Χιροσίμα: Όταν ο πυρηνικός εφιάλτης εξαφάνισε μία πόλη

Μήνυμα προς την διεθνή κοινότητα, την ιαπωνική κυβέρνηση και τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο για τον άμεσο πυρηνικό αφοπλισμό και για την υπογραφή μιας δεσμευτικής συνθήκης που θα τον διασφαλίζει, έστειλε ανήμερα της 74^ης επετείου του βομβαρδισμού της Χιροσίμα ο δήμαρχος της πόλης Καζούμι Ματσούι.

Από το Πάρκο Μνήμης για την Ειρήνη που φτιάχτηκε για να θυμίζει την μαύρη επέτειο της 6^ης Αυγούστου 1945, ο κ. Ματσούι υποστήριξε μεταξύ άλλων: «Σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο, παρακολουθούμε την άνοδο του εγωκεντρικού εθνικισμού και την όξυνση των εντάσεων από την διεθνή απομόνωση και τον ανταγωνισμό, που έχουν οδηγήσει σε τέλμα τον πυρηνικό αφοπλισμό».

Ο δήμαρχος της Χιροσίμα μεταξύ άλλων κάλεσε τις νεότερες γενιές να μην θεωρήσουν ποτέ τον βομβαρδισμό με πυρηνικά όπλα και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σαν απλά ιστορικά γεγονότα, αλλά να τα δουν ως κτήμα τους. Επιπλέον κάλεσε τους ηγέτες να επισκεφθούν τις βομβαρδισμένες με πυρηνικά όπλα πόλεις για να μάθουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό.

Η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι είναι οι πρώτες και τουλάχιστον μέχρι σήμερα οι τελευταίες πόλεις που για την ισοπέδωση τους χρησιμοποιήθηκαν πυρηνικά όπλα. Η πρώτη βόμβα έπεσε στην Χιροσίμα πριν ακριβώς από 74 χρόνια και η δεύτερη στο Ναγκασάκι στις 9 Αυγούστου του 1945.

Αναδρομή

Ακόμα και σήμερα οι ιστορικοί, οι πολιτικοί και η διεθνής κοινότητα είναι διχασμένοι εάν η χρήση τους ήταν αναγκαία. Πριν από 74 καλοκαίρια, ο Πόλεμος πλησίαζε προς το τέλος του. Στις 8 Μαΐου του 1945 η ναζιστική Γερμανία είχε υπογράψει την συνθήκη της άνευ όρων παράδοσης της στους Συμμάχους και οι εχθροπραξίες στην Ευρώπη είχαν πλέον σταματήσει. Στο μέτωπο του Ειρηνικού οι μάχες συνεχίζονταν.

Από τις 9 Μαΐου οι Σύμμαχοι συγκέντρωσαν τις δυνάμεις τους στην Ιαπωνία ξεκινώντας τον στρατηγικό βομβαρδισμό των πόλεων της με εμπρηστικές βόμβες. Εκτιμάται ότι από τις επιχειρήσεις των συμμαχικών βομβαρδιστικών μέχρι την ρίψη των δύο ατομικών βομβών σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι τον Αύγουστο, έχασαν την ζωή τους από 350.000 μέχρι 500.000 Ιάπωνες.

Μέσα σε αυτό το κλίμα κι ενώ ήταν εμφανές ότι οι Αυτοκρατορικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν είχαν καμία ελπίδα, οι Σύμμαχοι στα τέλη Ιουλίου (26 Ιουλίου 1945) ζήτησαν επισήμως με την διακήρυξη του Πότσδαμ την άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας, προειδοποιώντας ότι σε περίπτωση που το τελεσίγραφο δεν γίνει δεκτό επίκειται η «απόλυτη καταστροφή» της.

Ο Αυτοκράτορας Χιροχίτο αγνόησε το τελεσίγραφο και έτσι τα ξημερώματα της 6^ης Αυγούστου του 1945 το βομβαρδιστικό Enola Gay τύπου B-29 απογειώθηκε από την Νήσο Τινιάν στον Ειρηνικό με κατεύθυνση την Χιροσίμα. Μαζί του κουβαλούσε το φονικότερο όπλο που είχε κατασκευαστεί μέχρι τότε στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Την περίφημη βόμβα ατομικής σχάσης ουρανίου «Μικρό Αγόρι» (Little Boy).

Η τρομακτική αυτή βόμβα είχε βάρος 4.400 κιλών (64 κιλά ουρανίου- 235), μήκος 3 μέτρα και διάμετρο 71 εκατοστά και είχε κατασκευαστεί στο μυστικό εργαστήριο στο Λος Άλαμος των ΗΠΑ υπό την επίβλεψη των διασημότερων ίσως επιστημόνων της περιόδου, συμπεριλαμβανομένου του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ.

Το Enola Gay έφτασε στον στόχο του, την Χιροσίμα, όπου ζούσαν τουλάχιστον 300.000 άνθρωποι στις λίγο μετά τις 8:00 το πρωί τοπική ώρα.

Στις 8:15 η βόμβα αφέθηκε να πέσει στην πόλη της Χιροσίμα από ύψος 31.000 ποδιών. Η έκρηξη ήρθε 45 δευτερόλεπτα σε ύψος 1.900 ποδιών πάνω από την πόλη. Μέσα στα επόμενα λίγα λεπτά εννιά στους δέκα ανθρώπους που βρίσκονταν σε απόσταση χιλιομέτρου από το σημείο της έκρηξης κάηκαν ζωντανοί.

Ακολούθησε το ξέσπασμα μιας καταστροφικής πυροθύελλας που κατέκαψε σε ελάχιστο χρόνο 11,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα της πόλης. 

Από την ραδιενέργεια που εκλύθηκε σημειώθηκαν διάφορα περίεργα φαινόμενα (όπως τα μοτίβα των ρούχων που φορούσαν οι κάτοικοι να εντυπωθούν στο δέρμα τους οι μορφές τους να αποτυπωθούν στους τοίχους κλπ) και τις επόμενες εβδομάδες σημειώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι, είτε από την «ασθένεια» της ραδιενέργειας είτε από καρκίνο.

Τρεις μέρες μετά την επίθεση στην Χιροσίμα οι ΗΠΑ έριξαν την δεύτερη ατομική βόμβα, τον «Χοντρό Άντρα», μια βόμβα πλουτωνίου στο Ναγκασάκι. Στις 12 Αυγούστου ο αυτοκράτορας Χιροχίτο αποφάσισε να παραδοθεί και στις 15 Αυγούστου έγινε η σχετική ανακοίνωση. Η τελευταία πράξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Πυρηνικός αφοπλισμός

Πέραν του ιστορικού της και διδακτικού της περιεχομένου η φετινή επέτειος του βομβαρδισμού της Χιροσίμα, έχει και επίκαιρο ενδιαφέρον, δεδομένων των εξελίξεων στο θέμα του ελέγχου των πυρηνικών όπλων.

Η πρόσφατη κατάρρευση της Συνθήκης για τον έλεγχο των βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς INF, προκαλεί έντονη ανησυχία για το τι μέλλει γενέσθαι σχετικά με την ανάπτυξη νέων πυρηνικών όπλων.

Επιπλέον προκαλεί τεράστια ανασφάλεια στις χώρες της Ευρώπης παρά το γεγονός ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία υποστηρίζουν ότι δεν προτίθενται να αναπτύξουν συστοιχίες βαλλιστικών πυραύλων σε ευρωπαϊκό έδαφος.