Γιώτα Γουβέλη στο ethnos.gr: «Δεν είμαι του happy end, γιατί η ζωή σπανίως έχει ευτυχισμένο τέλος»

Έχοντας αρκετά μυθιστορήματα στο ενεργητικό της, η Γιώτα Γουβελή έχει την ικανότητα να ταξιδεύει τον αναγνώστη, μέσα από τις ιστορίες της, σε καινούργιους κόσμους και συναισθήματα. Οι συναντήσεις με τους ήρωές της αποτελούν αληθινές εμπειρίες πνευματικής έντασης και αναζήτησης.

Πρόσφατα, κυκλοφόρησε το νέο της βιβλίο, με τίτλο «Βεντέτα στον Βόσπορο» από τις εκδόσεις Διόπτρα, το οποίο περιγράφει την ιστορία δύο οικογενειών Ρωμιών που τους χωρίζει σκληρή βεντέτα  και θα βρεθούν στη δίνη του φοβερού πογκρόμ της 6ης Σεπτεμβρίου. Κι ενώ η ρωμιοσύνη της Πόλης ζει την τουρκική Νύχτα των Κρυστάλλων, οι δύο οικογένειες θα δώσουν αγώνα επιβίωσης ενάντια στον κοινό εχθρό, αλλά και αγώνα μίσους και εκδίκησης μεταξύ τους.

Η αρχική έμπνευση για το πολυδιάστατο κοινωνικό μυθιστόρημά της ήταν η πατρική οικογένεια του άντρα της, η οποία έχει καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. «Έβλεπα φωτογραφίες από εκείνη την εποχή, καλοζωισμένα πρόσωπα, χαρούμενα, κι ύστερα, όταν ήρθαν πια στην Ελλάδα, είχαν διαφορετικό ύφος, φοβισμένο, πληγωμένο. Αυτές τις πληγές της Ρωμιοσύνης θέλησα να γλυκάνω με το βιβλίο μου. Η Πόλη ασκούσε ανέκαθεν μεγάλη γοητεία μέσα μου, η μαγεία της, η ανατολίτικη αίγλη της, όλα αυτά που έχουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για εκείνα τα μέρη. Επιπλέον, ένας δικός μου μακρινός πρόγονος είχε κατασπαταλήσει την οικογενειακή περιουσία ξελογιασμένος από τα κάλλη και την κραιπάλη της Πόλης. Τι πιο μυθιστορηματικό για έναν συγγραφέα» αναφέρει, χαρακτηριστικά, η Γιώτα Γουβέλη στο ethnos.gr. 

Πώς προετοιμαστήκατε για την έρευνα που απαιτείται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα; Ποιες πηγές χρησιμοποιήσατε και ποιος ήταν ο ρόλος της έρευνας στη δημιουργική διαδικασία σας;

Πάντα η έρευνα μου παίρνει τον περισσότερο χρόνο στη διαδικασία της συγγραφής. Ευτυχώς για τα Σεπτεμβριανά, που είναι σχετικά πρόσφατα γεγονότα, υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία, ιστορικά βιβλία, μυθιστορήματα, αναλύσεις, μαρτυρίες. Φυσικά χρειάστηκε να πάω πολύ πιο πίσω για να καταλάβω την ιστορική διαδρομή της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη και το πώς κατέληξε στα Σεπτεμβριανά. Ήταν, όμως, ένα πολύ ενδιαφέρον και γοητευτικό ταξίδι, ομολογώ πως το απόλαυσα πολύ.

Πώς διαχειριστήκατε την ιστορική ακρίβεια και τη φαντασία στο έργο σας; Υπήρξαν στιγμές όπου αποφασίσατε να αλλάξετε τα γεγονότα για λογοτεχνικούς σκοπούς;

Σέβομαι πολύ την ιστορική αλήθεια, δεν υπήρχε περίπτωση να παραβιάσω την ακρίβεια των γεγονότων χάριν της πλοκής. Οι ήρωές μου ζουν ό,τι έζησαν οι Ρωμιοί της Πόλης από το 1950 έως την τραγική νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955. Και μαζί τους τα έζησα κι εγώ κι ελπίζω το ίδιο κι οι αναγνώστες.

