Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανοίγει με... γαλλικό κλειδί

Απόλυτος νικητής αναδεικνύεται ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν στο θέμα της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όχι μόνο μπλόκαρε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Οκτωβρίου, αλλά έκανε και την Κομισιόν να προτείνει μια νέα μεθοδολογία ένταξης νέων κρατών, βασισμένη στην πρόταση της Γαλλίας!

Οι νέοι κανόνες διεύρυνσης που παρουσίασε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο αρμόδιος Επίτροπος Όλιβερ Βαρέλι είναι πιο απαιτητικοί και πιο αβέβαιοι για τα υποψήφια κράτη. Παρόλο που φαινομενικά η πρόταση απλοποιεί τις διαδικασίες, στην πραγματικότητα δύο στοιχεία που προσθέτει καθιστούν τη μεθοδολογία περίπου «mission impossible» για τις ενδιαφερόμενες χώρες.

Πρόκειται για τη ρήτρα της αντιστρεψιμότητας και τη συμμετοχή των κρατών-μελών στη διαδικασία αξιολόγησης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή η διαδικασία ένταξης μπορεί να ανακοπεί, «μηδενίζοντας» το κοντέρ και... πετώντας ξανά στην αφετηρία τα υποψήφια κράτη. Και σα να μην έφτανε αυτό, η Κομισιόν προσθέτει και το πολιτικό κριτήριο στην μεθοδολογία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ερμηνείες, ανάλογα με τη χρονική συγκυρία.

Άρωμα... Γαλλίας

Η πρόταση της Κομισιόν είναι... κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση της γαλλικής πρότασης. Κάτι που μαρτυρά την ξεκάθαρη πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ... μεταπείσει τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, μετά την αδιάλλακτη στάση του στη Σύνοδο Κορυφής. Τότε, οι Πρόεδροι της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ είχαν μιλήσει για «ιστορικό λάθος» και για αθέτηση των υποσχέσεων που είχε δώσει η ΕΕ απέναντι σε Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία.

Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Βόρειας Μακεδονίας επιβεβαίωσαν αυτές τις ανησυχίες. Και γι' αυτό, η ΕΕ θέλησε να μη χάσει χρόνο και να παρουσιάσει μια πρόταση η οποία θα «ξεμπλοκάρει» το συντομότερο δυνατό τη διαδικασία. Αξιωματούχοι κράτησαν «ζεστό» το θέμα με δηλώσεις και επισκέψεις στην περιοχή, ενώ η πρόταση της Κομισιόν ετοιμάστηκε σε χρόνο ρεκόρ και παρουσιάστηκε την περασμένη Τετάρτη.

Στόχος, όπως είπε και ο Επίτροπος Βαρέλι, είναι να οριστεί διαδικασία έναρξης διαπραγματεύσεων για τις δύο χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Ζάγκρεμπ, το Μάιο του 2020 -η οποία θα αφορά στα Δυτικά Βαλκάνια. Ωστόσο, οι δυσκολίες που επιφέρει η πρόταση, αλλά και το δεδομένο χρονοδιάγραμμα, δεν προμηνύει εύκολη εξέλιξη. Έτσι κι αλλιώς, η Γαλλία δεν επιθυμεί να ξανανοίξει το θέμα πριν από τις περιφερειακές εκλογές του Μαρτίου. Και ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι το «ναι» της δεν

Διαφορές στη διαδικασία

Με μια πρώτη ματιά, η βασικότερη αλλαγή που φέρνει η πρόταση από τη διαδικασία που ήδη ισχύει φαίνεται πως τα 35 υπάρχοντα θεματικά κεφάλαια συζητήσεων και μεταρρυθμίσεων ομαδοποιούνται σε έξι. Για 7 κεφάλαια έκανε λόγο η γαλλική πρόταση, αλλά αυτό είναι το λιγότερο: η Κομισιόν, όπως και το Παρίσι προτείνουν ως βασικότερο όλων των κεφαλαίων εκείνο που αφορά το Κράτος Δικαίου.

«Οι διαπραγματεύσεις θα ανοίγουν με αυτό το κεφάλαιο και θα κλείνουν με αυτό το κεφάλαιο», εξήγησε ο Επίτροπος Βαρέλι. Ο ίδιος υποσχέθηκε «βοήθεια της Κομισιόν» ειδικά για τις υποψήφιες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ώστε να ολοκληρωθούν οι συζητήσεις για το πακέτο κεφαλαίων του Κράτους Δικαίου σε ένα μόνο έτος, αν οι χώρες επιταχύνουν την εφαρμογή.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η διαδικασία πρέπει να οικοδομηθεί με βάση την αξιοπιστία, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την ανάληψη σαφών δεσμεύσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Δυτικά Βαλκάνια. Επίσης, τονίζει ότι ο πολιτικός χαρακτήρας της διαδικασίας προσχώρησης απαιτεί ισχυρότερη πολιτική καθοδήγηση και δέσμευση στα πιο υψηλά επίπεδα, με τη συμμετοχή των κρατών μελών.

«Τίποτα δεν εξασφαλίζει την ομοφωνία»

«Η αναθεωρημένη μεθοδολογία, που βασίζεται ως επί το πλείστον στη γαλλική πρόταση, είναι απογοητευτική! Μιλάει για "μεγαλύτερη αξιοπιστία", δίνοντας την αίσθηση ότι η παλιά Κομισιόν δεν ήταν αξιόπιστη. Σημαίνει ότι η αξιολόγησή της δεν μετράει; Επίσης, καθιστά τις προϋποθέσεις που ζητά η ΕΕ ακόμη πιο δύσκολες για τις υποψήφιες χώρες, αλλά δεν αλλάζει τίποτα από την πλευρά της ΕΕ, όπου η αξιοπιστία εκλείπει», δήλωσε στο «Έθνος της Κυριακής» ο Έρνεστ Μπουνγκούρι, δημοσιογράφος από την Αλβανία που ζει και εργάζεται τις Βρυξέλλες, παρακολουθώντας από κοντά τις συζητήσεις.

«Η Ουγγαρία ή η Πολωνία ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις, κλείνοντας “κεφάλαια”. Τώρα έχουμε προκαταρκτικά κριτήρια για να ανοίξουν οι θεματικές ενότητες που, ωστόσο, δεν μπορούν να ανοίξουν αν δεν πληρούνται όλα τα πρότυπα αναφοράς για όλα τα κεφάλαια! Κι ακόμη περισσότερο, έχουμε άνοιγμα, κλείσιμο, αντιστροφή, αναστολή των διαπραγματεύσεων και των κεφαλαίων», εξηγεί.

«Όσο η ΕΕ δεν μπορεί να ανταποκριθεί από την πλευρά της, είναι εκείνοι που περιμένουν στην πόρτα που πληρώνουν τα σπασμένα. Τελικά όμως, ακόμη και αν η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία τα καταφέρουν, όπως είπε και η Κομισιόν, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό αρκεί για να υπάρξει ομοφωνία στο Συμβούλιο. Τουλάχιστον από αυτό που διαπιστώσαμε τις τελευταίες τρεις ή τέσσερις φορές».