Τα «φουσκωμένα» νούμερα του Ερντογάν για τους πρόσφυγες και τη Συρία

Εδώ και 8 χρόνια που κρατά ο πόλεμος στη Συρία ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζει τη δική του εκδοχή στην κοινή γνώμη της χώρας του όχι μόνο για την πολιτική κατάσταση, που θεωρείται –βέβαια- πολιτικά ορθό να έχει τη δική του άποψη, αλλά κυρίως για τα στοιχεία που παρουσιάζει στο λαό του και τη διεθνή κοινότητα, προκειμένου να τους χειραγωγήσει.

Από τότε που ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία το 2011, πολλά από τα νούμερα που παρουσιάζει ο Τούρκος πρόεδρος για τους πρόσφυγες, για τα έξοδα, για τους νεκρούς, για τον πληθυσμό και τη δημογραφία της Συρίας διακρίνονται από ένα… φούσκωμα και μία υπερβολή.

Έρευνα της ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης Al-Monitor έδειξε ότι τα νούμερα, που πολλές φορές παρουσιάζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Παρόλα αυτά επειδή τα λέει ένας ισχυρός ηγέτης σαν τον Ερντογάν αποκτούν την ταυτότητα του «αδιάσειστου» και του «αδιαμφισβήτητου». Μέχρι βέβαια αποδείξεως του εναντίου…

Τελικά η Τουρκία πόσους πρόσφυγες έχει;

Ένα από τα νούμερα που έχει εντυπωθεί ως «αδιάσειστο» σε εσωτερική και διεθνή κοινή γνώμη αλλά έχει «φουσκώσει» κατά το δοκούν ο Τούρκος πρόεδρος, απειλώντας Ευρώπη και Δύση με αυτό, είναι το νούμερο για τους πρόσφυγες. Άπειρες φορές έχει πει ότι η Τουρκία φιλοξενεί 3.6 εκατ. Σύρους πρόσφυγες στο έδαφός της και κάποιες φορές μάλιστα το «στρογγυλεύει» στα 4 εκατομμύρια για να προσδώσει ακόμη περισσότερο… μπούγιο.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, η Τουρκία πράγματι έχει δεχθεί 3.6 εκατ. πρόσφυγες τα 8 χρόνια του πολέμου στη Συρία. Ωστόσο, πάμπολλοι το ίδιο χρονικό διάστημα έχουν εγκαταλείψει την Τουρκία για την Ευρώπη ή αλλού, χωρίς τον αριθμό αυτόν η Τουρκία να τον έχει καταγράψει ή τουλάχιστον να τον επικαλείται. 

Σύμφωνα με το Γερμανικό Κέντρο για τη Διεύρυνση και τη Μετανάστευση, η Τουρκία αυτή τη στιγμή διαθέτει 2.7 εκατ. πρόσφυγες στο έδαφός της, δηλ. 1-1.5 εκατομμύριο πρόσφυγες λιγότερους από αυτούς που ο Ερντογάν παρουσιάζει.

Επίσης, προκειμένου να πιέσει την Ε.Ε., ο Ερντογάν λέει συνεχώς ότι έχει ξοδέψει 40 δις. δολάρια για τους πρόσφυγες. Ο Μουσταφά Σονμέζ, Τούρκος οικονομολόγος, που αρθρογραφεί στο Al-Monitor, έχει υπολογίσει ότι η Τουρκία έχει ξοδέψει περίπου 24 δις. δολάρια. Άρα τα υπόλοιπα 16 δις. «αιωρούνται» κάπου μέσα στον εγκέφαλο και μόνο του Τούρκου προέδρου.

Πόσοι είναι οι νεκροί του πολέμου στη Συρία;

Σύμφωνα πάντα με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, ο Μπασάρ Αλ Άσαντ έχει εξοντώσει 1 εκατ. ανθρώπους στη Συρία και θα εξολόθρευε κι άλλους «αν δεν βρίσκονταν εκεί οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από τον τουρκικό στρατό (σ.σ. Ελεύθερος Συριακός Στρατός), και πολεμούν τον Άσαντ».

Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ωστόσο, που εδρεύει στο Λονδίνο και ιδρύθηκε από την αντιπολίτευση του Άσαντ, έχει καταγράψει 371.322 θανάτους εξαιτίας του εμφυλίου στη Συρία από τις 15 Μαρτίου 2011 έως και τις 15 Μαρτίου 2019 (το νούμερο αυτό δεν περιλαμβάνει όσους πέθαναν σε φυλακές ή αγνοούνται).

Η βόρεια Συρία δεν ήταν γη των Κούρδων

Το ρεσιτάλ σε υπερβολή βέβαια ο Τούρκος πρόεδρος το δίνει όταν αναφέρεται σε δημογραφικά στοιχεία για τη βόρεια Συρία, εκεί όπου εξαπέλυσε την επιχείρηση Πηγή της Ειρήνης, προκειμένου να εξαφανιστούν οι Κούρδοι για να μην απειλούν τα σύνορά του, όπως ο ίδιος διατείνεται.

Εφηύρε λοιπόν το αφήγημα ότι η γη της βόρειας Συρίας και ειδικά το Ιντλίμπ ποτέ δεν ανήκε στους Κούρδους. Έχει πείσει την τουρκική κοινή γνώμη ότι οι Κούρδοι της Συρίας είναι ουσιαστικά καταληψίες της περιοχής μετά την υπεροχή τους έναντι των τζιχαντιστών και άρα δίκαια επενέβη η Τουρκία να επιστρέψει την περιοχή στους Άραβες πρόσφυγες. «Το Ιντλίμπ είναι μια τεράστια περιοχή. Αυτές οι περιοχές δεν είναι κατάλληλες για να ζουν Κούρδοι, γιατί είναι έρημος ουσιαστικά», έχει δηλώσει.

Αλλά το Ιντλίμπ δεν είναι έρημος. Αντιθέτως είναι γνωστή ως αγροτική περιοχή. Η δυτική πλευρά της επαρχίας είναι μάλιστα δασώδης και σε κάποια σημεία καλλιεργήσιμη. Η ανατολική της πλευρά είναι ξηρή. Ουσιαστικά ολόκληρη η βόρεια Συρία αποτελεί επέκταση του εδάφους της Τουρκίας που είναι καλλιεργήσιμο και αρκετά εύφορο. Κατά μήκος της βόρειας Συρίας υπάρχουν χωράφια με μηλιές, συκιές, ροδιές, φουντουκιές, αμυγδαλεώνες, ελαιώνες, αμπέλια, χωράφια που παράγεται σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, βαμβάκι, πατάτες και ντομάτες. Παρά το λοφώδες και ξηρό έδαφος στα ανατολικά κυρίως, η βόρεια Συρία θεωρείται αγροτική περιοχή.

Ο πληθυσμός του Ιντλίμπ

Την ίδια ώρα, ο Ερντογάν επικαλείται αβάσιμα στοιχεία και για τον πληθυσμό του Ιντλίμπ, τον οποίο ανεβάζει στα 4 εκατομμύρια, εκβιάζοντας την Ευρώπη ότι αν δεν τελειώσουν σύντομα εκεί οι εχθροπραξίες μεταξύ των τζιχαντιστών και του στρατού του Άσαντ, τότε όλος αυτός ο πληθυσμός θα προστρέξει για καταφύγιο στην Τουρκία και άρα στην Ευρώπη. Πριν από τον πόλεμο, ο πληθυσμός του Ιντλίμπ υπολογίζονταν στο 1.5 εκατομμύριο. Από τότε, έχουν γίνει πολλές μετακινήσεις πληθυσμού από και προς το Ιντλίμπ και σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστος ο πραγματικός του πληθυσμός. 

Η δημογραφία του… Ερντογάν

Αντιφατικά είναι και τα στοιχεία που επικαλείται ο Τούρκος πρόεδρος όταν αναφέρεται στη δομή του πληθυσμού της βόρειας Συρίας. Συχνά λέει ότι το Μανμπίτς είναι αραβική πόλη, αφού το 90% του πληθυσμού είναι Άραβες. Σύμφωνα με άλλες πηγές όμως, το 70-75% των κατοίκων του Μανμπίτς είναι Άραβες, το 15% Κούρδοι και οι υπόλοιποι είναι Τουρκομάνοι, Τσερκέζοι και Αρμένιοι.

