υπόθεση των µαχητικών F-35 για την Τουρκία. Βεβαίως, η ακύρωση της πώλησης οφείλεται πρώτιστα στον 15µηνο αγώνα των µελών του Κογκρέσου, της οργάνωσης HALC, των Αρµενίων και του εβραϊκού λόµπι, που οδήγησαν τα πράγµατα στο σηµείο χωρίς επιστροφή. ∆εν µπορούσε να γίνει µε ένα τηλεφώνηµα.

Τα νοµοσχέδια που ψηφίστηκαν έδεσαν τα χέρια του προέδρου Ντόναλντ Τραµπ, ο οποίος µέχρι τη σύνοδο του G20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας αντιστεκόταν και στην ακύρωση της πώλησης των F-35. Αλλά αποδείχθηκε πως δεν είχε άλλη επιλογή. Η αίσθηση που υπάρχει -παρά την κάθετη άρνησή του για τις κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας- είναι ότι ο κ. Τραµπ θα αναγκαστεί εκ των πραγµάτων να συµφωνήσει για την τιµωρία της κατοχικής δύναµης.

Όλες οι ενηµερώσεις των µυστικών υπηρεσιών επιβεβαιώνουν τον πλήρη έλεγχο του Ταγίπ Ερντογάν από τον πρόεδρο της Ρωσίας, αλλά και τον κοινό σχεδιασµό τους για τη µελλοντική στρατιωτική συνεργασία τους, που αντιτίθεται στους κανόνες του ΝΑΤΟ. Οι πληροφορίες που διακινούνται -και δεν επιβεβαιώνονται επίσηµα από την Ουάσιγκτον- κάνουν λόγο για απουσία εµπιστοσύνης των Αµερικανών προς τους Τούρκους, µε τους οποίους δεν µοιράζονται απόρρητες πληροφορίες, εκτός αυτών στο πλαίσιο της συνεργασίας τους για τη Συρία. Οσο κι αν ακούγεται περίεργο, εκπρόσωπος του Πενταγώνου, µιλώντας στο «Εθνος της Κυριακής», είπε ότι η συνεργασία µεταξύ των στρατιωτικών συνεχίζεται απρόσκοπτα. «Οι στρατιωτικές µας σχέσεις εξακολουθούν να είναι ισχυρές» τόνισε ο εκπρόσωπος και προσέθεσε ότι η υπόθεση των S-400 είναι ένα άλλο θέµα: «∆εν θα βρεθούν ποτέ στον ίδιο χώρο (σ.σ.: στην Τουρκία) µε τα F-35».

Η απουσία του κ. Νετανιάχου από το σκηνικό των αµερικανοτουρκικών σχέσεων είναι παράξενη και ίσως οφείλεται σε διάφορους λόγους: ∆εν εµπιστεύεται πλέον τον κ. Τραµπ, ο οποίος είναι αλλοπρόσαλλος και προβληµατικός. Στο Ισραήλ πιστεύουν ότι δεν γνωρίζει τα θέµατα εξωτερικής πολιτικής και ότι αδυνατεί να αντιληφθεί πως ο επιχειρηµατίας δεν µπορεί να µετατραπεί σε διπλωµάτη. Αυτό το πρόβληµά του -ότι τα πάντα είναι χρήµα- το χρησιµοποιεί µε µαεστρία ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος στην Οσάκα τον εκβίασε ότι θα ακυρώσει την παραγγελία της Turkish Airlines προς την Boeing για 100 πολιτικά αεροπλάνα και του τόνισε επανειληµµένα ότι τα 106 «τουρκικά F-35» θα προσφέρουν δισεκατοµµύρια στην αµερικανική οικονοµία. Υπάρχει και µία άλλη «σχολή», που οσµίζεται ότι πίσω από τη σιωπή του Νετανιάχου βρίσκονται οι πολεµικές προετοιµασίες εναντίον του Ιράν. Στο Ισραήλ φαίνεται ότι έχουν αποφασίσει να είναι απόλυτα προετοιµασµένοι στην περίπτωση που η Τεχεράνη τούς δώσει την ευκαιρία.

