Ρωσικά καύσιμα για τον πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι στη Βουλγαρία

Διευρύνεται η πυρηνική συνεργασία της Βουλγαρίας με τη Ρωσία, που δηλώνει παρούσα σε όλα τα πρότζεκτ της γειτονικής χώρας. Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκε πως η εταιρεία παραγωγής ατομικών καυσίμων TVEL, η οποία είναι μέρος του Ρώσικου Κρατικού Ομίλου «Ροσάτομ», και οι υπεύθυνοι του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι υπέγραψαν συμβόλαιο για τη διανομή ρωσικών ατομικών καυσίμων για τη Βουλγαρία ως το 2025. Ο σταθμός δεν θα χρειάζεται να αγοράζει επιπλέον εμπλουτισμένο ουράνιο από άλλες πηγές.

Η TVEL JSC και ο πυρηνικός σταθμός Κοζλοντούι υπέγραψαν έγγραφα για την προμήθεια ρωσικού πυρηνικού καυσίμου στο βουλγαρικό πυρηνικό σταθμό για την περίοδο έως και το 2025.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, «η TVEL θα συνεχίσει να παρέχει πλήρεις προμήθειες πυρηνικών καυσίμων, οι οποίες περιλαμβάνουν όχι μόνο υπηρεσίες κατασκευής συγκροτημάτων καυσίμων αλλά και όλα τα προηγούμενα στάδια της αλυσίδας παραγωγής, οπότε ο φορέας εκμετάλλευσης σταθμού ηλεκτροπαραγωγής δεν θα χρειάζεται να αγοράζει εμπλουτισμένο ουράνιο από την αγορά».

Ο πυρηνικός σταθμός Κοζλοντούι διαθέτει δύο μονάδες VVER-1000 Νο 5 και Νο 6, οι οποίες τροφοδοτούνται με ρωσικά κατασκευασμένα πυρηνικά καύσιμα που κατασκευάζονται στο εργοστάσιο χημικών συμπυκνωμάτων Νοβοσιμπίρσκ, στη μονάδα παραγωγής της εταιρείας TVEL Fuel Company Rosatom στη Δυτική Σιβηρία.

Σύμφωνα με την TVEL, «από τα τέλη του 2016, η μονάδα αριθ. 6 τροφοδοτείται με καύσιμο νέας γενιάς TVSA-12. Η εισαγωγή του νέου, υψηλής απόδοσης μοντέλου με αυξημένη ικανότητα ουρανίου ράβδου καυσίμου, ήδη από το 2017, επέτρεψε στους Βούλγαρους μηχανικούς να ξεκινήσουν τις πιλοτικές λειτουργίες της μονάδας ισχύος με αυξημένη θερμική ισχύ (104% της ονομαστικής τιμής). Από τον Απρίλιο του 2018, η μονάδα ισχύος λειτουργεί επίσημα σε αυξημένη δυναμικότητα, η οποία έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στην οικονομική αποδοτικότητα και απόδοση των εγκαταστάσεων».

Όπως δήλωσε η Ναταλία Νικιπέλοβα, πρόεδρος της TVEL JSC, «είμαστε υπερήφανοι για τα αποτελέσματα που έχουμε επιτύχει μαζί με το Κοζλοντούι κατά τη μακρόχρονη παραγωγική μας συνεργασία και για το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στις σχέσεις μας. Η TVEL παρέχει στο Κοζλοντούι πλήρες φάσμα υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των πλήρων προμηθειών πυρηνικών καυσίμων, των υπηρεσιών μηχανικής, των παραδόσεων καυσίμων στον τόπο της μονάδας παραγωγής ενέργειας, γεγονός που καθιστά την προσφορά μας μοναδική.

Μαζί με τους Βούλγαρους εταίρους μας, ολοκληρώσαμε μια πολύπλοκη διαδικασία σύναψης συμβάσεων για τη νέα περίοδο και είμαι βέβαιος ότι αυτό θα διασφαλίσει περαιτέρω την ασφάλεια υψηλού επιπέδου των επιχειρήσεων ηλεκτροπαραγωγής και των προμηθειών πυρηνικών καυσίμων. Η TVEL παρείχε πάντα την πλήρη αξιοπιστία των προμηθειών πυρηνικών καυσίμων στους πελάτες της. Φέτος, έχουμε ξεκινήσει αποστολές καυσίμων στη Βουλγαρία χρησιμοποιώντας μια νέα διαδρομή μεταφοράς, η οποία εξασφαλίζει επιπλέον αξιοπιστία των προμηθειών μας».

Το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας της Βουλγαρίας από το Κοζλοντούι

Ο πυρηνικός σταθμός Κοζλοντούι βρίσκεται στον ποταμό Δούναβη στη βορειοδυτική Βουλγαρία. Οι δύο λειτουργικές μονάδες VVER-1000, που ξεκίνησαν το 1987 και 1991, παράγουν ετησίως περισσότερο από το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας στη Βουλγαρία.

Στις 15 Ιουλίου 1966 η Βουλγαρία υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με τη Σοβιετική Ενωση και η κατασκευή του πρώτου σταθμού ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1970.

Ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας ήρθε από τη Σοβιετική Ενωση τον Ιούνιο του 1972 και εγκαταστάθηκε στις 20 Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Το 2004 η βουλγαρική κυβέρνηση, στα πλαίσια των απαιτήσεων ένταξης της στην ΕΕ έκλεισε δύο από τους αντιδραστήρες, τους 3 και 4, ισχύος 440ΜW. 