Το ίδιο και στο Κομπάνι. Στις 10 Οκτωβρίου ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε: «Αυτή τη στιγμή, 300.000 Κούρδοι έφτασαν στη χώρα μας από το Κομπάνι». Στις 24 Οκτωβρίου, πρόσθεσε άλλους 50.000 λέγοντας ότι 350.000 Κούρδοι φιλοξενούνται στην Τουρκία που έχουν έρθει από το Κομπάνι, όχι τώρα (όπως δήλωνε στις 10/10), αλλά από την εποχή του Ομπάμα. Ο πληθυσμός του κέντρου της πόλης Κομπάνι αυτή τη στιγμή υπολογίζεται στις 40.000-44.000. Με τα γύρω χωριά ο αριθμός αυτός αυξάνεται στις 81.000.

Σύμφωνα με τις αρχές στο Κομπάνι, οι περισσότεροι Κούρδοι, που διέφυγαν προς την Τουρκία το 2014 για να γλιτώσουν από τις επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους, έχουν ήδη επιστρέψει πίσω. Κι εξάλλου, όταν ξεκίνησε η επιχείρηση της Τουρκίας Πηγή της Ειρήνης, το Κομπάνι δεν ήταν από τις περιοχές που πλησίασε ο τουρκικός στρατός, ώστε να υπάρξει νέα μετακίνηση πληθυσμού ή πρόσφυγες.

Όσον αφορά στη σύνθεση του πληθυσμού του Κομπάνι, το 90% των κατοίκων είναι Κούρδοι και το υπόλοιπο Άραβες, Τουρκομάνοι και ελάχιστοι Αρμένιοι. Το 2018 κάποιοι Κούρδοι που έφυγαν από το Αφρίν λόγω της τουρκικής επιχείρησης Κλάδος Ελαίας επίσης μετακινήθηκαν στο Κομπάνι, ενισχύοντας έτσι τον κουρδικό του πληθυσμό.

Το Τελ Αμπιάντ, που αποτελεί το ένα από τα δύο κομβικά σημεία μαζί με το Ρας αλ-Αίν, για τη δημιουργία της ζώνης ασφαλείας, πριν από τον πόλεμο, οι Κούρδοι  αποτελούσαν το 25-30% του πληθυσμού, με την πλειοψηφία να είναι Άραβες (60-65%).

Κατά… Ερντογάν ευαγγέλιο όμως, ο τουρκικός στρατός έπρεπε να επέμβει και να απελευθερώσει τις περιοχές αυτές από τους Κούρδους, γιατί πριν από τον πόλεμο οι πόλεις αυτές κατοικούνταν κατά 95% από Άραβες και Τουρκομάνους και κατά μόνο 5% από Κούρδους. Γενικότερα, ο Ερντογάν όταν μιλάει για το Μανμπίτς, το Τελ Αμπιάντ και το Ρας αλ-Αίν τις παρουσιάζει ως πλήρως αραβικές πόλεις, ενώ δεν ήταν.

Και παρόλο που υποστηρίζει συχνά πυκνά ότι «εμείς σεβόμαστε την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας», συμπληρώνει στη συνέχεια ότι οι συριακές πόλεις «Τελ Αμπιάντ και Ρας αλ-Αίν αποτελούν κεκτημένα δικαιώματά μας». «Κεκτημένα» από τον Ντόναλντ Τραμπ φυσικά που του επέτρεψε να εισέλθει στο έδαφος άλλης χώρας και να δημιουργήσει τετελεσμένα.

Στην Τουρκία δεν υπάρχει παράδοση επιβεβαίωσης ή διασταύρωσης στοιχείων. Γι’ αυτό κι όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δίνει κάποιο στοιχείο, αποτελεί ευαγγέλιο. Δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Κι έτσι ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να επαναλαμβάνει και να επαναλαμβάνει μη αξιόπιστα στοιχεία για να επηρεάζει κατά το δοκούν το λαό του και στο τέλος να τον κάνει να τα πιστεύει.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν θα άφηνε φυσικά μερικά νούμερα να παρεισφρήσουν στη ρητορική του…