∆εν περιµένουν βοήθεια από την κυβέρνηση του κ. Τραµπ, ο οποίος θεωρούν ότι ήδη έχει «νερώσει» το κρασί του στο θέµα του Ιράν. Τονίζεται, πάντως, ότι η όποια πιθανότητα να έχει δηµιουργηθεί υπόγειος δίαυλος επικοινωνίας µε την Τουρκία αποκλείεται µετά και τη νέα επίθεση του Ερντογάν εναντίον του εβραϊκού κράτους. Αλλωστε, οι δηµοσιεύσεις του εβραϊκού λόµπι για την κατοχική δύναµη χαρακτηρίζονται από έντονο και δικαιολογηµένο «αντιτουρκισµό». Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνά κανείς -ως έναν σηµαντικό παράγοντα που τον επηρεάζει- και τις δικαστικές περιπέτειες του Ισραηλινού πρωθυπουργού, ο οποίος βρίσκεται σε µια διαδικασία διευθέτησης των προβληµάτων του. Πιστεύεται, επίσης, ότι οι επόµενες εκλογές θα επιβεβαιώσουν την παντοδυναµία του στην εσωτερική πολιτική σκηνή του Ισραήλ.

Η απουσία του κ. Νετανιάχου από το διεθνές προσκήνιο προβληµατίζει τη Λευκωσία, η οποία ανέµενε ότι µετά τις τουρκικές επιθέσεις στην κυπριακή ΑΟΖ το Ισραήλ θα έσπευδε σε (διπλωµατική) βοήθεια, κάτι που δεν συνέβη. Η υποχώρηση του πρωθυπουργού του Ισραήλ -για ένα διάστηµα, ελπίζουν οι Κύπριοι και Ελληνες διπλωµάτες- δεν πρέπει να σηµαίνει και αλλαγή της στρατηγικής του στη Μεσόγειο, καθώς το εβραϊκό κράτος είναι αποφασισµένο να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία του στην Ανατολική Μεσόγειο και γνωρίζει πως αν δηµιουργηθεί κενό θα το εκµεταλλευθούν η Τουρκία µε τη Ρωσία. Παρά τις καλές σχέσεις του µε τον Βλαντιµίρ Πούτιν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός συνειδητοποίησε ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας δεν έδειξε την ίδια εντιµότητα, αφού, εκτός της Συρίας και της Τουρκίας, σκέφτεται σοβαρά να εγκαταστήσει τους S-400 και στο Ιράν. Οι πληροφορίες των Ισραηλινών αναφέρουν ότι η εγκατάσταση των ρωσικών συστηµάτων στην ευρύτερη γειτονιά µας αποτελεί απειλή για το εβραϊκό κράτος, που θα πρέπει να επανασχεδιάσει τους κανόνες ασφάλειας και άµυνάς του.

Στο πλαίσιο αυτό, θα µπορούσε να προχωρήσει σε στρατιωτική συνεργασία µε την Κυπριακή ∆ηµοκρατία, που θα κάλυπτε το νησί και θα αντιµετώπιζε την τουρκική αεροπορική υπεροπλία πάνω από την Κύπρο. Σκέψεις και προτάσεις υπάρχουν πολλές και η ψήφιση του νοµοσχεδίου East Med Act των γερουσιαστών Ρόµπερτ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούµπιο θα µπορούσε να λύσει τα χέρια των Ισραηλινών. Η Ελλάδα ήδη έχει ανέβει στο τρένο, τονίστηκε χαρακτηριστικά από ελληνική πηγή, που µας είπε ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος ∆ένδιας, άκουσε αυτά που ήθελε από τους Ισραηλινούς συνοµιλητές του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το εβραϊκό λόµπι στην Ουάσιγκτον κινητοποίησε όλους τους µηχανισµούς για την υπερψήφιση του νοµοσχεδίου. Και αυτή η κίνηση και µόνο σηµαίνει πολλά…