Αυτοκινούμενα τροχόσπιτα: Η ευελιξία στο ταξίδι

Ιδιαίτερα δηµοφιλή στο εξωτερικό, τα αυτοκινούµενα τροχόσπιτα -ή, αλλιώς, κάµπερ (camper)- κάνουν την παρουσία τους παραπάνω από αισθητή στη χώρα µας κάθε καλοκαίρι. ∆εν είναι λίγοι οι τουρίστες που προτιµούν αυτό τον ευέλικτο τρόπο διακοπών προκειµένου να ανακαλύψουν τις οµορφιές της Ελλάδας, αφού σε κάθε µετακίνηση θα έχουν λιγότερο άγχος σε σχέση µε τη διανυκτέρευσή τους. Είναι αλήθεια ότι πολύ πιο εύκολα βρίσκει κανείς µια θέση σε ένα κάµπινγκ (το οποίο όπως θα δούµε είναι ο χώρος που µπορεί κανείς να κατασκηνώσει νόµιµα) παρά κατάλυµα σε ένα ξενοδοχείο ή σε ενοικιαζόµενα δωµάτια – ιδιαίτερα τη λεγόµενη «υψηλή περίοδο», δηλαδή τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Παράλληλα, έχοντας µαζί του ένα κινητό νοικοκυριό, κάνει τον ταξιδιώτη σε µικρότερο βαθµό εξαρτηµένο στο ζήτηµα του φαγητού.

Ωστόσο, τα αυτοκινούµενα που θα δείτε µε ελληνικές πινακίδες δεν είναι πολλά, καθώς οι ιδιαιτερότητες κατοχής τους περιόρισαν τη διάδοσή τους. Σηµαντικός ανασταλτικός παράγοντας είναι το κόστος αγοράς, το οποίο παρακάµπτεται µε τη δυνατότητα ενοικίασης που προσφέρουν κάποιες εταιρείες και δίνει την ευκαιρία να ταξιδέψει κανείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Οι βασικοί τύποι του κάμπερ

Κατά κανόνα, τα αυτοκινούµενα προκύπτουν ως υπερκατασκευή ή διασκευή κάποιου βαν παραγωγής (Fiat Ducato, Ford Transit, Mercedes Vito και Sprinter) από ειδικευµένες εταιρείες όπως οι Hobby, Fendt, Carthago και Hymer, που τα διαθέτουν στη συνέχεια στην αγορά. Σε ελάχιστες περιπτώσεις θα δείτε να προσφέρονται από τις ίδιες τις αυτοκινητοβιοµηχανίας τέτοια µοντέλα (π.χ. Mercedes Marco Polo). Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουµε ότι τα αυτοκινούµενα χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες:

α) Τα λεγόµενα «overcamp», δηλαδή τα οχήµατα που διαθέτουν «σοφίτα» (κρεβάτι πάνω από το χώρο οδηγού-συνοδηγού) ενταγµένη στην υπερκατασκευή που τοποθετείται πάνω στο πλαίσιο του αυτοκινήτου.

β) Τα «ηµιενιαία» -ή «low profile»- που είναι αντίστοιχης κατασκευαστικής προσέγγισης µε τα overcamp, αλλά µικρότερα σε ύψος και ως εκ τούτου υπερτερούν στον τοµέα της αεροδυναµικής, όµως δεν έχουν το επιπλέον κρεβάτι-σοφίτα.

γ) Στα «ενιαία» που διαθέτουν, όπως ακριβώς δηλώνει και το όνοµά τους, ενιαίο αµάξωµα που θυµίζει λεωφορείο (µε τον χώρο του οδηγού πλήρως ενσωµατωµένο σε αυτό).

δ) Τα «compact», που είναι συνήθως λίγο µικρότερα σε όγκο και χτίζονται πάνω στο υπάρχον αµάξωµα των βαν παραγωγής, έχουν επίσης µικρότερο ύψος, γενικώς είναι πιο ευέλικτα και σου επιτρέπουν να κυκλοφορήσεις και να παρκάρεις µε πολύ µεγαλύτερη άνεση σε αστικά κέντρα.

Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχουν οι βασικές προϋποθέσεις για άνετη διαβίωση, δηλαδή ντους, κουζίνα, τουαλέτα, ψυγείο και φυσικά ένα ή περισσότερα κρεβάτια, ανάλογα µε τον τύπο και το µέγεθος συγκεκριµένου µοντέλου.