Πώς προσπαθήσατε να απεικονίσετε την ατμόσφαιρα και την εποχή του ιστορικού περιβάλλοντος στο έργο σας; Ποιες τεχνικές χρησιμοποιήσατε για να μεταφέρετε τον αναγνώστη στο παρελθόν;

Όπως προανέφερα, είχα ανθρώπους στο περιβάλλον μου που κουβαλούσαν μαζί τους την ατμόσφαιρα, την ψυχή της Πόλης. Οι διηγήσεις τους πλημμύριζαν νοσταλγία και παράπονο και ομολογώ πως εγώ συγκρατούσα στο μυαλό μου τα πραγματολογικά στοιχεία για μελλοντική χρήση. Να που ήρθε η στιγμή να τα ανασύρω και να ξαναζήσω μαζί με τους ήρωές μου τη μαγεία εκείνης της εποχής.

Υπάρχει κάποιος χαρακτήρας από το μυθιστόρημα που σας έκανε να νιώσετε περισσότερο συναισθηματική σύνδεση μαζί του;

Όλους τους χαρακτήρες μου, τους νιώθω κοντά μου, μέσα μου. Δεν γίνεται να τους πλάσω με σάρκα και οστά χωρίς να τους νιώσω, χωρίς να αισθανθώ τις χαρές τους, χωρίς να θρηνώ για τις απώλειές τους, χωρίς να αγωνιώ και να συμπάσχω μαζί τους. Είναι μαγική η διαδικασία της συγγραφής, σου δίνει τη δυνατότητα να γίνεσαι πολλοί άνθρωποι μαζί, να ζεις πολλές ζωές, να ταξιδεύεις στους τόπους και στις εποχές. Ωστόσο, στη Βεντέτα στον Βόσπορο υπάρχει μια ηρωίδα, όχι σε πρωταγωνιστικό ρόλο, η Βασιλική, με την οποία με συνδέει ευθέως η απόλυτη αφοσίωσή της στο παιδί της, η πίστη της σ’ αυτό, αλλά και η ενίοτε αυθαίρετη αποφασιστικότητά της να παίρνει τις καταστάσεις στα χέρια της όταν θεωρεί πως τα αγαπημένα της πρόσωπα βρίσκονται σε κίνδυνο.

Υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο που συνδέει τις ιστορίες των βιβλίων σας μεταξύ τους, αλλά και με εσάς και τους αναγνώστες;

Ναι, υπάρχει: ο έρωτας. Είμαι αθεράπευτα ρομαντική, σε όλες μου τις ιστορίες συνδέω την περιπέτεια του έρωτα με την περιπέτεια της ιστορικής συγκυρίας. Η ανάγκη του ανθρώπου ν' αγαπήσει και ν' αγαπηθεί βαθιά είναι διαχρονική και καταλυτική. Ο δόκιμος μοναχός Γιαννής και η Ευθαλία στη Βεντέτα στον Βόσπορο βιώνουν έναν αμαρτωλό έρωτα που καλείται να ξεπεράσει τα εμπόδια. Όμως, όσο πιο πολύ εμποδίζεται ο έρωτας, τόσο ισχυρότερη η δύναμή του. Κάθε φορά βρίσκομαι σε δίλημμα αν αυτός ο έρωτας θα ευοδωθεί ή θα έχει μοιραία κατάληξη ή θα μεταλλαχτεί σε φλογερό μίσος, όπως συμβαίνει πολλές φορές στη ζωή. Επειδή δεν είμαι του happy end, γιατί η ζωή σπανίως έχει ευτυχισμένο τέλος, οι αναγνώστες παραπονούνται όταν δεν τελειώνουν όλα καλά και ανθηρά. Κι όμως περισσότερο τους μένουν στην καρδιά οι δραματικοί ήρωες που καταλήγουν σε ένα πιο ρεαλιστικό τέλος. Όμως ποτέ δεν ξέρω από την αρχή ποιο θα είναι το τέλος. Με οδηγούν οι ήρωες και οι καταστάσεις. Στη Βεντέτα στον Βόσπορο θέλω να πιστεύω πως ο έρωτας του Γιαννή και της Ευθαλίας θα συγκινήσει τους αναγνώστες, όπως συγκίνησε εμένα.

Ποια είναι η γνώμη σας για το μέλλον των audiobooks και ποιες αλλαγές θα επιφέρουν στον κόσμο της λογοτεχνίας;

Κάπου διάβασα πως τα audiobooks έχουν ακόμα μεγαλύτερη απήχηση από τα ebooks, που υπάρχουν κάμποσα χρόνια τώρα. Ίσως τα audiobooks να ανταποκρίνονται περισσότερο στον σύγχρονο τρόπο ζωής. Ναι, πιστεύω πως θα έχουν μέλλον, όλο και περισσότερα βιβλία θα γίνονται audiobooks για να διεισδύσουν στις συνήθειες του σημερινού αναγνώστη.