Το 2009, όμως, η Βουλγαρία ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση την επαναλειτουργία των δύο αντιδραστήρων. Τον Οκτώβριο του 2010 εντοπίστηκαν ρωγμές σε σωληνώσεις ενός εκ των αντιδραστήρων, κατά τη διάρκεια εργασιών, χωρίς όμως να υπάρξει διαρροή ραδιενέργειας, ενώ τον Μάιο του 2011 εντοπίστηκαν ρωγμές σε ράβδους ελέγχου του αντιδραστήρα 5. Τον Μάρτιο του 2011, μετά τον σεισμό στην Ιαπωνία και την έκρηξη στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα πραγματοποιήθηκαν «Τεστ Αντοχής» στους αντιδραστήρες του.

Το περιστατικό του Νοεμβρίου του 2011

Τον Νοέμβριο του 2011 σημειώθηκε στον σταθμό το σοβαρότερο περιστατικό. Συναγερμός σήμανε στο Κοζλοντούι όταν μετρήθηκαν αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας στον αντιδραστήρα Νο 5. Το περιστατικό συνέβη ενώ ήταν σε εξέλιξη εργασίες και ο χώρος εκκενώθηκε αμέσως από το προσωπικό. Ωστόσο, ο συναγερμός έληξε λίγες ώρες αργότερα, καθώς εκτιμήθηκε ότι τα επίπεδα ήταν χαμηλά, σύμφωνα με τη διεθνή κλίμακα INES, όπως είπαν από την Πυρηνική Ρυθμιστική Αρχή (NRC).

Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις στις 26 Απριλίου κατά τη διενέργεια προβλεπομένων εργασιών επιδιόρθωσης του 1000MW αντιδραστήρα είχαν αφαιρεθεί «σφραγίδες» από τον ραδιενεργό κύκλο, με αποτέλεσμα την αύξηση των ευγενών αερίων - κυρίως xenon 133, στις κτιριακές εγκαταστάσεις στον ελεγχόμενο χώρο. Το επίπεδο ραδιενεργού φυσικού αερίου xenon 133, στη μονάδα του αντιδραστήρια για σύντομο χρονικό διάστημα υπερέβη κατά 3 φορές τα κανονικά επίπεδα, αλλά τα όρια ασφαλούς λειτουργίας δεν παραβιάστηκαν.

Σε επιφυλακή και τον περασμένο Νοέμβριο

Τον περασμένο Νοέμβριο οι βουλγαρικές αρχές τέθηκαν σε επιφυλακή μετά και την ανακοίνωση που έκανε η εταιρεία διαχείρισης του πυρηνικού σταθμού στο Κοζλοντούι ότι ο αντιδραστήρας νούμερο 5 λειτουργεί πλέον στο 50%, έπειτα από βλάβη που σημειώθηκε στον κύριο αγωγό κυκλοφορίας του αντιδραστήρα.

Σύμφωνα με το Reuters, η βλάβη ενεργοποίησε το σύστημα ασφαλείας στην πυρηνική μονάδα του Κοζλοντούι. Η μονάδα επανήλθε σε λειτουργία λίγες ώρες αργότερα, ενώ η εταιρεία ανέφερε πως δεν υπήρξε κανένας κίνδυνος ραδιενεργής μόλυνσης, εξαιτίας της βλάβης.

Η Ρόσατομ και στο Μπέλενε

Η Ροσατόμ έχει εμπλοκή και στο νέο πυρηνικό πρότζεκτ της Βουλγαρίας με την κατασκευή του νέου εργοστασίου στο Μπέλενε. Μάλιστα, η κρατική ρωσική εταιρεία είναι ανάμεσα σε αυτές που έχουν υποβάλει προσφορά για να συμμετάσχουν στο έργο.

Το ρωσικό ενδιαφέρον για το πυρηνικό πρότζεκτ του Μπέλενε είναι παλιό. Το 2006 η εταιρεία «Atomstroiexport», που είναι θυγατρική της κρατικής εταιρείας Rosatom, είχε κερδίσει τον διεθνή διαγωνισμό για την κατασκευή δύο πυρηνικών αντιδραστήρων στο Μπέλενε. Μάλιστα είχε αποστείλει στη Βουλγαρία και ο σχετικός εξοπλισμός.

Ωστόσο το 2009 το έργο σταμάτησε, ενώ τον Μάρτιο του 2012 η Σόφια ανακοίνωσε ότι δεν θα προχωρήσει στην κατασκευή του πυρηνικού σταθμού. Τα τελευταία χρόνια όμως η βουλγαρική κυβέρνηση άλλαξε ρότα και αποφάσισε να προχωρήσει στο έργο με ιδιωτικά κεφάλαια.

Το περασμένο καλοκαίρι, μάλιστα, εκκίνησε και τις σχετικές διαδικασίες, ενώ τον Σεπτέμβριο κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν προσφορές.

Ελληνικό ενδιαφέρον

Η Βουλγαρία, λόγω της λειτουργίας του πυρηνικού εργοστασίου του Κοζλοντούι, είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα στην ηλεκτρική ενέργεια προς Ελλάδα και Τουρκία.

Αν προχωρήσει και το πρότζεκτ του Μπέλενε τότε η Βουλγαρία, εκτός από μεγαλύτερος εξαγωγέας, θα γίνει ακόμη μεγαλύτερος τροφοδότης φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας για τις χώρες της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.