Τα πλεονεκτήματα

Το σηµαντικότερο όφελος που έχεις κάνοντας διακοπές µε κάµπερ είναι προφανώς η ελευθερία κινήσεων. Επιλέγεις τη διαδροµή και τους χώρους που θέλεις να επισκεφτείς και ξεκινάς παίρνοντας µαζί σου το… σπίτι σου. Αυτό σηµαίνει ότι µπορείς να κάνεις σηµαντική οικονοµία µαγειρεύοντας και να κοιµάσαι πολύ πιο άνετα από ό,τι θα κοιµόσουν σε µια σκηνή απολαµβάνοντας την επαφή µε τη φύση. Επιπλέον έχεις και τη δυνατότητα να πάρεις όλο τον εξοπλισµό για δραστηριότητες στη θάλασσα -και όχι µόνον- που δεν θα χωρούσε µε τίποτα σε ένα συµβατικό αυτοκίνητο. Και στο σηµείο αυτό σκεφτείτε τι σηµαίνει η µεταφορά σανίδων του σερφ ή ποδηλάτων µε ένα ΙΧ. Στον αντίποδα, µε ένα κάµπερ µπορείτε να µεταφέρετε εύκολα όλα τα ποδήλατα της οικογένειας (ακόµα και κάποια µικρή µοτοσικλέτα) και πολλά άλλα ακόµα.

Από κει και πέρα µε το αυτοκινούµενο δεν θα στερηθείτε τις χάρες του τεχνικού πολιτισµού, αφού µπορείτε να έχετε µαζί σας όχι µόνο το ηχοσύστηµα του οχήµατος αλλά και άλλες συσκευές όπως τηλεόραση. Σηµειώστε ότι ένα αυτοκινούµενο διαθέτει δύο ηλεκτρικά συστήµατα, ένα συνεχούς ρεύµατος 12V αυτοκινήτου και ένα εναλλασσόµενου 220V για το φωτισµό και τη χρήση των λοιπών οικιακών µικροσυσκευών. ∆ιαθέτει, επίσης, δεξαµενή νερού της τάξης των 120 λίτρων. Και στις δύο περιπτώσεις, µε λογική χρήση, η προσφερόµενη αυτονοµία φτάνει τις δυο-τρεις µέρες. Ενώ ψυγείο και κουζίνα λειτουργούν µε υγραέριο, προσφέροντας σαφώς µεγαλύτερη αυτονοµία.

Εννοείται ότι ξεκινώντας για ένα ταξίδι θα πρέπει να έχετε µαζί σας µια σειρά εφόδια για απροβληµάτιστες διακοπές, όπως τα χηµικά τουαλέτας, µπαλαντέζα για το ρεύµα, τάκους ευθυγράµµισης και σταθεροποίησης, φακό, πτυσσόµενο τραπεζάκι και καρέκλες (όλα αλουµινίου για εξοικονόµηση βάρους), λάµπες εξωτερικού χώρου κ.λπ.

Αυστηρά σε κάμπινγκ;

Καλό είναι να γνωρίζουµε ότι µε ένα αυτοκινούµενο µπορούµε να κινηθούµε ελεύθερα στο οδικό δίκτυο της χώρας µας και να παρκάρουµε όπου επιτρέπεται η στάθµευση. ∆εν µπορούµε, όµως, να κατασκηνώσουµε οπουδήποτε, καθώς σύµφωνα µε τον νόµο 4276/2014 (άρθρο 18, παρ. 7): «Απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών, ρυµουλκουµένων, ηµιρυµουλκουµένων και αυτοκινούµενων τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δηµοσίων δασών και εν γένει κοινόχρηστους χώρους, καθώς και η φιλοξενία πέραν του ενός τροχόσπιτου από καταστηµατάρχες ή ιδιώτες. Οι παραβάτες τιµωρούνται µε φυλάκιση µέχρι τρεις µήνες ή µε επιβολή προστίµου του κατωτέρω εδαφίου, εφόσον δεν προβλέπεται βαρύτερη ποινή… ∆ιαδικασία τηρείται η οριζόµενη από τα άρθρα 417 επ. του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας για την ανάκριση και εκδίκαση των επ’ αυτοφώρω πληµµεληµάτων. Οι παραβάτες τιµωρούνται µε πρόστιµο ύψους τριακοσίων (300) ευρώ ανά άτοµο ή ανά κατασκηνωτικό ή µεταφορικό µέσο, που επιβάλλεται από το βεβαιούν την παράβαση αστυνοµικό ή λιµενικό όργανο…».

