Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: H Ευρώπη θα είναι κλιματικά ουδέτερη ως το 2050

Είναι το νέο «πράσινο» συμβόλαιο της ΕΕ και παρουσιάστηκε με... δόξα και τιμή στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για την πολυσυζητημένη πρόταση της νέας Κομισιόν που θέτει ως στόχο να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, «για να τονώσει την οικονομία, να βελτιώσει την υγεία και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, να μεριμνήσει για τη φύση χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο».

Το φιλόδοξο αυτό στοίχημα έχει θέσει η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν για τη θητεία της. Πιεσμένοι από τις διαμαρτυρίες των πιτσιρικάδων της Ευρώπης που κάθε Παρασκευή διαδήλωναν για το κλίμα σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί αποφάσισαν να λάβουν άμεσα μέτρα.

Το θέμα θα είναι το κεντρικό ζήτημα συζήτησης των ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινάει την Πέμπτη στις Βρυξέλλες. Συμφωνία ακόμη δεν υπάρχει –ίσα, ίσα πολλές αντιρρήσεις κυριαρχούν από κράτη όπως η Πολωνία που εξαρτώνται κατά πολύ από τον άνθρακα. Ωστόσο, ο Σαρλ Μισέλ, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δηλώνει αισιόδοξος ότι η διατύπωση θα βοηθήσει όλους να συμφωνήσουν.

Ο «συμβιβασμός» που προς το παρόν φαίνεται ορατός είναι να διατυπωθεί ότι η Ευρώπη θα είναι κλιματικά ουδέτερη ως το 2050 –και όχι τα κράτη μέλη. Κάτι που ενδεχομένως να είναι και το πιο ρεαλιστικό.

Δηλώσεις

Σήμερα η Κομισιόν παρουσίασε έναν οδικό χάρτη για να καταστεί η οικονομία της ΕΕ βιώσιμη, ο οποίος μετατρέπει τις κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις σε ευκαιρίες σε όλους τους τομείς πολιτικής και εξασφαλίζει μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καλύπτει , ιδίως τις μεταφορές, την ενέργεια, τη γεωργία, τα κτίρια και βιομηχανίες, όπως τη βιομηχανία χάλυβα, σκυροδέματος, ΤΠΕ, την κλωστοϋφαντουργία και τη χημική βιομηχανία.

Η Πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: Δείχνει πώς να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής και εργασίας, παραγωγής και κατανάλωσης ώστε να ζούμε πιο υγιεινά και να καταστήσουμε τις επιχειρήσεις μας καινοτόμες. Θα κάνουμε την πρώτη κίνηση και θα κινηθούμε γρήγορα, ώστε να βοηθήσουμε την οικονομία μας να κατακτήσει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο. Είμαστε αποφασισμένοι να επιτύχουμε για χάρη του πλανήτη και της ζωής πάνω σε αυτόν — για χάρη της φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης, της βιοποικιλότητας, των δασών και των θαλασσών μας. Δείχνοντας στον υπόλοιπο κόσμο πώς μπορεί να είναι κανείς βιώσιμος και ανταγωνιστικός, μπορούμε να πείσουμε και άλλες χώρες να μας ακολουθήσουν.»

Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος έχει και την ευθύνη εφαρμογής της συμφωνίας, πρόσθεσε τα εξής: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί μια ευκαιρία να βελτιώσουμε την υγεία και την ευημερία των πολιτών μετασχηματίζοντας το οικονομικό μας μοντέλο. Το σχέδιό μας καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα μειώσουμε τις εκπομπές, θα αποκαταστήσουμε την υγεία του φυσικού μας περιβάλλοντος, θα προστατεύσουμε την άγρια ζωή, θα δημιουργήσουμε νέες οικονομικές ευκαιρίες και θα βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών μας. Καλούμαστε όλοι να παίξουμε έναν σημαντικό ρόλο καθώς σε αυτόν τον μετασχηματισμό θα συμμετάσχουν όλες οι βιομηχανίες και όλες οι χώρες. Επιπλέον, έχουμε ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι αυτή η μετάβαση θα είναι δίκαιη και ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο κατά την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.»

Σε 100 μέρες ο νόμος για το κλίμα

Για να εντάξει στη νομοθεσία την πολιτική φιλοδοξία να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη παγκόσμια κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, η Επιτροπή θα υποβάλει εντός 100 ημερών τον πρώτο «ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα». Για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι μας για το κλίμα και το περιβάλλον, η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα για το 2030, τη νέα βιομηχανική στρατηγική και το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για βιώσιμα τρόφιμα και προτάσεις για μια Ευρώπη χωρίς ρύπανση. Θα ξεκινήσουμε αμέσως εργασίες για την αναθεώρηση προς τα άνω των ευρωπαϊκών στόχων για τις εκπομπές για το 2030, καθορίζοντας μια ρεαλιστική πορεία προς τον στόχο του 2050.

Εκτιμάται ότι για την επίτευξη των σημερινών στόχων για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 θα απαιτηθούν πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 260 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1,5 % του ΑΕΠ του 2018. Για την επένδυση αυτή θα χρειαστεί κινητοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στις αρχές του 2020 ένα επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών. Τουλάχιστον το 25 % του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα, και περαιτέρω στήριξη θα παράσχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η ευρωπαϊκή τράπεζα για το κλίμα. Για να συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το 2020 μια στρατηγική πράσινης χρηματοδότησης.

Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος αποτελεί κοινή προσπάθεια, αλλά δεν εκκινούν από το ίδιο σημείο όλες οι περιφέρειες και τα κράτη μέλη. Ένας θα στηρίξει τις περιφέρειες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα. Θα στηρίξει τους πολίτες που είναι πιο ευάλωτοι στη μετάβαση, παρέχοντας πρόσβαση σε προγράμματα επανειδίκευσης και σε ευκαιρίες απασχόλησης σε νέους οικονομικούς τομείς.

Τον Μάρτιο του 2020, η Επιτροπή θα δρομολογήσει ένα «σύμφωνο για το κλίμα» για να δώσει στους πολίτες τη δυνατότητα να εκφράσουν τη γνώμη τους και να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό νέων δράσεων, στην ανταλλαγή πληροφοριών, στην πραγματοποίηση δραστηριοτήτων βάσης και στην προβολή λύσεων που μπορούν να ακολουθήσουν άλλοι.

Οι παγκόσμιες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος απαιτούν . Η ΕΕ θα συνεχίσει να προάγει τους περιβαλλοντικούς στόχους και τα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ στις Συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα και το κλίμα και να ενισχύει την πράσινη διπλωματία της. Θα αξιοποιήσει τη G7, τη G20, διεθνείς συμβάσεις και διμερείς σχέσεις για να πείσει και άλλους να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει επίσης την εμπορική της πολιτική για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα και θα οικοδομήσει εταιρικές σχέσεις με τις γειτονικές της χώρες στα Βαλκάνια και στην Αφρική, ώστε να τις βοηθήσει να πραγματοποιήσουν τη δική τους μετάβαση.