Χρυσά εµβάσµατα από τους µετανάστες στις χώρες τους

Μία από τις βασικές παραδοχές της σύγχρονης οικονοµίας είναι ότι οι επενδύσεις (είτε οι ξένες άµεσες επενδύσεις είτε οι επενδύσεις κεφαλαίων) είναι αυτές που κινούν το χρήµα στην παγκοσµιοποιηµένη οικονοµία στην οποία ζούµε. Το αξίωµα αυτό όµως έρχονται να αµφισβητήσουν τα νέα στοιχεία της Παγκόσµιας Τράπεζας, σύµφωνα µε τα οποία τα... εµβάσµατα από µετανάστες και πρόσφυγες είναι ο νέος µεγάλος παίκτης στην «κίνηση» του χρήµατος, τουλάχιστον προς τις αναπτυσσόµενες χώρες. Οπως αναφέρουν οι «Financial Times» σε πρόσφατο σχετικό δηµοσίευµά τους, οι περίπου 270 εκατοµµύρια πρόσφυγες και µετανάστες που ζουν και εργάζονται µακριά από τις χώρες καταγωγής τους ευθύνονται για τη µεταφορά προς τις οικονοµίες των χωρών τους µέσω... εµβασµάτων εξωτερικού συνολικά 689 δισεκατοµµυρίων δολαρίων. Σύµφωνα µε τα στοιχεία, αυτό το ποσό για πρώτη φορά φέτος, το 2019, είναι µεγαλύτερο σε σχέση µε τις ξένες άµεσες επενδύσεις στις αναπτυσσόµενες χώρες και έτσι τα εµβάσµατα είναι πλέον το κύριο µέσο εισροής ξένων κεφαλαίων για το µεγαλύτερο µέρος του πλανήτη.

Σύµφωνα µε τους ειδικούς, αυτή η κατάσταση είναι συνέπεια της µεγαλύτερης κινητικότητας των εργαζοµένων, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας, ενώ είναι και απόρροια των τεράστιων προσφυγικών και µεταναστευτικών ροών που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια εξαιτίας πολεµικών συγκρούσεων και καταστροφών. Χαρακτηριστικό είναι πως στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο πληθυσµός των µεταναστών και των προσφύγων ανερχόταν σε 153 εκατοµµύρια παγκοσµίως, ενώ πλέον έχει φτάσει στα 270 εκατοµµύρια. Αυτή η αύξηση στον πληθυσµό των µεταναστών και των προσφύγων είναι, σύµφωνα µε τους ειδικούς, ο βασικός λόγος που τα ταπεινά εµβάσµατα εξωτερικού αναβαθµίστηκαν στην κύρια πηγή εσόδων για τις αναπτυσσόµενες χώρες.

Από τα στοιχεία προκύπτει πως η εκροή χρηµάτων από εµβάσµατα από τις ανεπτυγµένες χώρες είναι µεγαλύτερη από την εισροή εµβασµάτων προς αυτές. Αυτό είναι ένα από τα βασικά επιχειρήµατα που οι λαϊκιστές, εθνικιστές και ρατσιστές χρησιµοποιούν για να επιβάλουν την αντιµεταναστευτική ατζέντα τους, όµως όπως τονίζουν οι ειδικοί αυτό αποτελεί µια πλάνη. Η ψαλίδα της ανισότητας µεταξύ του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των ανεπτυγµένων χωρών και των αναπτυσσόµενων φτωχότερων χωρών του πλανήτη είναι τέτοια, που το ποσό των εµβασµάτων είναι για τους πολίτες των πρώτων σταγόνα στον ωκεανό, αλλά για τους πολίτες των δεύτερων σανίδα σωτηρίας. Ο µέσος όρος του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ανεπτυγµένες χώρες είναι 43.000 δολάρια τον χρόνο, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος στις φτωχότερες αναπτυσσόµενες χώρες είναι 800 δολάρια τον χρόνο! Μάλιστα παρά το γεγονός πως σύµφωνα µε την Παγκόσµια Τράπεζα, µέχρι το 2030, συνολικά 550 εκατοµµύρια άνθρωποι θα µπουν στην παραγωγή στις χώρες µεσαίου και χαµηλού κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η διαφορά στα κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν θα επηρεαστεί σχεδόν καθόλου.

Το γεγονός αυτό είναι κάτι που σίγουρα θα έπρεπε να προκαλεί εφιάλτες στους ξενοφοβικούς υπέρµαχους του εθνικισµού, καθώς η µη µείωση της ψαλίδας σηµαίνει ότι οι µεταναστευτικές ροές προς τις χώρες µε υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα συνεχιστούν. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι τα εµβάσµατα δεν δηµιουργούν πλούτο στις χώρες στις οποίες εισρέουν. Η ουσιαστική συνεισφορά τους στις οικονοµίες των αναπτυσσόµενων χωρών είναι να περιορίζουν τα ελλείµµατα τρεχουσών συναλλαγών επιτρέποντας στις κυβερνήσεις να αξιολογούνται θετικότερα ως προς την πιστοληπτική τους ικανότητα και να έχουν πρόσβαση οι οικονοµίες τους σε δανεισµό µε χαµηλά επιτόκια. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι αυτές των Φιλιππίνων, της Αιγύπτου και της Νιγηρίας, οι οποίες θα ήταν σε σαφέστατα δυσχερέστερη θέση ως προς τις αξιολογήσεις χωρίς τα εµβάσµατα εξωτερικού, που αποτελούν βασική πηγή ξένου συναλλάγµατος. Τα 34 δισεκατοµµύρια δολάρια σε εµβάσµατα που θα φτάσουν µέχρι το τέλος του χρόνου στις Φιλιππίνες επιτρέπουν στην κυβέρνηση να παρουσιάζει ένα έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών 1,5% του ΑΕΠ, το οποίο χωρίς τα εµβάσµατα θα ήταν 10% του ΑΕΠ.

Σε αυτό το σηµείο αξίζει να σηµειωθεί ότι τα εµβάσµατα προς τις αναπτυσσόµενες χώρες ξεπέρασαν σε αξία τις ξένες άµεσες επενδύσεις και για ακόµα έναν λόγο. Οι ξένες άµεσες επενδύσεις στις χώρες µε χαµηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχουν µειωθεί δραστικά τα τελευταία χρόνια. Πιο συγκεκριµένα, σύµφωνα µε στοιχεία του Οργανισµού Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), οι ξένες άµεσες επενδύσεις σε αναπτυσσόµενες χώρες από τους πέντε µεγαλύτερους «παίκτες» στον χώρο, δηλαδή τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Γερµανία, την Ιαπωνία και τη Μεγάλη Βρετανία, τη διετία 2017-2018 µειώθηκαν κατά δύο τρίτα σε σχέση µε το παρελθόν. Η αναταραχή στην παγκόσµια οικονοµία, που έχει προκαλέσει ο εµπορικός πόλεµος που κήρυξαν οι ΗΠΑ, αναµένεται να τις µειώσει περαιτέρω, ενώ η κατάσταση θα γίνει δραµατική για τις ξένες άµεσες επενδύσεις στις αναπτυσσόµενες χώρες σε περίπτωση που ξεσπάσει νέα χρηµατοπιστωτική κρίση. Αντιθέτως, σε κάθε περίπτωση τα εµβάσµατα των µεταναστών και των προσφύγων θα συνεχίσουν να φτάνουν στις χώρες που τα έχουν ανάγκη