Πρέπει δε στο σηµείο αυτό να διευκρινίσουµε ότι η διαφορά της στάθµευσης από την κατασκήνωση έγκειται στην τοποθέτηση καθισµάτων, τραπεζιών και τέντας – στοιχείων που δείχνουν ότι δεν έχουν να κάνουµε µε µια επίσκεψη στην παραλία ή σε κάποιο άλλο χώρο, αλλά µε εγκατάσταση που αποσκοπεί στην παραµονή και τη διανυκτέρευση στον συγκεκριµένο χώρο. Κατά συνέπεια, δεν απαγορεύεται να παρκάρεις ένα αυτοκινούµενο σε χώρο όπου επιτρέπεται η στάθµευση και να κοιµηθείς και ένα, δύο ή περισσότερα βράδια, αρκεί να µην απλώσεις την… πραµάτεια σου. Αν όµως θέλεις να εγκατασταθείς για κάποιες µέρες, τότε η ορθή λύση είναι το οργανωµένο κάµπινγκ, που είναι, άλλωστε, απαραίτητο για τον ανεφοδιασµό σου και την τροφοδοσία σου µε ρεύµα.

Το κόστος

Οι τιµές για τα compact αυτοκινούµενα που µπορούν να φιλοξενήσουν δυο-τρία άτοµα (ή και οριακά τέσσερα άτοµα) ξεκινούν στην Ευρώπη από 35.000 ευρώ, ωστόσο για ένα καλά εξοπλισµένο αυτοκινούµενο υπολογίζει κανείς ένα κόστος της τάξης των 45.000- 55.000 ευρώ. Στην Ελλάδα, όµως, το κόστος ανεβαίνει σηµαντικά, καθώς τα αυτοκινούµενα τροχόσπιτα ταξινοµούνται ως ΙΧ. Επειδή, δε, διαθέτουν συνήθως πετρελαιοκινητήρες µεγάλου κυβισµού, άνω των δύο λίτρων και εκποµπές CO2 πάνω από 120 g/km, αντίστοιχη είναι και η φορολογική τους αντιµετώπιση, µε αποτέλεσµα το τέλος ταξινόµησης να κυµαίνεται µεταξύ 15.000 και 20.000 ευρώ για τα µοντέλα µε λιανική προ φόρων στην Ευρώπη της τάξης των 45.000- 50.000 ευρώ. Οπότε για ένα µέσο αυτοκινούµενο πρέπει κανείς να διαθέσει ένα ποσό της τάξης των 60.000 ευρώ. Αντίστοιχα υψηλά είναι και τα τέλη κυκλοφορίας.

Μεταχειρισµένο κάµπερ µπορεί κανείς να αποκτήσει ακόµα και µε 10.000-15.000 ευρώ, κάνοντας τους αναπόφευκτους συµβιβασµούς σε σχέση µε την παλαιότητα, τη γενική κατάσταση, τον εξοπλισµό και την χωρητικότητα. Για ένα καλοµεταχειρισµένο και στοιχειωδώς ευρύχωρο, όµως θα χρειαστείτε περισσότερα από 30.000 ευρώ.

Το κόστος των καυσίµων είναι βέβαια αυξηµένο σε σχέση µε ένα ΙΧ -µπορείτε να υπολογίσετε κατανάλωση της τάξης των 12 λίτρων/100 χλµ.-, ωστόσο το χαµηλότερο κόστος του ντίζελ καθιστά το χιλιοµετρικό κόστος λογικό. Εκείνο, όµως, που ανεβάζει δυσανάλογα το κόστος ενός ταξιδιού είναι τα διόδια, που καθώς υπολογίζονται µε βάση το ύψος του οχήµατος, δεν αντιστοιχούν σε ΙΧ, αλλά σε φορτηγό. Οπότε, µόνο για να πας Θεσσαλονίκη υπολογίζεις διόδια περίπου 80 ευρώ. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι ενώ στα διόδια των Αφιδνών τα ΙΧ πληρώνουν 3,30 ευρώ, τα αυτοκινούµενα πληρώνουν 8,30 ευρώ. Λογικό τέλος κρίνεται το κόστος παραµονής σε κάµπινγκ, αφού µια τετραµελής οικογένεια πληρώνει από 30 ευρώ έως 50 ευρώ, ανάλογα µε το είδος του κάµπινγκ και την εποχή.