Πώς θεωρείτε ότι τα audiobooks επηρεάζουν την ανάγνωση και την εμπειρία των αναγνωστών;

Σίγουρα είναι διαφορετική η εμπειρία του αναγνώστη. Για παράδειγμα, δεν δίνουν τη δυνατότητα του ξεφυλλίσματος, αυτό που λέμε «για να δω τι είπε ή τι έκανε πριν ο ήρωας», κάτι που έχει τη γοητεία του αναμφίβολα, γιατί έτσι έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε. Προφανώς μπορούμε να γυρίσουμε πίσω και στα audiobooks, αλλά είναι άλλη αίσθηση. Επίσης, αυτό το στοργικό κράτημα του βιβλίου, η δυνατότητα να το κλείσουμε στην αγκαλιά μας, λείπει από ένα audiobook. Από την άλλη, η δραματοποίηση με τη φωνή του ηθοποιού δίνει την αίσθηση ενός θεατρικού δρώμενου, που έχει κι αυτό τη γοητεία του. Επίσης, είναι η καλύτερη συντροφιά όταν δεν μπορούμε να καθίσουμε σε μια γωνιά για ν' απολαύσουμε ένα βιβλίο, κατά την οδήγηση ας πούμε. Θεωρώ πως τα audiobooks μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με το κλασικό βιβλίο και είναι οπωσδήποτε μια τάση που ήρθε για να μείνει.

Ποιος είναι ο σκοπός ή οι φιλοδοξίες που έχετε ως συγγραφέας και πώς συμβιβάζετε αυτούς τους σκοπούς με την καθημερινότητά σας;

Θέλω να μπορώ να γράφω μέχρι τα βαθιά γεράματα, να μπορώ ν' αφουγκράζομαι τους ανθρώπους γύρω μου και να εκφράζομαι. Για χρόνια συνδύαζα τη συγγραφή με μια ζόρικη δουλειά σε πολυεθνικές και τρία παιδιά. Πώς το έκανα; Δεν μπορώ να σας απαντήσω, απλώς το έκανα. Είναι τόσο ισχυρή η ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί, που κάνει τα αδύνατα δυνατά.

Τι όνειρα κάνατε όταν ήσασταν μικρή; Και πόσα από αυτά έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα;

Δεν έχω παράπονο από τη ζωή μου, χρειάστηκε και χρειάζεται αγώνας για να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου, δύσκολος αγώνας, αλλά πολύ συναρπαστικός.

Αν είχατε τη δυνατότητα να περάσετε από μοντάζ τη μέχρι τώρα ζωή σας, τι θα κόβατε και τι θ' αφήνατε;

Αυτά είναι σενάρια για το τέλος. Ακούω πως, όταν αντικρίζει ο άνθρωπος τον θάνατο, όλη του η ζωή περνά σαν κινηματογραφική ταινία από μπροστά του. Όσο είμαστε ζωντανοί, εκείνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διορθώσουμε στο μέλλον ό,τι δεν μας ικανοποίησε στο παρελθόν. Ωστόσο, θεωρώ πως ο άνθρωπος αγαπάει ακόμα και τα λάθη του, γιατί αυτά έφεραν και τα σωστά. Ας μη βασανιζόμαστε, λοιπόν, ν' αλλάξουμε το παρελθόν, αυτό δεν αλλάζει, το έχει σφραγισμένο η μοίρα. Μπροστά είναι ο δρόμος μας.

*Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της: «Η Μουσική του Κόσμου» (2010), «Το Σκίτσο» (2011), «Το Κεντρί της Πεταλούδας» (2013), «Το Μαγεμένο Ποτάμι» (2014), Η Πρώτη Κυρία» (2015), «Η Νύφη της Μασσαλίας» (2016), «Ματωμένα Εντελβάις» (2017), «Το Δάκρυ της Mάντισσας» (2018), «Η Προσευχή της Μάντισσας» (2019), «Για ένα Τανγκό στη Σμύρνη» (2020), «Φιορ ντ’ Αμόρε» (2021) και «H Παραμάνα» (2022).