Η ενοικίαση

Στην περίπτωση τώρα που δεν είστε συστηµατικός «εκδροµέας» ή θέλετε απλώς να δοκιµάσετε διαφορετικό τρόπο διακοπών, µπορείτε να νοικιάσετε ένα κάµπερ για τις ηµέρες που θα το χρειαστείτε. Οι τιµές για την ενοικίαση ενός αυτοκινούµενου µε δυνατότητα φιλοξενίας µέχρι 6 ατόµων ξεκινούν από τα 120 ευρώ την ηµέρα για τη «χαµηλή» περίοδο (15/10 έως 15/5) και φτάνουν τα 170 για την «υψηλή» (1/7 έως 31/8) – εννοείται ότι υπάρχει διαφοροποίηση των τιµών κατά τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και τις εθνικές γιορτές. Οι εταιρείες, πάντως, προτείνουν τη λύση της µακροχρόνιας ενοικίασης προκειµένου να σας δώσουν καλύτερη τιµή. Σηµειώστε ότι κάποιες εταιρείες προσφέρουν στην τιµή αυτή ένα πακέτο που περιλαµβάνει απεριόριστο αριθµό χιλιόµετρων, ειδικό πρόγραµµα ασφάλισης και οδικής βοήθειας, αλλά και πλήρη εξοπλισµό του τροχόσπιτου. Σεντόνια και πετσέτες συνήθως µένουν εκτός. Αλλωστε, σε αυτές τις περιπτώσεις προτιµούµε να χρησιµοποιούµε τα προσωπικά µας είδη. Ωστόσο υπάρχει και η δυνατότητα ενοικίασής τους µε χαµηλό αντίτιµο.

Πρέπει, όµως, να τονίσουµε ότι οι εταιρείες ενοικίασης είναι ελάχιστες, όπως ελάχιστα είναι τα διαθέσιµα στη χώρα µας οχήµατα. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να κλείσετε το όχηµα που σας ενδιαφέρει πολλούς µήνες πριν... Με άλλα λόγια, αυτή την εποχή είναι αδύνατο να βρείτε αυτοκινούµενο προς ενοικίαση.

Το µεγάλο προσόν της ενοικίασης είναι η απαλλαγή από τα πάγια έξοδα (ασφάλιστρα, τέλη κυκλοφορίας, παρκινγκ, σέρβις, καθαρισµούς κ.λπ.), αλλά και από την αναπόφευκτη απαξίωση µε το πέρασµα του χρόνου ενός ιδιαίτερα ακριβού οχήµατος.

Φορολογικά

Στην Ευρώπη αυτήν τη στιγµή κυκλοφορούν περισσότερα από 1.800.000 κάµπερ, αλλά στη χώρα µας υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνούν τα 350-400. Αλλα τόσα φαίνεται να βρίσκονται σε ακινησία, καθώς οι ιδιοκτήτες τους έχουν καταθέσει πινακίδες. Ενώ, λοιπόν, µεταξύ 2004 και 2009 εισήχθησαν στην Ελλάδα 700 περίπου αυτοκινούµενα τροχόσπιτα, από το 2010 οι ταξινοµήσεις µετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού! Τις αιτίες για αυτή την κατάσταση µπορούµε να τις εντοπίσουµε στην παρατεταµένη οικονοµική δυσπραγία, καθώς και στο καθεστώς που διέπει την αγορά και τη χρήση τους. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, παρότι το τέλος ταξινόµησης ήταν παλαιότερα µειωµένο κατά 50% σε σχέση µε τα ΙΧ, καθώς θεωρείτο ότι έχουµε να κάνουµε µε οχήµατα περιορισµένης -και όχι καθηµερινής- χρήσης, σήµερα πληρώνεται ολόκληρο, µε αποτέλεσµα η τιµή των κάµπερ να εκτοξεύεται στα ύψη και τελικώς το κράτος να µην εισπράττει κανέναν φόρο.

Μια κίνηση, λοιπόν, που θα έδινε ώθηση σε αυτήν την αγορά είναι η µείωση του τέλους ταξινόµησης, ενώ η αναθεώρηση του καθεστώτος της έγκρισης τύπου που επιβάλλει τη σύνταξη ειδικής µηχανολογικής µελέτης (µε κόστος που ξεπερνά τα 1.000 ευρώ) και αναµονή για έγκριση 2-3 µήνες, κατά την αγορά κάθε µεταχειρισµένου κάµπερ θα βοηθούσε -υπό προϋποθέσεις- να έλθουν στη χώρα µας νεότερης ηλικίας καλοµεταχειρισµένα οχήµατα. Tο πρόβληµα προκύπτει από µια ερµηνεία της ευρωπαϊκής οδηγίας 2007/46, βάσει της οποίας τα αυτοκινούµενα τροχόσπιτα υπάγονται στα οχήµατα ειδικού σκοπού (όπως τα ασθενοφόρα, τα γερανοφόρα, τα οχήµατα µε πρόσβαση αναπηρικού αµαξιδίου, τα θωρακισµένα κ.λπ.). Αναφέρουµε χαρακτηριστικά ότι στη Γερµανία η διαδικασία του τεχνικού ελέγχου πραγµατοποιείται στην αρµόδια διεύθυνση µεταφορών, όπου, αφού διαπιστωθεί ότι οι διαστάσεις του οχήµατος είναι αυτές που ορίζουν οι προδιαγραφές, πληρώνεις ένα παράβολο 80-100 ευρώ και παίρνεις άδεια κυκλοφορίας.